SÛRE HAKKINDA ÖZET BİLGİ
Nahl Sûresi, Mekke döneminde 70./veya 73. sırada nazıl olmuştur... 95-97. ve 126-128. ayetlerinin Medine döneminde indiği de rivayet edilir... Hatta sadece ilk 40 ayetinin Mekke döneminde indiği de söylenmiştir... Toplam 128 ayetttir...
Nahl Sûresi, Allah nimetlerinden çok bahsetmesi dolayısıyla SûretünNiam (nimetler sûresi) diye de isimlenir...
Sûre’nin meşhur adı “Nahl”dır... “Nahl”, bal arısı (balı yapan dişi arı) demektir... 68-69. ayetlerinde bal arısı’nın vahiy ile bal yapmasını ve yaptığı balın insanlara şifa olduğunu bahsetmesi dolayısıyla bu adı almıştır...
Esasında sûrede bir çok sistem gerçeği, insanla ilgili bir çok olgu vahdet realitesi ile birlikte anlatılmaktadır...
AYETLERİN MÂNÂSI
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHIYM
1-) Eta emrullahi fela testa`ciluh* subhaneHU ve teâla amma yüşrikûn;
Emrullah (Büyük Kiyamet; Ruh’u A’zam müşahadesi, Hz.Muhammed) geldi!.. Artık onu (n tafsilini, Hz.Mehdi ile olan zuhurunu?) acele istemeyin... O, onların şirk koştuklarından Subhan’dır, âlidir.
2-) Yünezzilül Melaikete Bir Ruhı min emriHİ alâ men yeşau min ıbadiHİ en enziru ennehu la ilahe illâ ene fettekun;
O, Emrinden, kullarından dilediği üzerine, (Bi-) Ruh (ilim) ile melaike indirir: “Uyarın ki Ben’den gayrı vücud yok; o halde benden ittika edin” (desinler diye).
3-) Halekas Semavati vel Arda Bil Hakk* teala amma yüşrikûn;
(O), Semavat’ı ve Arz’ı Bil-Hakk (Hakk olarak) yarattı... Onların ortak koştuklarından âlidir.
4-) Halakal İnsane min nutfetin feiza huve hasıymun mübiyn;
İnsan’ı bir nutfe’den (sperm tohumu) yarattı... Bir de bakarsın ki o apaçık bir hasımdır (konuşkan bir karşı koyucu, tasavvur ve fikir gücüne haiz nizacı bir taraf; birim).
5-) Vel en`ame halekaha* lemük fiyha dif`ün ve menafiu ve minha te`külun;
En’am’ı (Kurbanlık olabilen çiftlik hayvanları; beden bilinci) da (O) yarattı... Onlarda sizin için bir dif’ (ısınma, sıcaklık, ısıtıcı şey) ve faydalar vardır... Ve onlardan yersiniz de.
6-) Ve leküm fiyha cemalün hıyne turiyhune ve hıyne tesrahun;
(O hayvanları) akşamleyin (hayvan otlağından; dünyadan) getirdiğiniz (uyku dolayısıyla dünyadan örtüldüğünüz) vakit ve sabahleyin (o otlağa) saldığınız vakit onlarda sizin için bir cemal (güzellik) vardır.
7-) Ve tahmilü eskaleküm ila beledin lem tekûnu baliğıyhi illâ Bi şıkkıl enfüs* inne Rabbeküm le Raufun Rahıym;
(O hayvanlar), ağırlıklarınızı yüklenir, (onlarsız) ancak Bi-Şıkkıl’Enfüs (nefslerinizin meşakkatı, yarı can, canib-i enfüs) ile ulaşacağınız bir belde’ye taşır... Muhakkak ki Rabbiniz, elbette Rauf’dur, Rahıym’dir.
8-) Vel hayle vel biğale vel hamiyra li terkebuha ve ziyneten, ve yahluku ma la ta`lemun;
Onlara binesiniz ve bir ziynet olsun diye atları, katırları ve eşekleri de (yarattı)... Ve bilemeyeceğinizi şeyleri de yaratır.
9-) Ve alellahi kasdus sebiyli ve minha cair* ve lev şae lehedaküm ecmeıyn;
KasdüsSebiyl (yolun doğrusu, maksada ulaştıran yol) Allah üzerinedir... Ondan (o yoldan) sapan (yol) da vardır... Eğer (O) dileseydi elbette sizi toptan hidayet ederdi.
10-) HUvelleziy enzele mines Semai maen leküm minhu şerabun ve minhu şecerun fiyhi tüsiymun;
O’dur ki, sizin için Sema’dan bir su (hakikat ilmi) inzal etti... Şarab (içecek) da ondan (su’dan) dır, (hayvanları) kendisinde yaymakta/otlatmakta olduğunuz şecer (ağaç, bitki) de ondandır.
11-) Yünbitü leküm Bihizzer`a vezzeytune vennahıyle vel’ a`nabe ve min küllis semarat* inne fiy zâlike le ayeten li kavmin yetefekkerun;
Onunla (o su ile) sizin için ekin, zeytin, hurma/hurmalıklar, üzümler ve her semerattan bitirir (ilimleri, marifetler, kemalatlar,..)... Muhakkak ki bunda tefekkür eden kavim için elbette bir ayet vardır.
12-) Ve sahhare lekümülleyle vennehare veşŞemse vel Kamer* venNücumu müsahharatün Bi emriHİ, inne fiy zâlike leâyâtin likavmin ya`kılun;
Gece’yi, gündüz’ü, Güneş’i (akıl, üst bilinç) ve Ay’ı size musahhar kıldı (boyun eğdirdi)... Yıldızlar (duyular) da O’nun (Bi-) emri ile musahharat’tır (boyun eğdirilmişler)... Muhakkak ki bunda akleden kavim için elbette bir ayet vardır.
13-) Ve ma zerae leküm fiyl Ardı muhtelifen elvanüh* inne fiy zâlike le ayeten li kavmin yezzekkerun;
Ve gene sizin için Arz’da, muhtelif renklerde yarattığı (birbirine göre var kıldığı) şeyleri de (size musahhar kılmıştır)... Muhakkak ki bunda tezekkür eden kavim için elbette bir ayet vardır.
14-) Ve HUvelleziy sahharal bahre lite`külu minhu lahmen tariyyen ve testahricu minhu hılyeten telbesuneha* ve teralfülke mevahıre fiyhi ve li tebteğu min fadliHİ ve lealleküm teşkürun;
Ve O’dur ki, deniz’i, ondan taze et yiyesiniz ve kendisini giyineceğiniz bir süsü ondan çıkarasınız diye musahhar kıldı (boyun eğdirdi)... Gemileri, onda yara yara gidenler görürsün... O’nun fazlından isteyesiniz ve şükredesiniz diye.
15-) Ve elka fiyl Ardı revasiye en temiyde Biküm ve enharen ve sübülen lealleküm tehtedun;
Ve (Allah), sizi (B gerçeğince) sarsar/çalkalayıp sallar diye Arz’da sabit dağlar, doğru yolu bulasınız/yolunuzu bulup hidayete eresiniz diye nehirler ve yollar koydu.
16-) Ve alamat* ve BinNecmi hüm yehtedun;
Ve alametler (de koydu yolunuzu bulup hidayete eresiniz diye) ?.. Necm (yıldız, şiron; akıl?) ile (B sırrınca, necm olarak) onlar hidayet bulurlar.
17-) Efemen yahluku kemen la yahluk* efela tezekkerun;
Yaratan, yaratmayan gibi midir?.. Tezekkür etmiyor musunuz?.
18-) Ve in teuddu nı`metAllahi la tuhsuha* innAllahe le Ğafurun Rahıym;
Eğer Allah ni’meti’ni ta’dad edip saysanız, onları ıhsa edemezsiniz (sayıp bitiremezsiniz)... Muhakkak ki Allah Ğafur’dur, Rahıym’dir.
19-) VAllahu ya`lemu ma tüsirrune ve ma tu`linun;
Allah gizlediklerinizi de, aleni ettiklerinizi/açığa çıkardıklarınızı da bilir.
20-) Velleziyne yed`une min dunillahi la yahlukune şey’en ve hüm yuhlekun;
Allah’dan mada çağırdıkları, kendileri yaratılıyor oldukları halde bir şey yaratamazlar.
21-) Emvatün ğayru ahya`* ve ma yeş`urune eyyane yüb`asun;
(Onlar) Hayy olmayan ölülerdir (yokturlar)... Ne zaman ba’solunacaklarını da şuur edemezler/bilmezler.
22-) İlahüküm ilahun vahıd* felleziyne la yu`minune Bil ahireti kulubuhüm münkiretün ve hüm müstekbirun;
İlahınız ilah’un vahid’dir (bölünmez bir tek vücud’dur)... Ahiret’e (kudret-bilinç boyutuna B sırrınca) iman etmeyenlere gelince, onların kalbleri inkar edici ve kendileri müstekbirun’dur (büyüklük taslayanlar; benlikle kalanlar).
23-) La cerame ennAllahe ya`lemu ma yüsirrune ve ma yu`linun* inneHU la yuhıbbul müstekbiriyn;
Elbette ki Allah gizlediklerini de, aleni ettiklerini/açığa çıkardıklarını da bilir... Muhakkak ki O, müstekbirun’u (benlikleri ile gayrına oturanları) sevmez.
24-) Ve iza kıyle lehüm mazâ enzele Rabbuküm kalu esatıyrul evveliyn;
Onlara: “Rabbiniz ne inzal etti?” denildiğinde: “Evvelkilerin efsanelerini” dediler.
25-) Li yahmilu evzarehüm kamileten yevmel kıyameti, ve min evzarilleziyne yudıllunehum Bi ğayri ılm* ela sae ma yezirun;
Kıyamet günü kendi yüklerini/günahlarını kamilen yüklenip taşımaları ve Bigayri ilim (ilimsizce) saptırdıkları kimselerin yüklerinden de (bir kısmını) yüklenmeleri için (böyle söylerler)... Dikkat edin, yüklendikleri ne kötüdür!.
26-) Kad mekeralleziyne min kablihim feetAllahu bünyanehüm minel kavaıdi feharra aleyhimüs sakfü min fevkıhim ve etahümül azâbü min haysü la yeş`urun;
Onlardan öncekiler mekr yaptı... Allah, onların binalarına kaidelerinden (temellerinden) geldi... Sakf (tavan) fevklerinden üzerlerine çöktü ve azab onlara farkında olmadıkları taraftan geldi.
27-) Sümme yevmel kıyameti yuhziyhim ve yekulu eyne şürekâiyelleziyne küntüm tüşakkune fiyhim* kalelleziyne utül ılme innel hızyel yevme vessue alelkafiriyn;
Sonra kıyamet gününde onları rezil-rüsvay eder ve der ki: “Nerede haklarında (Allah Rasûlü’ne) muhalefet edip düşman kesildiğiniz/uğurlarında (Hak’dan, vahdet’ten) ayrı düştüğünüz ortaklarım?”... Kendilerine ilim verilenler: “Bugün rezil-rüsvaylık ve kötülük kafirler (perdeliler) üzerinedir” dedi.
28-) Elleziyne teteveffahümül Melaiketü zalimiy enfüsihim* feelkavüs seleme ma künna na`melü min su`* belâ innAllahe Aliymun Bima küntüm ta`melun;
Nefslerine zulmedici oldukları halde kendilerini melaike’nin vefat ettirdiği kimseler: “Biz hiç bir kötülük yapmıyorduk” diyerek teslim olurlar... “Hayır!... Muhakkak ki Allah yaptıklarınızı (B sırrınca; onların hakikatı ve oluşturucusu olarak) Aliym’dir”.
29-) Fedhulu ebvabe cehenneme halidiyne fiyha* felebi`se mesvel mütekebbiriyn;
“O halde, içinde ebedi kalıcılar olmak üzere cehennem’in kapılarına girin!.. Mütekebbirun’un (kibirlenenler’in; Hakk’a direnenlerin) yeri ne kötüdür!”.
30-) Ve kıyle lilleziynettekav ma zâ enzele Rabbüküm* kalu hayra* lilleziyne ahsenu fiy hazihid dünya hasenetün, ve le darul ahireti hayr* ve le nı`me darul müttekıyn;
Bilfiil korunanlara: “Rabbiniz ne inzal etti?” denildi... “Hayır (inzal etti)” dediler... Şu dünyada ihsan işleyenlere/güzel davrananlara hasene vardır... Ahiret yurdu elbette daha hayırlıdır... Muttekıyler’in yurdu ne güzeldir!.
31-) Cennatu Adnin yedhuluneha tecriy min tahtihel enharu lehüm fiyha ma yeşaun* kezâlike yeczillahul müttekıyn;
(Muttekıyler’in yurdu) Adn cennetleri (Hakkani vücudla yaşam hali)... Altlarından nehirler akan o cennetlere dahil olurlar (farkedip paylaşırlar)... Orada/Onlarda diledikleri kendilerinindir... Allah, muttekıyleri işte böyle cezalandırır.
32-) Elleziyne teteveffahümül Melaiketü tayyibiyne yekulune Selâmün aleykümüdhulul cennete Bima küntüm ta`melun;
Melaike, tayyibler (nurani yapılar) oldukları halde kendilerini vefat ettirdiği o kimselere (muttakıyler’e): “Selam’un aleyküm!.. Yaptığınız amellere mukabil (B sırrınca) girin cennete” derler.
33-) Hel yenzurune illâ en te`tiyehümül Melaiketü ev ye`tiye emru Rabbik* kezâlike fealelleziyne min kablihim* ve ma zalemehümullahu ve lâkin kânu enfüsehüm yazlimun;
(Onlar iman etmek için) illa melaikenin gelmesini (fiziki ölüm), yahut Rabbinin emri’nin (kıyamet’in) gelmesini mi bekliyorlar?... Onlardan öncekiler de işte böyle yapmıştı (Rasûlleri yalanlamıştı)... Allah onlara zulmetmedi, fakat onlar kendi nefslerine zulmediyorlardı.
34-) Feesabehüm seyyiatü ma amilu ve haka Bihim ma kânu Bihi yestehziun;
Bu yüzden yaptıklarının kötülükleri kendilerine isabet etti ve kendisiyle (B sırrınca) alay edip durdukları şey (B gerçeğince) kendilerini çepeçevre kuşattı.
35-) Ve kalelleziyne eşrakü lev şaAllahu ma abedna min duniHİ min şey`in nahnu ve la abauna ve la harremna min duniHİ min şey`* kezâlike fealelleziyne min kablihim* fe hel alerRusuli illel belağul mübiyn;
Şirk koşanlar dediler ki: “Eğer Allah dileseydi biz de babalarımız da O’ndan başka bir şeye kulluk/ibadet etmezdik ve O’ndan mada (O’nun gayrı olarak) bir şeyi haram yapmazdık”... Kendilerinden öncekiler de işte böyle yapmıştı... Rasûller üzerine apaçık tebliğden başka ne düşer?.
36-) Ve lekad beasna fiy külli ümmetin Rasûlen enı`budullahe vectenibüt tağut* feminhüm men hedAllahu ve minhüm men hakkat aleyhid dalaletü, fesiyru fiyl Ardı fenzuru keyfe kâne akıbetül mükezzibiyn;
Andolsun ki her ümmet içinde: “Allah’a kulluk edin ve tağut’tan (Allah dışında vücud kabul etme’den) kaçının!” diye bir Rasûl ba’settik... Onlardan kimine Allah hidayet etti... Ve onlardan kiminin de üzerine dalalet hak oldu/gerçekleşti... (Hadi) Arz’da seyredin (gezinin) de yalanlayanların akibeti nasıl oldu bakın?.
37-) İn tahrıs alâ hüdahüm feinnAllahe la yehdiy men yudıllu ve ma lehüm min nasıriyn;
Onların hidayete ermeleri üzerine hırs göstersen de, Allah saptırdığı kimseye hidayet etmez... Onların hiçbir yardımcıları yoktur.
38-) Ve aksemu Billahi cehde eymanihim la yeb`asüllahu men yemut* belâ va`den aleyhi hakkan ve lakinne ekserenNasi la ya`lemun;
(Onlar) yeminlerinin cehdi (en ağır yeminleri, var güçleri) ile (kesin inanarak): “Allah, ölen kimseyi ba’setmez” diye (B sırrınca) Allah’a kasem ettiler... Hayır, O’nun (Allah’ın) üzerine hak bir vaad’dir (ki ölen ba’solup dirilecektir!)... Fakat insanların ekseriyeti (ölmeden önce ölünce, gerçek diriliğe kavuşacaklarını) bilmezler (de fiziki ölümle zaten bitecek olan dünyevi-imaj kişiliklerini kaybetmekten korkarlar).
39-) Li yübeyyine lehümülleziy yahtelifune fiyhi ve li ya`lemelleziyne keferu ennehüm kânu kazibiyn;
Hakkında ihtilaf ettikleri şeyi kendilerine açıklasın ve kafir olanlar da kendilerinin yalancılar olduklarını bilsin için (öleni ba’sedecektir).
40-) İnnema kavlüna lişey`in iza eradnahu en nekule lehu kün feyekûn;
Bir şeyi (n olmasını) irade ettiğimiz vakit yalnızca kavlimiz ona: “Ol!” dememizdir... (Artık) o olur (tekevvün eder, hikmetle kevne gelir).
41-) Velleziyne haceru fillahi min ba`di ma zulimu le nübevviennehüm fiyd dünya haseneten, ve leecrul ahireti ekber* lev kânu ya`lemun;
Zulmedildikten sonra Allah’da muhacir olanlara gelince, elbette onları dünyada güzel bir yerleştirme ile yerleştireceğiz/güzel (bir yer) e yerleştireceğiz... Ahiret ecri ise elbette ekber’dir... Eğer bilselerdi!.
42-) Elleziyne saberu ve alâ Rabbihim yetevekkelun;
Onlar (Allah’da hicret edenler) ki, sabrettiler ve Rablerine tevekkül ederler.
43-) Ve ma erselna min kablike illâ ricalen nuhıy ileyhim fes`elu ehlez Zikri in küntüm la ta`lemun;
Senden önce, kendilerine vahyettiğimiz rical’den başkasını (Rasûl) irsal etmedik (Hz.Muhammed’den sonraki velayet sistemi, O’ndan önce yoktu)... Eğer bilmiyorsanız Zikr (Hazire-i Kuds; Zati şuhud) Ehli’ne sorun.
44-) Bil beyyinati vez zübür* ve enzelna ileykezZikra litübeyyine linNasi ma nüzzile ileyhim ve leallehüm yetefekkerun;
Beyyineler (apaçık deliller, mucizeler; sıfatlar) ve zeburlar (yazılı kitablar; ilim) ile (B sırrınca irsal ettik)... Ve sana da Zikr’i (Kur’an’ı) inzal ettik ki, insanlara kendilerine indirileni açıklayasın ve onlar da tefekkür etsinler.
45-) Efe eminelleziyne mekerus seyyiati en yahsifAllahu Bihimül Arda ev ye`tiyehümül azâbü min haysü la yeş`urun;
Kötülükleri yapmak için planlayıp tuzak kuranlar, Allah’ın kendilerini (B sırrınca) Arz’a batıracağından, yahut farkedemedikleri taraftan kendilerine azab geleceğinden yana emin mi oldular?.
46-) Ev ye`huzehüm fiy tekallübihim fema hüm Bi mu`ciziyn;
Yahut onları, kendilerinin takallubu (Teklikten, sistem’den perdeli olarak gezip dolaşmaları; kişilikten kişiliğe girmeleri) içinde yakalamasından (yana emin mi oldular?)... Onlar (Bi-) aciz bırakıcı değillerdir.
47-) Ev ye`huzehüm alâ tehavvüf* feinne Rabbeküm le Raufun Rahıym;
Yahut tahavvuf (korkmak/eksilmek, tedrici yok oluş) üzere onları yakalamasından (yana emin mi oldular?)... Muhakkak ki Rabbiniz, Rauf’dur, Rahıym’dir.
48-) Evelem yerav ila ma halekAllahu min şey`in yetefeyyeü zılaluhu anil yemiyni veş şemaili sücceden Lillahi ve hüm dahırun;
Allah’ın yarattığı şeyleri bakıp görmediler mi ki, (onların) gölgeleri (zatları değil?) boyun bükerek, Allah’a secde eder (orijinlerinde açığa çıkan kuvvelerle musahhar) halde, sağdan ve sollardan döner (gölge yapar, temessül eder) durur.
49-) Ve Lillahi yescüdü ma fiys Semavati ve ma fiyl Ardı min Dabbetin vel Melaiketü ve hüm la yestekbirun;
Semavat’ta ve Arz’da bulunan (hareketi olan/yürür tüm) canlılar ve melaike (ruhani ve cismani alemlere ait varlıklar ve kuvveler) hiç kibirlenmeksizin Allah’a secde eder (orijinlerini kudret elinde tutan Allah’a mutlak teslimiyet halindedirler).
50-) Yehafune Rabbehüm min fevkıhim ve yef`alune ma yü`merun;
(49.ayet secde ayetedir.) Fevklerinden olan Rablerinden korkarlar ve emrolunduklarını yaparlar.
51-) Ve kalellahu la tettehızu ilaheynisneyn* innema HUve ilahun vahıd* feiyyaYE ferhebun;
Allah buyurdu ki: “İki ilah (vücud) edinmeyin!... O, ancak ilah’un vahid’dir (tecezzi kabul etmez tek bir vücud’dur)... O halde yalnız Benden korkun (arınıp, fani olun)!”.
52-) Ve leHU ma fiys Semavati vel Ardı ve lehüd diynü vasıba* efeğayrAllahi tettekun;
Semavat’ta ve Arz’da ne varsa O’nundur... Diyn de daimi-ebedi-yalnız O’nundur... Allah’ın gayrından mı sakınıyorsunuz?.
53-) Ve ma Biküm min nı`metin feminAllahi sümme iza messekümüddurru feileyHİ tec`erun;
Ni’met’ten (B sırrınca) neyiniz varsa Allah’dandır... Sonra size bir durr (acz, zayıflık, keder, sıkıntı) dokunduğu vakit te (ancak) O’na yakarırsınız.
54-) Sümme iza keşefeddurre anküm iza feriykun minküm Bi Rabbihim yüşrikûn;
Sonra (Allah) sizden o durru keşfettiği vakit, bir de bakarsın ki sizden bir fırka hemen (Bi-) Rablerine ortak koşarlar (o durr’u ve onun keşfini başka bir tesire bağlarlar).
55-) Li yekfüru Bima ateynahum* fetemetteu* fesevfe ta`lemun;
Kendilerine verdiğimiz ile (B sırrınca) küfr/örtme/nankörlük etsinler diye (böyle yaparlar)... O halde faydalanın (zevklenin)... Yakında bileceksiniz.
56-) Ve yec`alune lima la yalemune nasıyben mimma razaknahum* tAllahi letüs`elünne amma küntüm tefterun;
Kendilerini rızıklandırdığımız şeylerden o bilmezlere (putlara) bir nasib kılarlar/ayırırlar... Tallahi (Allah’a yemin olsun ki-‘Te’ harfi izafeti ile Allah’a yemin?), yaptığınız uydurmalardan elbette sorulacaksınız.
57-) Ve yec`alune Lillahil benati subhaneHU ve lehüm ma yeştehun;
Kızları da Allah’a kılarlar/nisbet ederler... SubhaneHU (Haşa, O, münezzeh’tir) !.. Hoşlarına giden (erkek çocukları) da kendilerine (tercih ederler).
58-) Ve iza büşşira ehadühüm Bil ünsa zalle vechuhu müsvedden ve huve kezıym;
Onlardan biri (Bi-) dişi ile müjdelendiğinde, öfkeli/gamlı bir halde, vechi simsiyah gölge kesilir (yüzü simsiyah kesilir).
59-) Yetevara minel kavmi min sui ma büşşira Bih* eyümsikühu alâ hunin em yedüssühu fiyttürab* ela sae ma yahkümun;
Kendisi ile (B sırrınca) müjdelendiği şeyin (ona göre) kötülüğünden (dolayı) kavminden gizlenir... Horlanma/aşağılanmayı göze alarak onu tutacak mı, yoksa onu toprağın içinde gizleyip saklayacak mı (diri diri toprağa mı gömecek) ?.. Dikkat edin, hükmettikleri şey ne kötüdür!.
60-) Lilleziyne la yu`minune Bil ahıreti meselüssev`* ve Lillahil meselül a`la* ve HUvel Aziyzül Hakiym;
Ahirete (B sırrıyla) iman etmeyenler için kötülük meseli vardır... En a’la mesel (en yüce misal, kendinden gayrı vücud olmayan) Allah’ındır (Teklik o kadar açık?)... O, Aziyz’dir, Hakiym’dir.
61-) Ve lev yuahızullahun Nase Bi zulmihim ma tereke aleyha min dabbetin ve lâkin yuahhıruhüm ila ecelin müsemma* feiza cae ecelühüm la yeste`hırune saaten ve la yestakdimun;
Eğer Allah insanları (Bi-) zulmleri ile muaheze etseydi (cezalandırsaydı), (Arz) üzerinde hiç bir dabbe (hareket eden canlı) terketmezdi... Fakat onları bir ecel-i müsemma’ya (hükmedilmiş bir vakte) te’hir ediyor... Ecelleri geldiği vakit te ne bir saat geri kalırlar, ne de öne geçebilirler.
62-) Ve yec`alune Lillahi ma yekrehune ve tasıfu elsinetühümül kezibe enne lehümül hüsna* la cerame enne lehümünnare ve ennehüm müfretun;
(Müşrikler) kerih gördükleri (hoşlanmadıkları) şeyleri Allah’a kılarlar (nisbet ederler, verirler)... Lisanları da yalan yere niteler ki Hüsna (en güzel) kendilerinindir... Şüphesiz onlara Nar vardır ve onlar (o nar’a) en önden (en önce) götürüleceklerdir.
63-) TAllahi lekad erselna ila ümemin min kablike fezeyyene lehümüşşeytanu a`malehüm fehuve veliyyühümül yevme ve lehüm azâbün eliym;
Tallahi (risalet yönünden yemin) !.. Andolsun ki senden önceki ümmetlere de (Rasûller) irsal ettik te şeytan onlara amellerini (vehimleri ile yaptıklarını) süsledi (de Rasûllere uymadılar)... O (şeytan; vehim) bugün (de) onların velisidir... Onlar için elim bir azab vardır.
64-) Ve ma enzelna aleykel Kitabe illâ litübeyyine lehümüllezihtelefu fiyhi ve hüden ve rahmeten li kavmin yu`minun;
Biz sana bu Kitab’ı ancak hakkında ihtilaf ettikleri şeyi (vahdeti) kendilerine açıklayasın diye ve iman eden bir kavim için de hidayet (rehber, ilim) ve rahmet (vasıflar) olarak inzal ettik.
65-) VAllahu enzele mines Semai maen feahya Bihil’Arda ba`de mevtiha* inne fiy zâlike leayeten likavmin yesmeun;
Allah Sema’dan bir su inzal etti de Onunla (B sırrınca), Arz’ı ölümünden sonra diriltti... Muhakkak ki bunda işiten kavim için elbette bir ayet vardır.
66-) Ve inne leküm fiyl en`ami le ıbraten, nüskıyküm mimma fiy butunihi min beyni fersin ve demin lebenen halisan saiğan lişşaribiyn;
En’am’da (kurban olabilecek çiftlik hayvanları) da sizin için elbette bir ibret vardır...Size onun (en’am’ın) batınlarında (karınlarında olan şeyden), fers (fışkı) ve dem (kan) arasından, içenler için boğazdan kolaylıkla geçen halis bir süt içiririz.
67-) Ve min semeratin nehıyli vel a`nabi tettehızune minhu sekeren ve rizkan hasena* inne fiy zâlike le ayeten li kavmin ya`kılun;
Hurma ağaçlarının semeratından (meyvalarından) ve üzümlerden, seker (sarhoşluk verici şey?, içki, sirke) ve güzel bir rızk edinirsiniz... Muhakkak ki bunda akleden kavim için elbette bir ayet vardır.
68-) Ve evha Rabbüke ilenNahli enittehıziy minel cibali buyuten ve mineşşeceri ve mimma ya`rişun;
Rabbin bal arısına: “Dağlardan, ağaçlardan ve (insanların) yaptıkları çardaklardan evler edin” diye vahyetti.
69-) Sümme küliy min küllis semarati feslükiy sübüle Rabbiki zülüla* yahrucü min butuniha şerabun muhtelifün elvanuhu fiyhi şifaun linNas* inne fiy zâlike le ayeten li kavmin yetefekkerun;
“Sonra, her semerattan (meyvelerden) ye de (eğer her semerattan yersen) zelüller olarak (mecburi bir boyun eğmişlikle, inkıyad ve teslimiyetle) sülük et (gir, git) Rabbinin yollarına”... Onun batın (karın) larından, renkleri muhtelif bir şarab çıkar ki, onun içinde insanlar için şifa vardır... Muhakkak ki bunda tefekkür eden kavim için elbette bir ayet vardır.
70-) VAllahu halekaküm sümme yeteveffaküm ve minküm men yureddü ila erzelil umuri likey la ya`leme ba`de ılmin şey`a* innAllahe Aliymun Kadiyr;
Allah sizi yarattı... Sonra sizi vefat ettirir... Sizden kimi de erzel-i ömür’e (ömrün en rezil, en aşağı, en aciz çağına) reddolunur (çevrilir), bir ilimden (bildikten) sonra bir şey bilmesin (akledemesin) diye... Muhakkak ki Allah Aliym’dir, Kadiyr’dir.
71-) VAllahu faddale ba`daküm alâ ba`din fiyrrızk* femelleziyne fuddılu Bi raddiy rızkıhim alâ ma meleket eymanühüm fehüm fiyhi seva`* efe Bi nı`metillahi yechadun;
Allah rızık’ta bazınızı bazınıza tafdil etti (üstün tuttu, fazla verdi)... Üstün tutulan kimseler rızıklarını, sağ ellerinin malik olduklarına (ellerinin altındakilere) (B sırrınca) döndürücü değillerdir (vermezler)... (Oysa) onlar onda (rızıkta/ vahyin açıklanmasında, sistem realitesinde) eşittirler... Allah nimetini (B sırrınca, Allah ni’meti olarak) bilerek inkar mı ediyorlar?.
72-) VAllahu ceale leküm min enfüsiküm ezvacen ve ceale leküm min ezvaciküm beniyne ve hafedeten ve razekaküm minettayyibat* efe Bil batıli yu`minune ve Bi nı`metillahi hüm yekfurun;
Allah sizin için kendi nefslerinizden eşler oluşturdu... Eşlerinizden de sizin için oğullar ve torunlar oluşturdu... Sizi tayyibattan rızıklandırdı... (Şimdi bunlar) (Bi-) batıla mı iman ediyorlar?... Onlar Allah ni’metine (B sırrınca, Allah ni’meti olarak) küfr/inkar/nankörlük mü ediyorlar?.
73-) Ve ya`budune min dunillahi ma la yemlikü lehüm rizkan mines Semavati vel Ardı şey’en ve la yestetıy`un;
Allah’ın gayrından (Allah’ı bırakıp) Semavat’tan ve Arz’dan kendileri için bir rızka malik olmayan ve güç yetiremeyen (kudret ve kuvvetleri olmayan) şeylere tapınıyor/kulluk yapıyorlar.
74-) Fela tadribu Lillahil emsal* innAllahe ya`lemu ve entüm la ta`lemun;
Allah’a emsal darb etmeyin (meseller vermeyin, Zaten bilendir; misal ile tafsile getiren de O’dur) !.. Muhakkak ki Allah bilir ve siz bilmezsiniz.
75-) DarebAllahu meselen abden memluken la yakdiru alâ şey’in ve men razaknahu minna rizkan hasenen fehuve yünfiku minhu sirran ve cehra* hel yestevun* elHamdu Lillah* bel ekseruhüm la ya`lemun;
Allah (şöyle) bir mesel verdi: Bir şeye gücü yetmeyen, memluk (başka birinin mülkü) bir kul (köle) ile kendisini bizden güzel bir rızk ile rızıklandırdığımız ve ondan sırran (gizli) ve cehren (açık) infak eden kişiyi... Bunlar hiç bir/eşit olur mu?... Hamd, Allah’ındır!.. Hayır, onların ekseriyeti bilmezler.
76-) Ve darebAllahu meselen racüleyni ehadühüma ebkemü la yakdiru alâ şey’in ve huve kellün alâ mevlahu, eynema yüveccihhu la ye`ti Bi hayr* hel yesteviy huve ve men ye`muru Bil adli, ve huve alâ sıratın müstekıym;
Allah iki adamı da mesel verdi: Bunlardan biri lal’dır, bir şeye kudreti yoktur; mevlası üzerine bir yüktür... Onu nereye tevcih etse, (B sırrınca) bir hayırla gelmez... Hiç bu, (B sırrınca) adl’ı emreden (akl-ı küll?) ve kendisi sırat-ı müstekıym üzere bulunan kişi ile bir/eşit olur mu?.
77-) Ve Lillahi ğaybüs Semavati vel Ard* ve ma emrussaati illâ kelemhıl basari ev huve akreb* innAllahe alâ külli şey`in Kadiyr;
Semavat’ın ve Arz’ın gaybı (ilmi herşeyi kapsamış olan) Allah’ındır... O Saat’in (kıyamet’in) Emri (hükmü, işi, realitesi) ancak bir göz kırpması gibi, yahut o daha da yakındır (zaman sözkonusu olmayan bir iş)... Muhakkak ki Allah herşeye Kadiyr’dir.
78-) VAllahu ahreceküm min butuni ümmehatiküm la ta`lemune şey’en ve ceale lekümüs sem`a vel’ ebsara vel’ ef`idete lealleküm teşkürun;
Allah sizi analarınızın batın (karın) larından bir şey bilmiyor olduğunuz halde (korteks, duyular?) çıkardı... Şükredesiniz diye size sem’ (işitme kuvvesi), basarlar (gözler, idraklar) ve fuadlar (gönüller) verdi.
79-) Elem yerav ilettayri musahharatin fiy cevvisSema`* ma yümsikühünne illAllah* inne fiy zâlike leâyâtin li kavmin yu`minun;
Sema’nın cevvi’nin içinde (cevv: Sema ile Arz arası yer, uzay) musahharat (boyun eğdirilmiş) kuşları görmüyorlar mı?... Onları Allah’dan başkası tutmuyor... Muhakkak ki bunda iman eden kavim için elbette ayetler vardır.
80-) VAllahu ceale leküm min buyutiküm sekenen ve ceale leküm min culudil en`ami buyuten testehıffuneha yevme za`niküm ve yevme ikametiküm, ve min asvafiha ve evbariha ve eş`ariha esasen ve metaan ila hıyn;
Allah evlerinizi sizin için seken (huzur evi, mesken) kıldı... Sizin için en’am’ın (hayvanların) cildlerinden, (onları otlatma ve sulama için) göç gününüzde ve ikamet gününüzde, kolayca taşıyıp kullanacağınız evler; ve yünlerinden, yapağılarından (yumuşak deve yünü, kürk kısım) ve kıllarından esâs (ev-giyim-kuşam eşyası) ve muayyen bir süreye kadar faydalanma (kıldı).
81-) VAllahu ceale leküm mimma haleka zılalen ve ceale leküm minelcibali eknanen ve ceale leküm serabiyle tekıykümül harre ve serabiyle tekıyküm be`seküm* kezâlike yütimmu nı`metehu aleyküm lealleküm tüslimun;
Allah, yarattığı şeylerden sizin için gölgeler yaptı ve sizin için dağlardan eknan (sığınıp barınılacak yerler) oluşturdu ve sizin için, sizi sıcaktan koruyan serabil (gömlekler, elbiseler) ve sizi be’sinizden (kuvvetinizden, şiddetinizden, harpten) koruyan serabil (zırhlar) yarattı... İşte böylece (Allah,) üzerinize ni’metini tamamlıyor ki müslimler olasınız.
82-) Fein tevellev feinnema aleykel belağul mübiyn;
Eğer yüz çevirirler ise, sana düşen ancak apaçık tebliğden ibarettir.
83-) Ya`rifune nı`metAllahi sümme yünkiruneha ve ekseruhümül kafirun;
(Onlar) Allah ni’metini (Hz.Rasûlullah’ı, O’nun nübüvveti’ni) tanırlar, sonra da onu inkar ederler... Onların ekseriyeti kafir (gerçeği reddeden) lerdir.
84-) Ve yevme neb`asü min külli ümmetin şehiyden sümme la yü`zenü lilleziyne keferu ve la hüm yüsta`tebun;
(An o) Gün (ü) ki, her ümmetten bir şahid ba’sederiz... Sonra kafir olanlara izin de verilmez ve onlardan (aleyhlerine olan olumsuzluğu kaldıracak, güzel düşünceye çevirip razı edecek bir çaba, mazeret ile) razı etmeleri de istenilmez.
85-) Ve iza raelleziyne zalemül azâbe fela yuhaffefü anhüm ve la hüm yünzarun;
Zalim olanlar azabı gördükleri vakit, (artık) kendilerinden azab hafifletilmez ve onlara bakılmaz/fırsat verilmez.
86-) Ve iza raelleziyne eşrekû şürekâehüm kalu Rabbena haülai şürekâünelleziyne künna ned`u min duniKE, feelkav ileyhimül kavle inneküm le kazibun;
Şirk koşanlar, ortak koştuklarını gördükleri vakit: “Rabbimiz!.. İşte bunlar Senin gayrından çağırdığımız (isimlendirip varlık verdiğimiz) ortaklarımız” dediler... (Ortakları da) onlara söz atar (gerçek anlaşılır): “Muhakkak ki siz yalancılarsınız”.
87-) Ve elkav ilellahi yevmeizinisseleme ve dalle anhüm ma kânu yefterun;
O gün onlar Allah’a teslim olmuşlar ve uydurdukları (evham, hayal ürünü) şeyler de kendilerinden kaybolup gitmiştir.
88-) Elleziyne keferu ve saddu an sebiylillâhi zidnahüm azâben fevkal azâbi Bima kânu yüfsidun;
Kafir olanlar ve Allah yolundan alakoyanları, ifsad/bozgunculuk etmeleri dolayısıyla, kendilerini azabın fevkınde bir azab itibarıyla (B gerçeğince) ziyade edeceğiz.
89-) Ve yevme neb`asü fiy külli ümmetin şehiyden aleyhim min enfüsihim ve ci’na Bike şehiyden alâ haüla`* ve nezzelna aleykel Kitabe tibyanen likülli şey’in ve hüden ve rahmeten ve büşra lil müslimiyn;
Ve (an o) gün (ü) ki, her ümmet içinde, kendi nefslerinden, onların aleyhine bir şahid ba’sederiz... Ve (o gün) seni de (B sırrınca) bunların üzerine bir şahid getirdik/ (geldik)... Ve sana şu Kitab’ı her şey için bir tibyan (tam bir beyan, izah, şerh), bir huda (rehber), bir rahmet ve müslimler için bir müjde olmak üzere kısım kısım indirdik.
90-) İnnAllahe ye`muru Bil adli vel’ihsani ve iytai zilkurba ve yenha anil fahşai velmünkeri velbağy* yeızuküm lealleküm tezekkerun;
Muhakkak ki Allah (B sırrınca) adl’ı (adalet; tevhid; akl-ı küll), ihsan’ı (farz olanı ifa; Rabbani müşahade) ve yakınlara vermeyi (sıla-i rahm) emreder... Fahşa’dan (hakikatına isyan olan davranışlar; hayvani kuvveler, zina), münker’den (Diyn’in, aklın, insan fıtratının reddettiği şeyler; iman bilincine yakışmayan düşünceler; şirk) ve bağy (zulüm, saldırganlık, hakka tecavüz; birimsellik)’den nehyeder... Tezekkür edesiniz diye (Allah) size va’z ediyor.
91-) Ve evfu Bi ahdillahi iza ahedtüm ve la tenkudul eymane ba`de tevkiydiha ve kad cealtümullahe aleyküm kefiyla* innAllahe ya`lemu ma tef`alun;
Ahidleştiğiniz vakit, Allah ahdini (B sırrınca) tam yerine getirin... Yeminleri (nizi), pekiştirdikten sonra bozmayın... (Zira yeminlerinizle) Allah’ı kendi üzerinize kefil kıldınız!.. Muhakkak ki Allah işlediklerinizi bilir.
92-) Ve la tekûnu kelletiy nekadat ğazleha min ba`di kuvvetin enkâsa* tettehızune eymaneküm dehalen beyneküm en tekûne ümmetün hiye erba min ümmetin, innema yeblukümullahu Bih* ve leyübeyyinenne leküm yevmel kıyameti ma küntüm fiyhi tahtelifun;
İpliğini kuvvetle büktükten sonra söküp bozan (kadın) gibi olmayın... Bir ümmet diğer bir ümmetten daha çok diye yeminlerinizi aranızda dehal (hile, tuzak, fesad, aldatma vasıtası) ediniyorsunuz... Allah onunla (B sırrınca) sizi yalnızca imtihan eder... Hakkında ihtilaf ettiğiniz şeyi kıyamet günü elbette size açıklayacaktır.
93-) Ve lev şaAllahu lecealeküm ümmeten vahıdeten ve lâkin yudıllu men yeşau ve yehdiy men yeşa`* ve letüs`elünne amma küntüm ta`melun;
Eğer Allah dileseydi, elbette sizi tek bir ümmet kılardı... Fakat (Allah) dilediğini saptırır ve dilediğini de hidayete erdirir... Yaptıklarınızdan elbette mes’ul tutulacaksınız.
94-) Ve la tettehızu eymaneküm dehalen beyneküm fetezille kademün ba`de sübutiha ve tezukussue Bima sadedtüm an sebiylillâh* ve leküm azâbün azîym;
Yeminlerinizi aranızda dehal (hile-fesad aracı) edinmeyin... (Zira o vakit, İslam’da) sübutundan sonra ayak kayar ve Allah yolundan alakoyduğunuz için (B sırrınca) (dünyada) kötülüğü tadarsınız... Ve sizin için (ahirette de) azim azab var (olur).
95-) Ve la teşteru Bi ahdillahi semenen kaliyla* innema ındAllahi huve hayrun leküm in küntüm ta`lemun;
Az bir bahaya Allah ahdini (B sırrınca) satmayın... Eğer bilirseniz, Allah indindeki sizin için daha hayırlıdır.
96-) Ma ındeküm yenfedü ve ma ındAllahi bakın, ve lenecziyennelleziyne saberu ecrehüm Bi ahseni ma kânu ya`melun;
Sizin indinizdeki tükenir... Allah indindeki ise bakidir... Sabredenlere gelince, elbette onların ecrini, yapmakta olduklarının daha güzeli (ilahi özellikler ile yaşanan makamlar) ile (B sırrınca) karşılarız (veririz).
97-) Men amile salihan min zekerin ev ünsa ve huve mu`minun fele nuhyiyennehu hayaten tayyibeten, ve lenecziyennehüm ecrehüm Bi ahseni ma kânu ya`melun;
Erkek’ten veya dişi’den (olsun), kim mü’min olarak salih amel ederse elbette biz ona tayyib (temiz-hoş, ölümü olmayan) bir hayat yaşatırız... Ve onlara elbette yaptıklarının daha güzeli ile (B sırrınca) ecirlerini veririz.
98-) Feizâ kara`tel Kur’âne festeız Billahi mineş şeytanir raciym;
Kur’an’ı kıraat ettiğin vakit, şeytan-ı raciym’den (tard edilmiş şeytan’dan, B- sırrıyla) Allah’a sığın.
99-) İnnehu leyse lehu sultanun alelleziyne amenu ve alâ Rabbihim yetevekkelun;
Doğrusu onun (şeytan’ın) iman eden ve rablerine tevekkül edenler üzerinde bir sultası/hakimiyeti/tutanağı yoktur.
100-) İnnema sultanuhu alelleziyne yetevellevnehu velleziyne hüm Bihi müşrikûn;
Onun (vehmi nefsin, alt bilincin) sultası ancak kendisini veli edinenler ve (B gerçeğince) onu (Allah’a) ortak koşanlar üzerindedir.
101-) Ve iza beddelna ayeten mekâne ayetin vAllahu a`lemu Bima yünezzilu kalu innema ente müfter* bel ekseruhüm la ya`lemun;
Biz bir ayeti bir ayetin yerine tebdil ettiğimizde- ki Allah neyi indirdiğini (B sırrınca) daha iyi bilir- dediler ki: “Sen yalnızca bir iftiracısın!”... Bilakis, onların ekseriyeti bilmezler.
102-) Kul nezzelehu ruhulkudüsi min Rabbike Bil Hakkı li yüsebbitelleziyne amenu ve hüden ve büşra lilmüslimiyn;
De ki: “O’nu, Ruh’ul Kudüs, senin Rabbinden Bil-Hakk (Hakk olarak) indirmiştir... İman edenlere sebat vermek ve müslimler için de huda (rehber) ve müjde diye”.
103-) Ve lekad na`lemü ennehüm yekulune innema yuallimuhu beşer* lisanülleziy yulhıdune ileyhi a`cemiyyün ve hazâ lisanun arabiyyun mübiyn;
Andolsun ki: “O’nu ancak bir beşer öğretiyor” demelerini biliyoruz... İlhad ederek (Hak’dan saparak) kendisine nisbet ettikleri kimsenin lisanı a’cemiy’dir (Arapçayı iyi konuşamayan; düşüncelerini anlatamayan, konuşması belirsiz)... Bu ise apaçık Arapça bir lisandır.
104-) İnnelleziyne la yu`minune Bi ayatillahi la yehdiyhümullahu ve lehüm azâbün eliym;
Muhakkak ki Allah Ayetleri’ne (Allah Sıfatları’na, hükümlerine B sırrıyla) iman etmeyenleri, Allah hidayete erdirmez... Ve onlara elim bir azab vardır.
105-) İnnema yefteril kezibelleziyne la yu`minune Bi ayatillah* ve ülaike hümül kâzibun;
Yalnızca, Allah Ayetleri’ne (B sırrıyla) iman etmeyenler yalan uydurur... İşte bunlardır yalancıların ta kendileri.
106-) Men kefera Billahi min ba`di imanihi illâ men ükrihe ve kalbuhu mutmeinnun Bil iymani ve lâkin men şereha Bil küfri sadren fealeyhim ğadabün minAllah* ve lehüm azâbün azîym;
Kalbi imanla mutmain olduğu halde, (küfre) zorlanan müstesna, kim imanından sonra (B sırrı gerçeği ile) Allah’a kafir oldu ve küfre (B sırrı gereği, küfr olarak) sadr (göğüs, kalb) açtı ise, işte onlar üzerine Allah’dan bir gadab (iner)... Ve kendilerine aziym azab vardır.
107-) Zâlike Bi ennehümüstehabbul hayated dünya alel ahıreti, ve ennAllahe la yehdil kavmel kafiriyn;
Bunun sebebi, onların (B sırrınca) dünya hayatını ahirete tercih etmeleri ve Allah’ın kafirler kavmini hidayete erdirmemesidir.
108-) Ülaikelleziyne tabeAllahu alâ kulubihim ve sem`ıhim ve ebsarihim* ve ülaike hümül ğafilun;
İşte bunlar, Allah’ın, kalblerinin, işitme kuvvelerinin, basiretlerinin üstüne tab’ettiği (mühür vurduğu, damgaladığı) kimselerdir... Ve onlar gafillerin ta kendileridir.
109-) La cerame ennehüm fiyl’ahireti hümül hasirun;
Gerçek şu ki onlar Ahiret’te hüsrana uğrayanların ta kendileridir.
110-) Sümme inne Rabbeke lilleziyne haceru min ba`di ma futinu sümme cahedu ve saberu, inne Rabbeke min ba`diha le Ğafurun Rahıym;
Sonra, muhakkak ki Rabbin, fitneye (imtihana, eziyyete) maruz bırakıldıktan sonra hicret edenlerin, sonra mücahede edenlerin ve sabredenlerin (yanındadır; rahmetiyle onların perdelerini kaldırır)... Onlardan sonra (da) Rabbin muhakkak ki Ğafur’dur (birimsellik özelliklerinizi mağfiret eder), Rahıym’dir (kemalatını tamamlayıcı rahmet sahibidir).
111-) Yevme te`ti küllü nefsin tücadilu an nefsiha ve tüveffa küllü nefsin ma amilet ve hüm la yuzlemun;
(An o) gün (ü) ki, her nefs gelir kendi nefsinden (kendini kurtarmak için) mücadele eder... Her nefse yaptığı şeyler (in karşılığı) tam verilir... Ve onlar zulme uğratılmazlar.
112-) Ve darebAllahu meselen karyeten kânet amineten mutmeinneten ye`tiyha rizkuha rağaden min külli mekanin fekeferat Bi en`umillahi feezâkahAllahu libaselcuı vel havfi Bima kânu yasneun;
Allah bir karyeyi (şehri) misal verdi: Amin (güvenli) ve mutmain idi... Onun rızkı her mekandan (yerden) bol bol geliyordu... Fakat o (o şehrin ehli) Allah ni’metlerine (B işlevi ile) küfr/nankörlük etti (hakikatına ait Rahmani sıfatlar ile sünnetullaha uymayan fiiller yaptı)... Allah da kendilerine (B gerçeğince), yapıp-ürettikleri dolayısıyla açlık ve korku libasını tattırdı.
113-) Ve lekad caehüm Rasûlün minhüm fekezzebuhu feehazehümül azâbü ve hüm zalimun;
Andolsun ki onlara kendilerinden bir Rasûl geldi de Onu yalanladılar... Ve onlar zalimler oldukları halde, azab kendilerini yakaladı.
114-) Fekülu mimma razekakümullahu halalen tayyiba* veşküru nı`metAllahi in küntüm iyyahu ta`budun;
Allah’ın sizi rızıklandırdığı şeylerden helal ve tayyib (temiz, hoş) olarak yiyin ve Allah nimetine şükredin; eğer O’na kulluk ediyorsanız.
115-) İnnema harrama aleykümül meytete veddeme ve lahmel hınziyri ve ma ühille li ğayrillahi Bih* fe menidturre ğayre bağın ve la adin feinnAllahe Ğafurun Rahıym;
(Allah) size yalnızca meyte’yi (İslami esasla zebh edilMEyerek kendi kendine ölmüş, kanı içinde kalmış tezkiyesiz hayvan; leş), kan’ı, domuz eti’ni ve (B sırrınca) Allah’dan gayrı adına boğazlananı haram etmiştir... Ama kim muzdar olursa (zarurette kalırsa) zulmetmeden (arzulamayarak, helal saymayarak) ve haddi aşmadan (bunlardan yiyebilir)... Muhakkak ki Allah Ğafur’dur, Rahıym’dir.
116-) Ve la tekulu lima tasıfu elsinetükümül kezibe hazâ halalün ve hazâ haramün litefteru alellahil kezib* innelleziyne yefterune alellahil kezibe la yüflihun;
Dillerinizin yalan vasfettiği şeyler için “Şu helal’dır ve şu haram’dır” demeyin... Çünkü Allah’a yalan uydurmuş olursunuz... Muhakkak ki, Allah üzerine yalan uyduranlar iflah etmezler.
117-) Metaun kaliyl* ve lehüm azâbün eliym;
Az bir menfaatlanma (için) !.. Onlara (ahirette) elim azab vardır.
118-) Ve alelleziyne hadu harremna ma kasasna aleyke min kabl* ve ma zalemnahüm ve lâkin kânu enfüsehüm yazlimun;
Biz daha önce sana kıssa edip anlatığımız şeyleri yahudi olanlar üzerine de haram etmiştik... Biz onlara zulmetmedik, fakat onlar kendi nefslerine zulmediyorlardı.
119-) Sümme inne Rabbeke lilleziyne amilüssue Bi cehaletin sümme tabu min ba`di zâlike ve aslehu, inne Rabbeke min ba`diha leĞafurun Rahîym;
Sonra, muhakkak ki Rabbin, (Bi-) cehalet (bilgisizlik) ile kötülük yapanlar, sonra bunun arkasından tevbe edip (hallerini) ıslah edenlerin lehinedir (tevbelerini gerçekleştirir)... Muhakkak ki Rabbin, onlardan (tevbe ve ıslahdan) sonra Ğafur’dur, Rahıym’dir.
120-) İnne İbrahiyme kâne ümmeten kaniten Lillahi haniyfa* ve lem yekü minel müşrikiyn;
Muhakkak ki İbrahiym (başlıbaşına) bir ümmet idi... (Hakikatı olan) Allah’a kanit (itaatkar, mustakıym) idi... Haniyf (muvahhid; Allah yanısıra tanrı kabul etmeyen) idi... (O) müşriklerden (Allah’a ortak koşanlardan) olmadı.
121-) Şakiran li en`umiHİ, ictebahu ve hedahu ila sıratın müstekıym;
O’nun ni’metlerine şükreden idi... (O), onu (ilk noktada) ictiba etmiş (seçmiş) ve onu sırat-ı müstakıym’e hidayet etmişti.
122-) Ve ateynahu fiyd dünya haseneten, ve innehu fiyl ahireti lemines salihıyn;
Biz Ona dünyada bir hasene (ilahi özellikler, nübüvvet) verdik... Ve o, ahirette de elbette salihlerdendir.
123-) Sümme evhayna ileyke enittebı` millete İbrahiyme haniyfa** ve ma kâne minel müşrikiyn;
Sonra, biz sana: “Haniyf olarak İbrahim’in milletine (diyni’ne) tabi ol... O, müşriklerden olmadı” diye vahyettik.
124-) İnnema cuıles Sebtü alelleziynahtelefu fiyh* ve inne Rabbeke leyahkümü beynehüm yevmel kıyameti fiyma kânu fiyhi yahtelifun;
Es-Sebt (Cumartesi Günü), ancak onda ihtilafa düşmüş kimseler (İsrailOğulları) üzerine (farz) kılındı... Muhakkak ki Rabbin, ihtilaf ettikleri şey hakkında, kıyamet günü onlar arasında elbette hüküm verecektir.
125-) Ud`u ila sebiyli Rabbike Bil hikmeti velmev`ızatil haseneti ve cadilhüm Billetiy hiye ahsen* inne Rabbeke HUve a`lemu Bimen dalle an sebiyliHİ ve HUve a`lemu Bil mühtediyn;
Rabbinin yoluna (Bi-) Hikmetle ve Mev’ıze-i Hasene (güzel öğüt) ile da’vet et... Onlarla (Bi-) en güzel şekilde mücadele et... Muhakkak ki Rabbin, (B sırrınca) O daha iyi bilir yolundan sapanı... Ve (B sırrınca) O daha iyi bilir doğru yola erenleri.
126-) Ve in akabtüm feakıbu Bi misli ma ukıbtüm Bih* ve lein sabertüm le huve hayrun lissabiriyn;
Şayet ceza ile karşılık verecekseniz, size (B sırrınca) yapılan azabın (Bi-) misli ile (yani B gerçeğince) cezalandırın... Eğer sabrederseniz, elbette bu sabredenler için daha hayırlıdır.
127-) Vasbir ve ma sabruke illâ Billahi ve la tahzen aleyhim ve la tekü fiy daykın mimma yemkürun;
Sabret!... Senin sabrın ancak (Bi-) Allah iledir!.. Onlar üzerine mahzun olma... Kurmakta oldukları tuzaklarından darlık/sıkıntı’da olma.
128-) İnnAllahe mealleziynet tekav velleziyne hüm muhsinun;
Muhakkak ki Allah (nefslerinden) korunanlar ve muhsinlerle (müşahade, yakiyn sahipleri ile) beraberdir.
