SÛRE HAKKINDA ÖZET BİLGİ
Talak Sûresi, Medine-i Münevvere’de (tüm sûreler itibarıyla) 100.sırada nazıl olmuştur... “Ey O Nebî!” diye Hz.Rasûlullah’a nübüvveti yönüyle hitab ederek başlayan üç sûreden biridir (diğerleri: Ahzab ve Tahriym’dir)... Adı, boşanma’ya ait hükümleri konu edinmesi dolayısıyla “Talak” diye meşhur olmuştur... Boşanma ve kadın konularını bahsi dolayısıyla “Küçük Nisa” sûresi de denir... 12 ayettir...
Talak Sûresinde: Bazı Nübüvvet hükümleri, Talak (boşanma) ve buna ait ahkam ve hududullah gibi... Allah için şahadeti ikame etmek... Allah’dan ittika edene çıkışlar, rızıklar, kolaylıklar ve tertemizlik nasib olur... İnfak... Herbir nefs ancak Allah’ın verdiğince mükelleftir... Allah her zorluktan sonra bir kolaylık oluşturur... Rasûllerin emrine itaattan çıkanların şiddetli hesabı... Allah’ın inzal ettiği Zikr, ki ondan maksat bir Rasûl’dür... B-sırrıyla Allah’a iman edip salih amel yapanların mükafatı... Rızkın kendisine güzelleştiği kimse... Yedi Sdemavat’ın misli yedi Arz vardır; emr aralarında iner durur... Allah herşeyi ilim olarak ihata etmiştir,... gibi konular açıklanmaktadır...
AYETLERİN MÂNÂSI
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHIYM
1-) Ya eyyühenNebîyyu iza tallaktumunnisae fetallikuhünne li`ıddetihinne ve ahsul`ıddete, vettekullahe Rabbeküm* la tuhricuhünne min buyutihinne ve la yahrucne illâ en ye`tiyne Bifahışetin mübeyyinetin, ve tilke hududullah* ve men yete`adde hududallahi fekad zaleme nefseh* la tedriy le`allellahe yuhdisu ba`de zâlike emra;
Ey O Nebî!... Kadınları boşadığınızda, iddetleri için (de, iddetlerini dikkate alarak, ay hallerinden temizlendikten sonra) onları boşayın ve iddeti (n sürecini, müddetini) sayın... Rabbiniz olan Allah’dan ittika edin... (B gerçeğince) açık (şahitlerle isbatlanmış) bir fuhuş yapmaları durumu müstesna onları evlerinden çıkarmayın onlar da çıkmasınlar... İşte bu hududullah’dır... Kim hududullahı tecavüz ederse, gerçekten nefsine zulmetmiştir... (Dirayeten?) bilemezsin, belki Allah bundan (bir talak’tan) sonra bir iş (muhabbet, ric’at) ihdas eder.
2-) Feiza belağne ecelehünne feemsikûhünne Bima`rufin ev farikuhünne Bima`rufin ve eşhidu zevey `adlin minküm ve ekıymuşşehadete Lillah* zâliküm yu`azu Bihi men kâne yu`minu Billahi velyevmil`ahır* ve men yettekıllahe yec`al lehu mahreca;
(O boşanan kadınlar) ecellerine (iddetlerinin sonuna) ulaştıklarında, ya onları (Bi-) ma’ruf (diynen-örfen güzel bir şekil) ile imsak edin (tutun, nikahı devam ettirin) veya (Bi-) ma’ruf ile onlardan ayrılın... Sizden iki adalet sahibini şahid tutun... Allah için şahadeti (vahdetin gereği olan müşahadeyi, adaleti) ikame edin... İşte bu, (B sırrıyla) Allah’a ve ahir güne iman eden kimsenin kendisi ile (B sırrınca) öğütlendiğidir... Kim Allah’dan ittika ederse (takva, sabır, tevekkül), (Allah) onun için bir mahrec (çıkış yeri) oluşturur.
3-) Ve yerzukhu min haysü la yahtesib* ve men yetevekkel `alellahi feHUve hasbüh* innAllahe baliğu emriHİ, kad ce`alAllahu likülli şey`in kadra;
Ve onu, ihtisab etmediği (hesab etmediği, zannetmediği, ummadığı) bir taraftan rızıklandırır... Kim Allah’a tevekkül ederse, (Allah) ona yeter... Muhakkak ki Allah, emrini yerine ulaştırandır (emrini vuslat edendir?)... Gerçekten Allah, herşey için bir kader (takdir, ölçü; sistem, ecel, süreç, denge) kılmıştır.
Not: 2.ayetin sonu ile 3.ayet hakkında bazı hadis-i şerifler:
Abdullah İ. Abbas r.a. rivayet ediyor ki, Rasûlullah s.a.v. “Kim Allah’dan ittika ederse, (Allah) onun için bir mahrec (çıkış yeri) oluşturur” kavli hakkında şöyle buyurdu: Dünya’nın şüphelerinden (sıkıntı ve imtihanların tereddütlerinden), ölümün sarhoşluklarından ve kıyamet gününün şiddetlerinden bir çıkış (kurtuluş) tur.
Ebu Zerr-i Ğifariy r.a. dedi ki, Rasûlullah s.a.v. şöyle buyurdu: “Muhakkak ki ben bir ayet biliyorum ki, eğer insanlar ona sarılsaydılar, onlara yeterdi”.. Sonra: “Kim Allah’dan ittika ederse, (Allah) onun için bir mahrec (çıkış yeri) oluşturur... Ve onu, ihtisab etmediği (hesab etmediği, zannetmediği, ummadığı) bir taraftan rızıklandırır” ayetini tilavet etti...
Abdullah İ. Abbas r.a.dan rivayet ediliyor ki Rasûlullah s.a.v. şöyle buyurdu: “Kim isitiğfarı çoğaltırsa (çok istiğfarda bulunursa) Allah onun için her kederden bir kurtuluş, her darlıktan bir çıkış oluşturur ve onu ummadığı bir taraftan rızıklandırır”.
Sevban r.a.dan rivayet ediliyor ki, Rasûlullah s.a.v. şöyle buyurdu: “Muhakkak ki kul, günahı sebebiyle, kendisine isabet edecek olan rızkından mahrum olur... Kaderi, ancak dua geri çevirir... Ömrü de ancak Birr (yakınlık sağlayıcı ameller, iyilik) artırır”.
Hadis-i Şeriflerin işaret ve tebşiratı böyle... Kanaatımıza göre aslolan ayetteki takva, sabır, tevekkül gibi sahih imanla ilgili meziyetleri ve idrakları ortaya koymaktır... Ancak ayetin zikir yollu faydası da geçerlidir... Ne tür bir sıkıntı ve darlık olursa olsun, ondan bir çıkış-kurtuluş arayanın bu tabii dua halini bu ayetin zikri ile takviye edebilir... 1000, 3000 defa, hatta o sorun çözülene kadar devamlı zikri çekilir...
Bu maksatla okumak için ayetin okunuşu şöyledir: <<Ve men yettekıllahe yec’al lehu mahracen ve yerzukhu min haysü la yehtesib, ve men yetevekkel alellahi feHUve hasbüh>>
4-) Vellaiy yeisne minelmehıydı min nisaiküm inirtebtum fe`ıddetühünne selasetü eşhurin, vellaiy lem yehıdne, ve ülatul`ahmali eceluhünne en yeda`ne hamlehünn* ve men yettekıllhe yec`al lehu min emriHİ yüsra;
Kadınlarınızdan ay başı/adet halinden ümit kesenlere (menopoza girenlere) gelince, eğer (iddetlerinden) şek-şüphe ederseniz, onların iddeti üç aydır... Hayız (ay başı) olmamış (kadın) ların (iddetleri) de (böyledir)... Hamilelerin (iddeti) ise, onların ecelleri (iddetleri) yüklerini bırakmalarına kadardır... Kim Allah’dan ittika ederse, (Allah) onun için emrinden bir kolaylık (ric’at, ilahi hükümleri yaşama kolaylığı) oluşturur.
5-) Zâlike emrullahi enzelehu ileyküm* ve men yettekıllahe yükeffir `anhu seyyiatihi ve yu`zım lehu ecra;
İşte bu (ittikalar) Allah’ın emridir ki, onu size inzal etti... Kim Allah’dan ittika ederse (beşeriyyetinden korunursa), kötülüklerini ondan keffaretler (siler) ve onun için ecri büyütür.
6-) Eskinuhünne min haysü sekentum min vucdiküm ve la tudarruhünne litudayyiku `aleyhinn* ve in künne ulati hamlin feenfiku `aleyhinne hatta yeda`ne hamlehünn* fein erda`ne leküm featuhünne ucurehünne, ve`temiru beynekum Bima`ruf* ve in te`asertum feseturdı`u lehu uhra;
Onları (boşadığınız kadınları) gücünüz-takatınız elverdiğince oturup barındığınız yerin bir kısmında iskan edin (icabında onu evde bırakarak evden ayrılın)... Onları dara-sıkıntıya sokmak (belki cezalandırmak, baskı altında tutmak) için onlara zarar vermeye kalkışmayın... Eğer onlar hamile iseler, yüklerini bırakıncaya (doğum yapıncaya) kadar onlara nafaka verin... Eğer sizin için (çocuklarınızı) emzirirlerse, onlara ücretlerini verin... Aranızda (bu meseleleri) (Bi-) ma’ruf (diyn’e uygun güzel örf) ile istişare edin/karşılıklı danışın-konuşun... Eğer (istişarede) zorluk çekerseniz, onun (çocuğun babası) için başka bir kadın (çocuğu) emzirir.
7-) Liyunfık zü se`atin min se`atih* ve men kudire `aleyhi rizkuhu felyunfık mimma atahullah* la yukellifullahu nefsen illâ ma ataha* seyec`alullahu ba`de `usrin yüsra;
Sea (güç, zenginlik) sahibi olan, kendi zenginliğinden (imkanlarının bolluğuna göre) nafaka versin... Rızkı kendisine daraltılımış/kısılmış kimse de Allah’ın kendisine verdiğinden infak etsin (nafakasını versin)... Allah hiçbir nefs’e ona verdiğinden başkasını mükellef kılmaz... Allah bir zorluk-güçlük’den sonra bir kolaylık oluşturacaktır (yani muhakkak oluşturur).
8-) Ve keeyyin min karyetin `atet `an emri Rabbiha ve RusuliHİ fehasebnaha hısaben şediyden ve `azzebnaha `azâben nükra;
Rabbinin ve O’nun Rasûllerinin emrinden (emre itaattan) çıkan (haddi aşan) nice karye (ülke halkı) vardır ki, biz onu şiddetli bir hesaba çektik ve onu nükr (münker, alışılmadık; reddolunan) bir azapla azaplandırdık.
9-) Fezâkat vebale emriha ve kâne `akıbetu emriha husra;
Böylece (o şehir halkı) işlerinin vebalini tattı (lar) ve işlerinin akibeti hüsran oldu.
10-) E`addAllahu lehüm `azâben şediyden fettekullahe ya ulil`elbabi, ellezine amenu* kad enzelAllahu ileyküm Zikra;
Allah, onlar için şiddetli bir azab hazırlamıştır... Allah’dan ittika edin, ey iman etmiş UlülElbab (temiz akıl sahipleri) !... Allah size gerçekten bir Zikr inzal etmiştir (arınırsanız mutmain olursunuz) !.
11-) Rasûlen yetlu `aleyküm ayatillahi mubeyyinatin liyuhricelleziyne amenu ve `amilussalihati minezzulumati ilenNur* ve men yu`min Billahi ve ya`mel salihan yudhılhu cennatin tecriy min tahtihel`enharu halidiyne fiyha ebeda* kad ahsenAllahu lehu rizka;
(Yani) bir Rasûl (inzal/irsal etmiştir) ki, iman edip salih amel işleyenleri, karanlıklardan Nur’a çıkarmak için mubeyyineler (apaçık eden, gerçeği meydana koyan) halinde Allah’ın ayetlerini üzerinize tilavet eder... Kim (B-sırrıyla) Allah’a iman eder ve salih bir amel işlerse, (Allah) onu, içinde ebedi kalıcılar olarak, altından nehirler akan cennetlere dahil eder... Allah onun için gerçekten bir rızk ihsan etmiştir.
12-) Allahulleziy haleka seb`a Semavatin ve minel`Ardı mislehunn* yetenezzelül`emru beynehünne lita`lemu ennAllahe alâ külli şey’in Kadiyrun, ve ennAllahe kad ehata Bikülli şey`in `ılma;
Allah (O’dur) ki, yedi Semavat’ı ve Arz’dan da onların mislini (yedi Arz) yarattı (hem zahir hem de batın itibarıyla düşünülmelidir)... Emr (iş, ilahi işler) onların arasında (Semavatından inen emirler, beynin hassaları ve azaları üzerinde gereklerini izhar etmek üzere) iner de iner (sürekli iner) ki, Allah’ın herşeye Kadiyr olduğunu ve Allah’ın herşeyi (B sırrınca) ilmen ihata ettiğini bilesiniz.
