SÛRE HAKKINDA ÖZET BİLGİ
Hac Sûresi, hem Mekke (88.sırada) ve hem de Medine (19.sırada) döneminde nazil olmuştur... Uslubu ve muhtevası da bunu teyid eder... Ekseriyetinin Mekke döneminde ve bazı ayetlerinin (mesela:38-41, 58-60,...) Medine döneminde indiği görüşü kuvvetlidir... 78 ayettir...
Sûre’de vefat/ölüm olgusunun vaki olduğunda insanın durumu, insanın yaratılması, kudreti ilahinin misallendirilmesi, Ka’be’nin inşası-hac menasiki-kurban kavramı-Allah Şeairi, şirk halinin tarifi, mücahadenin gerekliliği, zamanın izafiliği, Rasûl-Nebî farkı, her ümmetin menseki farklıdır, münker’in tarifi, Rasûl hem melaikeden hem de insanlardan ıstıfa edilir, “müslim= müslüman” isminin kaynağı, sistemi bilen (sünnetullahı OKUyan) müslimlere bir zorluk olmadığı, İbrahim Milleti,... gibi konular açıklanmıştır...
İçinde hac konusunun detaylı bahsedilmesi dolayısıyla da adı “Hac Sûresi” olmuştur...
AYETLERİN MÂNÂSI
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHIYM
1-) Ya eyyühen Nasütteku Rabbeküm* inne zeletessaati şey`ün azîym;
Ey insanlar!.. Rabbinizden ittika edin!.. Muhakkak ki o saat’ın (ölüm) zelzele’si aziym bir şey’dir.
2-) Yevme teravneha tezhelü küllü murdıatin amma erdaat ve tedau küllü zati hamlin hamleha ve teranNase sükâra ve ma hüm Bi sükâra ve lâkinne azâbellahi şediyd;
Onu göreceğiniz gün, her emziren (besleyici) emzirdiklerini unutur, her haml sahibi (yüklü, hamile) yükünü (taşıdığını) bırakır... İnsanları sarhoşlar olarak görürsün... (Oysa) onlar (B manasınca) (aşk) sarhoşlar (ı) değildirler... Fakat Allah azabı şediyd’dir.
3-) Ve minenNasi men yücadilü fiyllahi Bi ğayri ilmin ve yettebiu külle şeytanin meriyd;
İnsanlardan kimi de Allah hakkında Bi-gayri ilim (ilimsizce/bilmeden) mücadele eder ve her azgın-inatçı şeytana tabi olur.
4-) Kütibe aleyhi ennehu men tevellahu feennehu yudılluhu ve yehdiyhi ila azâbis seıyr;
Onun (şeytan, vehim) hakkında: “Kim onu veli edinir ise, muhakkak ki o onu saptırır ve onu sair (alevli ateş)’in azabına hidayet eder” diye yazılmıştır.
5-) Ya eyyühenNasu in küntüm fiy raybin minel ba`si feinna haleknaküm min turabin sümme min nutfetin sümme min alekatin sümme min mudğatin muhallekatin ve ğayri muhallekatin linübeyyine leküm* ve nukirru fiyl’erhami ma neşau ila ecelin müsemmen sümme nuhricüküm tıflen sümme liteblüğu eşüddeküm* ve minküm men yeteveffa ve minküm men yüreddü ila erzelil umüri likeyla ya`leme min ba`di ılmin şey`a* ve teral’Arda hamideten feiza enzelna aleyhel maehtezzet ve rabet ve enbetet min külli zevcin behiyc;
Ey insanlar!.. Eğer ba’s’dan (ruhani dirilişten) şüphe içinde iseniz, (bilin ki) doğrusu biz sizi bir topraktan, sonra bir nutfe (su, sperm)’den, sonra bir alaka (donmuş kan, genetik yapı, embriyo)’dan, sonra muhalleka (şekli-yapısı-azaları belli, fiziksel hılkatı tam) ve gayrı muhalleka (belirsiz) bir mudğa’dan (bir çiğnem et’ten) yarattık, ki (nefh-i ruh ile) size açık seçik beyan edelim... Dilediğimizi muayyen bir ecel’e kadar rahimlerde tutarız, sonra sizi bir tıfl (çocuk; seyr-i süluk geçirmemiş) olarak çıkarırız, sonra kemale erme çağınıza (bulüğ çağı ve sonrasına?) ulaşmanız için (gerekeni sağlarız)... Sizden kiminiz vefat ettirilir ve sizden bazınız da ilimden (bilmekten) sonra bir şey bilmesin (akletmesin) diye erzel-i ömür’e (ömrün en rezil, en aşağı, en aciz çağına) reddolunur... Arz’ı, hamide (hayat olmayan, hiç bir şey bitmeyen, ölü olarak) görürsün... Fakat biz onun üzerine o suyu (ilmi) inzal ettiğimizde, titrer/harekete geçer, kabarır ve her güzel çiftten nebat bitirir.
6-) Zâlike Bi ennAllahe HUvelHakku ve enneHU yuhyil mevta ve enneHU alâ külli şey`in Kadiyr;
Bu böyledir, çünkü Allah, O Hakk’dır (daim-ebedi gerçektir)... Muhakkak ki O, ölüleri (hakikat ilmi ile) diriltir... Çünkü O, herşey’e Kadiyr’dir.
7-) Ve ennessaate atiyetün la raybe fiyha ve ennAllahe yeb`asü men fiyl kubur;
Ve o saat (ölüm, vefat) muhakkak gelecektir, onda hiç şüphe yoktur... Ve muhakkak ki Allah, kabirlerde olan bilinçlileri ba’sedecektir.
8-) Ve minenNasi men yücadilü fiyllahi Bi ğayri ilmin ve la hüden ve la Kitabin müniyr;
İnsanlardan kimi de Allah hakkında Bi-gayri ilim (ilimsiz, mesnedsiz), huda’sız (rehbersiz) ve aydınlatıcı bir kitab’ı (vahyi bilgi) olmaksızın mücadele eder.
9-) Saniye ıtfihı liyudılle an sebiylillâhi* lehu fiyd dünya hızyün ve nüzikuhu yevmel kıyameti azâbel hariyk;
Allah yolundan saptırmak için yanını çevirerek (kibirlenerek, söylenen hak söz üzerinde düşünmeyi kabul etmeyerek tartışır)...Dünyada onun için rezillik vardır... Kiyamet günü de ona harıyk (ateş, yangın) ın azabını tattırırız.
10-) Zâlike Bima kaddemet yedake ve ennAllahe leyse Bi zallamin lil abiyd;
“Bu, senin iki elinin takdim ettiği (önceden hazırladığı) sebebiyledir... Muhakkak ki Allah kullara (Bi-) zulmedici değildir”.
11-) Ve minenNasi men ya`budullahe alâ harf* fein esabehu hayrunıtmeene Bih* ve in esabethü fitnetüninkalebe alâ vechih* hasireddünya vel’ahirete, zâlike hüvel husranul mübiyn;
İnsanlardan kimi de vardır ki, Allah’a bir harf (taraf) üzere (terkibine hoş gelen şeyler yönünden) kulluk eder... Eğer ona bir hayır isabet eder ise, (B sırrınca) onunla mutmain olur (sükun bulur, rahatlar)... Şayet ona bir fitne (bela, imtihan) isabet eder ise, vechi üzere inkılab eder (yüzüstü döner; Allah’dan perdelenir)... (Böylesi) dünyasını da ahiretini de hüsrana uğratmıştır... İşte bu apaçık hüsranın ta kendisidir.
12-) Yed`u min dunillahi ma la yedurruhu ve ma la yenfeuhu, zâlike hüveddalalül baıyd;
(O) Allah’ı bırakıp kendisine zarar veremeyen ve fayda da veremeyen (hiçbir varlıkları ve kuvveleri olmayan) şeyleri çağırır/dua eder/yönelir... İşte bu uzak dalalet (sapkınlık) tir.
13-) Yed`u lemen darruhu akrebü min nef`ıh* lebi`selmevla ve lebi`sel aşiyr;
(O), zarar vermesi (perdelemesi) fayda vermesinden daha yakın olana dua eder/yönelir... O (çağırdığı, taptığı) ne kötü bir mevla ve ne kötü bir aşiyr (arkadaş, eş) dir.
14-) İnnAllahe yudhılülleziyne amenu ve amilus salihati cennatin tecriy min tahtihel enhar* innAllahe yef`alu ma yüriyd;
Muhakkak ki Allah iman edip salihattan amel edenleri, altlarından nehirler akan cennetlere dahil eder... Kesinlikle Allah irade ettiğini yapar (hükmettiğini kuvveden fiile çıkarır; şüpheniz olmasın).
15-) Men kâne yezunnü en len yensûrehullahu fiyd dünya vel ahireti felyemdüd Bi sebebin iles Semai sümmelyakta` felyenzur hel yüzhibenne keydühu ma yağıyz;
Kim Allah’ın kendisine dünyada ve ahirette yardımcı olmayacağını zannediyor ise, bir (Bi-) sebep ile (ilmini elde edip) Sema’ya (derununa) yönelsin, sonra (derunundaki hakikat indinde benliğini) kessin (birimsel “yok”luğunu fark ve idrak etsin) de (şimdi) bir baksın (düşünsün, basiretiyle görsün), (benlik) tuzağı, öfkelendiği şeyi giderebiliyor mu (benlik çözüm değil, azap kaynağıdır; çözüm ismi Allah olan’ı tanımaktadır, herşeyi halleden tüm sıfatlar O’nundur; benlik hali zillettir, izzet tümden Allah’ındır) ?.
16-) Ve kezâlike enzelnahu ayatin beyyinatin ve ennAllahe yehdiy men yüriyd;
İşte böylece O’nu ayat-u beyyinat (apaçık sıfatlar) olarak inzal ettik... Ve muhakkak ki Allah dilediğine hidayet eder.
17-) İnnelleziyne amenu velleziyne Hadu vesSabiiyne venNesara vel Mecuse velleziyne eşrekû* innAllahe yefsılu beynehüm yevmel kıyameti, innAllahe alâ külli şey`in Şehiyd;
Muhakkak ki (İslam’a; tevhide, vahdete, sünnetullah’a) iman edenler (müslümanlar), Yahudiler, Sabiiler (Ruhlara-yıldızlara yönelen; Kitab Ehli olmayan; Nübüvvet-Din kabul etmeyen muvahhidler), Nasara (Hristiyanlar), Mecusiler (Hakkın Ahadiyyet sıfatını ateşe nisbet edip ateşe tapanlar) ve şirk koşanlara gelince, muhakkak ki Allah, kıyamet günü onlar arasında fasl (ayrım) yapacaktır (hükmedecektir)... Muhakkak ki Allah herşeye şehiyd (şahid)’dir.
18-) Elem tera ennAllahe yescüdü leHU men fiys Semavati ve men fiyl Ardı veşŞemsü vel Kameru venNücumü velCibalü veşŞeceru vedDevabbü ve kesiyrun minenNas* ve kesiyrun hakka aleyhil azâb* ve men yühinillahu fema lehu min mükrim* innAllahe yef`alu ma yeşa`;
(18. Ayet secde ayetidir.) Görmedin mi ki Allah (O dur ki), Semavat’ta kim var ve Arz’da kim var (ise hepsi; tüm melekut), Güneş, Ay, Yıldızlar, Dağlar, Ağaç (cinsi), yürür canlılar ve insanlardan birçoğu O’na secde ediyor... (İnsanlardan) bir çoğunun üzerine de azab (şakavet, gadap) hakk olmuştur... Allah kimi hor-hakır kılarsa, artık ona ikram edici yoktur... Muhakkak ki Allah (m’eşiyyeti, kudretiyle) dilediğini yapar.
19-) Hazâni hasmanihtesamü fiy Rabbihim* felleziyne keferu kuttıat lehüm siyabün min nar* yusabbü min fevkı ruusihimülhamiym;
Şu iki hasım Rableri hakkında davalaştılar... Kafir olanlara gelince, onlar için ateşten elbiseler kesilip biçilmiştir... Kafalarının üzerinden de kaynar su dökülür.
20-) Yusheru Bihi ma fiy bütunihim vel cülud;
Onunla (“B”-o kaynar su ile) batn (karın) larında olanlar ve cildleri eritilir.
21-) Ve lehüm mekamiu min hadiyd;
Ve onlar için demir’den kamçılar (astrolojik faktörler) vardır.
22-) Küllema eradu en yahrucu minha min ğammin uıydu fiyha ve zûku azâbel hariyk;
Oradan gam’dan her çıkmak dilediklerinde, (demir kamçılar ile) oraya iade olunurlar... ve: “Yangının azabını tadın” (denilir).
23-) İnnAllahe yudhılülleziyne amenu ve amilussalihati cennatin tecriy min tahtihel’enharu yuhallevne fiyha min esavire min zehebin ve lü`lüa* ve libasühüm fiyha hariyr;
Muhakkak ki Allah iman edip salih amel yapanları, altlarından nehirler akan cennetlere dahil eder... Orada altından bilezikler ve inci ile süslenirler... Orada onların elbiseleri ipek’tir.
24-) Ve hüdu ilet tayyibi minel kavl* ve hüdu ila sıratıl hamiyd;
Ve onlar hem kavl (söz)’den tayyib olana (Hakkani manalara) hidayet olunmuşlardır ve hem de Hamiyd’in sıratına (fena’ya) hidayet olunmuşlardır.
25-) İnnelleziyne keferu ve yesuddune an sebiylillâhi vel Mescidil Haramilleziy cealnahu linNasi sevaenil akifü fiyhi vel bad* ve men yürid fiyhi Bi ilhadin Bi zulmin nüzıkhu min azâbin eliym;
Muhakkak ki kafir olanlar, Allah yolundan ve hem akif (içinden ayrılmayan, mukim) hem de badi (dışarıdan gelen, yolcu) insanlar için müsavi kıldığımız Mescid-i Haram’dan alakoyanlar... Kim Onun içinde “B”-ilhad olarak (Hak’dan, Hakikatının gereğinden düşerek) ve “B”-zulm olarak (birimsel-nefsani-bedensel bir murad) dilerse, ona elim azabtan tattırırız.
26-) Ve iz bevve`na li İbrahiyme mekanel Beyti en la tüşrik Biy şey’en ve tahhir BeytiYE littaifiyne vel kaimiyne verrukkeıs sücud;
Hani biz İbrahim’e Beyt’in mekanı’nı hazırlamış (ve Ona şöyle demiştik): “Bana (B gerçeğince) bir şeyi ortak koşma (tam fani ol) !... Beytimi (kalbi), tavaf edenler, kaim olanlar ve secde eden rüku’ edenler için tahir kıl/temizle!”.
27-) Ve ezzin fiyn Nasi Bil Hacci ye`tuke Ricalen ve alâ külli damirin ye`tiyne min külli feccin amiyk;
“İnsanlar içinde hacc’ı (B sırrınca) ilan et (Beytullah’a da’vet et) ki rical olarak ve derin-uzak yollardan gelen her yorgun-zayıf deve (nefs) üzerinde sana gelsinler”.
28-) Liyeşhedu menafia lehüm ve yezkürusmellahi fiy eyyamin ma`lumatin alâ ma razekahüm min behiymetil en`am* fekülu minha ve et`ımül baisel fekıyr;
“Ta ki kendileri için menfaatlara şahid olsunlar... Kendilerini rızıklandırdığımız behime-i en’am (kurbanlık, mismil hayvanlar) üzerine (onları kurban ederek), ma’lum günlerde (Hac bayramı’nda) Allah’ın ismini zikretsinler... Artık onlardan yeyin ve fakir muhtaç olanlara da yedirin (doyurun)”.
29-) Sümmelyakdu tefesehüm velyufu nüzurehüm velyettavvefu Bil Beytil Atiyk;
“Sonra (nefslerinin) kirlerine son versinler, nezrlerini (adaklarını; misaklarını) yerine getirsiniler ve Beyt-i Atıyk’ı (kadiym-şerefli-özgür ev’i, B sırrınca) çok tavaf etsinler”.
30-) Zâlike, ve men yuazzım hurumatillahi fe huve hayrun lehu ınde Rabbih* ve uhıllet lekümül en`amu illâ ma yütla aleyküm fectenibürricse minel’ evsani vectenibu kavlez zur;
İşte böyle... Kim Allah’ın hürmetlerine (saygı gösterilmesi gerekenlere) ta’zim ederse, o, onun için Rabbinin indinde daha hayırlıdır... Size tilavet edilenler (Maide: 3) müstesna, sizin için en’am (deve, sığır, koyun cinsi) helal kılındı... O halde putların pisliğinden kaçının ve yalan-uydurma sözden kaçının.
31-) Hunefae Lillahi ğayre müşrikiyne Bih* ve men yüşrik Billahi fekeennema harre mines Semai fetahtafühüttayru ev tehviy Bihir riyhu fiy mekanin sehıyk;
Allah’a hanifler olarak (O’nun gayrı vücud isbat etmeksizin, tanrı kabulsüz), O’na (B gerçeği ile) şirk koşanlar olmaksızın!... Kim (B gerçeği ile) Allah’a ortak koşarsa, o sanki Sema’dan düşmüş de kendisini kuş kapıyor yahut onu (B gerçeğince) rüzgar uzak bir mekanda atıp sürüklüyor gibidir.
32-) Zâlike, ve men yuazzım şeairAllahi feinneha min takvel kulub;
İşte böyle... Kim Allah’ın Şeair’ine (Allah alametlerine; Hac menasiki, kurban gibi O’nun/tevhid’in gereği işlere) ta’zim ederse, muhakkak ki o kalblerin takvasındandır.
33-) Leküm fiyha menafiu ila ecelin müsemmen sümme mahıllüha ilel Beytil Atiyk;
Onlarda sizin için belli bir süreye kadar faydalar vardır... Sonra onların mahalli (varacakları yer) Beyt- Atıyk’dır.
34-) Ve likülli ümmetin cealna menseken liyezkürusmAllahi alâ ma razekahüm min behiymetil en`am* feilahuküm ilahun vahıdün feleHU eslimu* ve beşşiril muhbitiyn;
Behime-i En’am’dan (kurbanlık, mismil hayvanlar’dan), kendilerini rızıklandırdıklarımız üzerine Allah’ın ismini zikretsinler diye her ümmet için bir mensek (kurban kesme, saflaşma, yakına erme, ibadet etme yöntemi) kıldık... Sizin ilahınız (yaratanınız, ma’budunuz) İlah-un Vahid’dir (bir tek vücud’dur), o halde O’na teslim olun... Muhbitleri (alçak gönüllü, huşu’ sahiplerini; yani istidatları teslimiyet ve itaata müsayit olanları) müjdele.
35-) Elleziyne iza zükirAllahu vecilet kulubühüm ves sabiriyne alâ ma esabehüm vel mukıymis Salati ve mimma razaknahüm yünfikun;
Onlar ki, “Allah” zikredildiğinde onların kalbleri korkar (tanır)... Kendilerine isabet eden üzerine sabredenler ve namaz’ı ikame eden (mukıym) lerdir... Ve kendilerini rızıklandırdığımız şeylerden de infak ederler.
36-) Velbüdne cealnaha leküm min şeairillahi leküm fiyha hayr* fezkürusmAllahi aleyha savaff* feiza vecebet cünubüha fekülu minha ve et`ımül kania vel mu`terr* kezâlike sahharnaha leküm lealleküm teşkürun;
Bedene (deve) leri de sizin için Allah’ın Şeair’inden (Allah alametleri; Allah’ı hissettirici vasıtalar) kıldık... Sizin için onlarda hayır vardır... Ön ayaklarından biri ile bağlı, ayakları üzere hareketsiz durur iken onların üzerine Allah’ın ismini zikredin... Yanları yere düştüğünde, onlardan yeyin ve kani’ (verilenle yetinen, hazır kimse) ve mu’terr’i (isteyen, peşine düşen kimse’yi) de yedirin (doyurun)... İşte böylece onları size boyun eğdirdik ki şükredesiniz.
37-) Len yenalellahe lühumüha ve la dimauha ve lâkin yenalühüt takva minküm* kezâlike sahhareha leküm litükebbirullahe alâ ma hedaküm* ve beşşiril muhsiniyn;
(Onlar öyle kurbanlıklardır ki) onların etleri de onların kanları da Allah’a asla nail olmaz/erişmez, fakat sizden O’na takva nail olur (Gerçek kurban eti-kanı olan nesne değil, takva gerekli olan nefslerinizdir)... İşte böylece (Allah), onları size (riyazat, mücahade ile) boyun eğdirdi ki, size hidayet ettiği üzere Allah’ı tekbir edesiniz... Muhsinleri müjdele!.
38-) İnnAllahe yudafiu anilleziyne amenu* innAllahe la yuhıbbü külle havvanin kefur;
Muhakkak ki Allah iman edenleri mudafa’ eder... Muhakkak ki Allah her hain (emaneti ödemeyen, ahdine vefasız) ve nankörü (ni’meti yerli yerinde değerlendirmeyeni) sevmez.
39-) Üzine lilleziyne yükatelune Bi ennehüm zulimu* ve innAllahe alâ nasrihim le Kadiyr;
Mukatele edilen (kendileri ile savaşılan) kimselere (savaşmak için) izin verilmiştir... Şundan dolayı ki onlar zulme uğradılar... Ve muhakkak ki Allah onların nusretine (kendilerini zafere ulaştırmaya) elbette Kadiyr’dir.
40-) Elleziyne uhricu min diyarihim Bi ğayri Hakkın illâ en yekulu RabbunAllah* ve levla def`ullahinNase ba`dahüm Bi ba`dın lehüddimet savamiu ve biyeun ve salevatün ve mesacidü yüzkeru fiyhesmullahi kesiyra* ve leyensûrennAllahu men yensuruh* innAllahe le Kaviyyün Azîyz;
Onlar ki yurdlarından Bi-gayri hak (haksız yere; cismani ve nefsani sebepler ile), sırf: “Rabbimiz Allah’dır” dedikleri için çıkarıldılar... Eğer Allah insanları bir kısmı ile (B sırrınca) bir kısmını def’etmeseydi manastırlar (ruhban ma’bedi), kiliseler (hristiyan ma’bedi), havralar (yahudi ma’bedi) ve içlerinde Allah isminin çokça zikredildiği mescidler (mü’min gönüller) elbette yıkılırdı... Allah kendisine (tefekkür, teveccüh, rıyazat ve mücahade ile) yardım edene elbette yardım eder (ruhani kuvvelerini galib getirir)... Muhakkak ki Allah Kaviyy’dir, Aziyz’dir.
41-) Elleziyne in mekkennahüm fiyl Ardı ekamus Salate ve atevüz Zekate ve emeru Bil ma`rufi ve nehev anil münker* ve Lillahi akıbetül ümur;
Onlar (kendileri ile savaşılan, yurdlarından çıkarılan, Allah’a yardım edenler) ki, eğer kendilerini Arz’da temkiyn etsek (imkan versek, muktedir kılsak), (onlar) namaz’ı ikame ederler, zekat’ı verirler, ma’ruf’u (B sırrınca) emrederler ve münker’den nehyederler... İşlerin akıbeti (ibtidası da kendi dilemesi olan) Allah’a aittir.
42-) Ve in yükezzibuke fekad kezzebet kablehüm kavmü Nuhın ve Adün ve Semud;
Eğer seni yalanlıyorlar ise, (bil ki) onlardan önce Nuh’un kavmi, Ad (Hud’un kavmi) ve Semud (Salih’in kavmi) da yalanlamıştı.
43-) Ve kavmü İbrahiyme ve kavmü Lut;
İbrahim’in kavmi ve Lut’un kavmi de (yalanlamıştı).
44-) Ve ashabü medyen* ve küzzibe Musa feemleytü lil kafiriyne sümme ehaztühüm* fekeyfe kâne nekiyr;
Ve Ashab-ı Medyen (Şuayıb’ın kavmi) de (yalanlamıştı)... Musa da yalanlandı... Ben de o kafirlere mühlet verdim, sonra onları yakaldım... Benim Nekiyr’im (beni inkar, redd, tanımama; ve onun sonucu cezam) nasıl oldu?.
45-) Fekeeyyin min karyetin ehleknaha ve hiye zalimetün fehiye haviyetün alâ uruşiha ve bi`rin muattaletin ve kasrin meşiyd;
Karye (şehir, ülke)’den nicesi vardır ki o zalim iken biz onları helak ettik... Artık çatıları, damları/duvarları üstüne çökmüş/alt üst olmuş (ahalisi helak olmuş)... (Nice) muattala (terkedilmiş, kullanılmaz) kuyu ve sağlam/yüksek kasır (geri kalmış).
46-) Efelem yesiyru fiyl Ardı fetekûne lehüm kulubün ya`kılune Biha ev azânün yesmeune Biha* feinneha la ta`mel ebsaru ve lâkin ta`mel kulubülletiy fiyssudur;
Arz’da hiç gezip seyretmediler (ibret almadılar; seyr-i sülük yapmadılar) mi ki, onlarla (B sırrınca) akledecekleri kalbleri yahut kendileri ile (B sırrınca) işitecekleri kulakları olsun... Çünkü basarlar a’ma olmaz, sadrların içindeki kalbler a’ma olur.
47-) Ve yesta`ciluneke Bil azâbi ve len yuhlifAllahu va`deh* ve inne yevmen ınde Rabbike keelfi senetin mimma teuddun;
Senden (Bi-) azabı acele istiyorlar (Allah’ı, sistem’i bilmiyorlar)... (Oysa) Allah va’dine asla hulf etmez (tayin edilen sistem dahilinde gerçekleşir)... Muhakkak ki Rabbinin indinde bir gün, saymakta olduğunuzdan bin yıl gibidir (tecelli ve süreç gerçektir, zaman izafidir).
48-) Ve keeyyin min karyetin emleytü leha ve hiye zalimetün sümme ehaztüha* ve ileyYEl masıyr;
Zalim oldukları halde kendilerine mühlet verdiğim nize karye (şehir) vardır... Sonra onları (azab, ölüm ile) yakaladım... Dönüş ancak banadır.
49-) Kul ya eyyühenNasu innema ene leküm neziyrun mübiyn;
De ki: “Ey insanlar!... Be sizin için ancak apaçık bir neziyr’im (uyarıcıyım)”.
50-) Felleziyne amenu ve amilussalihati lehüm mağfiretün ve rizkun keriym;
İman edip salih ameller yapmış kimseler için mağfiret (ilahi özelliklerin tahakkuku) ve keriym bir rızk (bitmez-tükenmez enerji) vardır.
51-) Velleziyne seav fiy ayatina muaciziyne ülaike ashabül cahıym;
Aciz-etkisiz bırakırcasına ayetlerimiz hakkında koşuşturanlara (Hakikatlerini, sistemi iptal etmeye çalışanlara) gelince, işte onlar ashab-ı cahıym’dir (cehennem halkıdır).
52-) Ve ma erselna min kablike min Rasûlin ve la Nebîyyin illâ iza temenna elkaşşeytanu fiy ümniyyetih* feyensehullahu ma yulkış şeytanu sümme yuhkimullahu ayatiHİ, vAllahu Aliymun Hakiym;
Senden önce hiç bir Rasûl (ilahi hükümleri ulaştıran) ve hiçbir Nebî (hakikat ve ma’rifetlerden haberdar eden) irsal etmedik ki, o (bir şey) temenni ettiğinde (nefsani çıkışta) onun ümniyyesinde (düşüncesinde, idealinde) şeytan ılka etmiş (atmış, katmış) olmasın (zira şeytanın farz olan nasibi, Nisa:118)... Allah, şeytanın ılka ettiğini nesh eder (iptal eder, hükmünü giderir), sonra Allah kendi ayetlerini tahkim eder (sağlamca yerleştirir)... Allah Aliym’dir, Hakiym’dir.
53-) Li yec`ale ma yulkış şeytanu fitneten lilleziyne fiy kulubihim meradun vel kasiyeti kulubühüm* ve innez zalimiyne lefiy şikakın baıyd;
(Allah böyle yapar ki,) kalblerinde hastalık (şirk, nifak) bulunan ve kalbleri kasvetli (melekiyyeti-kudsi hassasiyeti örtülmüş; cismani lezzetlere, nefsani şehvetlere düşkün) olan kimseler için şeytanın ılka ettiği şeyi bir fitne kılsın diye... Muhakkak ki zalimler uzak (geri dönülmesi zor) bir şıkak (ayrılık, kopukluk) içindedirler.
54-) Ve liya`lemelleziyne utül ılme ennehül hakku min Rabbike feyu`minu Bihi fetuhbite lehu kulubühüm* ve innAllahe lehadilleziyne amenu ila sıratın müstekım;
Ve bir de kendilerine ilim verilenler, onun Rabbinden (hikmet gereği olan) hakk olduğunu bilsinler de Ona (B sırrıyla) iman etsinler ve Ona kalbleri ıhbat etsin (huşu’ duysun, mutmain olsun)... Muhakkak ki Allah iman etmiş (ikan sahibi) kimseleri sırat-ı müstekıym’e (vahdete, Zatına) hidayet edendir.
55-) Ve la yezalülleziyne keferu fiy miryetin minhu hatta te`tiyehümüs saatü bağteten ev ye`tiyehüm azâbü yevmin akıym;
Kafir olanlar (gerçeği reddedenler) ise, kendilerine ansızın/birden o saat (ölüm) gelinceye kadar yahut akıym (kısır) bir günün azabı kendilerine gelinceye kadar, O’ndan (Teklik’ten) şüphe içinde kalmaya devam edecek.
56-) Elmülkü yevmeizinLillah* yahkümü beynehüm* felleziyne amenu ve amilus salihati fiy cennatin naıym;
O gün (Hakkani zuhurda) Mülk Allah’ındır... Aralarında (Allah) hüküm verir... İman edip salihattan amel yapanlar, Naıym (ni’met) cennetlerindedirler.
57-) Velleziyne keferu ve kezzebu Bi ayatiNA feülaike lehüm azâbün mühiyn;
Kafir olanlara ve ayetlerimizi (B sırrınca) yalanlayanlara (Allah’dan perdelilere) gelince, işte onlar için zebun eden/hakir düşüren bir azab vardır.
58-) Velleziyne haceru fiy sebiylillâhi sümme kutilu ev matu leyerzükanne hümullahu rizkan hasena* ve innAllahe leHUve hayrur razikıyn;
Allah yolunda (nefsani aleminden) hicret edip sonra da öldürülmüş yahut ölmüş olanlara gelince, elbette Allah onları güzel bir rızk ile rızıklandırır... Muhakkak ki Allah, elbette O’dur rızıklandıranların en hayırlısı.
59-) Leyüdhılennehüm müdhalen yerdavneh* ve innAllahe leAliymun Haliym;
Onları elbette razı olacakları yere (radiyye, Hakkani vücud) dahil eder... Muhakkak ki Allah Aliym’dir, Haliym’dir.
60-) Zâlike, ve men akabe Bi misli ma ukıbe Bihi sümme büğıye aleyhi leyensûrennehullah* innAllahe leAfüvvün Ğafur;
Bu böyledir... Kim kendisiyle (B sırrınca) cezalandırıldığı (maruz kaldığı) şeyin (Bi-) misli ile cezalandırır (karşılık verir) da, sonra kendisine (yeniden) zulmedilir ise, Allah ona mutlaka nusret (yardım) eder (adalet yadsınamayan bir gerçektir)... Muhakkak ki Allah Afüvv’dür, Ğafur’dur.
61-) Zâlike Bi ennAllahe yulicülleyle fiynnehari ve yulicünnehare fiylleyli ve ennAllahe Semiy’un Basıyr;
İşte böyle (dir B gerçeğince)... Çünkü Allah gece’yi gündüz’ün içine sokar, gündüz’ü de gece’nin içine sokar... Muhakkak ki Allah Semi’dir, Basıyr’dir.
62-) Zâlike Bi ennAllahe HUvel Hakku ve enne ma yed`une min duniHİ hüvel batılu ve ennAllahe HUvel Aliyyül Kebiyr;
İşte böyle (dir B gerçeğince)... Çünkü Allah, O Hakk’dır (hakiki var, ebedi gerçek, daimi mevcud)... O’ndan başka çağırdıkları (isimlendirdikleri) ise (işte) o batıldır (o çağırdıklarının varlıkları asla sözkonusu değil)... Muhakkak ki Allah, Aliyy’dir, Kabiyr’dir.
63-) Elem tera ennAllahe enzele mines Semai maen, fetusbihul Ardu muhdarreten, innAllahe Latıyfün Habiyr;
Görmedin mi ki Allah Sema’dan bir su inzal etti de Arz yemyeşil oluyor (Nur’un zuhuru)... Muhakkak ki Allah Latıyf’dir, Habiyr’dir.
64-) LeHU ma fiys Semavati ve ma fiyl Ard* ve innAllahe leHUvel Ğaniyyül Hamiyd;
Semalar’da olan ve Arz’da olan ne var ise (hepsi) O’nundur... Muhakkak ki Allah, elbette O, Ğaniy’dir, Hamiyd’dir.
65-) Elem tera ennAllahe sahhare leküm ma fiyl Ardı vel fülke tecriy fiylbahri Bi emriHİ, ve yümsiküsSemae en tekaa alel’ Ardı illâ Bi izniHİ, innAllahe Bin Nasi le Raufun Rahıym;
Görmedin mi Allah Arz’dakileri de, deniz’de Bi-emriHİ (O’nun emriyle) akıp giden gemileri de size musahhar kılmıştır (boyun eğdirmiştir)... Sema’yı, Arz’a vaki olmaktan (üzerine düşmekten) O tutuyor... Bi-izniHİ (O’nun izniyle vuku’u) müstesna... Muhakkak ki Allah insanlara (B sırrınca; insanların hakikatı-vücudu olarak) Rauf’dur, Rahıymdir.
66-) Ve HUvelleziy ahyaküm sümme yümiytüküm sümme yuhyiyküm* innel İnsane lekefur;
O, odur ki sizi diriltti... Sonra sizi (kişiliğinizden) öldürür, sonra sizi (hakiki hayat ile) diriltir... Muhakkak ki insan çok nankördür.
67-) Likülli ümmetin cealna menseken hüm nasikuhü fela yünaziunneke fiyl emri ved`u ila Rabbik* inneke leala hüden müstekıym;
Her ümmet için kendisiyle ibadette bulundukları bir mensek (ibadet etme yöntemi; saflaşma, arınma, yakıyne erme usülü) kıldık... O halde bu işte seninle niza etmesinler ve sen Rabbine da’vet et... Muhakkak ki sen müstekıym bir huda (dosdoğru bir rehber; en kısa yoldan erdiren yol; nefyi vücud-teslimiyet?) üzeresin.
68-) Ve in cadeluke fekulillahu a`lemu Bima ta`melun;
Şayet seninle mücadele ederler ise de ki: “Allah, yapmakta olduğnuzu (B sırrınca) daha iyi bilir”.
69-) Allahu yahkümü beyneküm yevmelkıyameti fiyma küntüm fiyhi tahtelifun;
Allah, hakkında ihtilaf ediyor olduğunuz hususta, kıyamet günü aranızda hükmeder.
70-) Elem ta`lem ennAllahe ya`lemu ma fiys Semai vel’ Ard* inne zâlike fiy Kitab* inne zâlike alellahi yesiyr;
Bimdin mi ki Allah, Sema’da ve Arz’da ne varsa (hepsini) bilir... Muhakkak ki o bir kitab’tadır... Muhakkak ki o, Allah’a çok kolaydır.
71-) Ve ya`budune min dunillahi ma lem yünezzil Bihi sultanen ve ma leyse lehüm Bihi ‘ılm* ve ma lizzalimiyne min nasıyr;
Allah’ı bırakıp/Allah’ın gayrından, hakkında (Allah’ın, B gerçeğince) hiç bir sultan (güç sahibi, hüccet, delil) indirmediği ve (dolayısıyla da) kendilerinin de onunla ilgili (B sırrınca) bir ilimlerinin sözkonusu olmadığı şeylere kulluk yapıyorlar... Zalimler için Nasıyr (nusret veren, yardımcı) yoktur.
72-) Ve iza tütla aleyhim ayatüNA beyyinatin ta`rifü fiy vucuhilleziyne keferul münker* yekâdune yestune Billeziyne yetlune aleyhim ayatiNA* kul efeünebbiüküm Bişerrin min zâliküm* enNar* veadehAllahulleziyne keferu* ve bi`sel masıyr;
Onlara ayetlerimiz apaçık kanıtlar halinde tilavet edildiğinde, kafir olanların (gerçeği reddedenlerin) vechlerinde MÜNKER’i (anlayışsızlıktan-nursuzluktan kaynaklanan inkarı, reddi; tanımayışı görüp) tanırsın... Neredeyse kendilerine ayetlerimizi tilavet edenlere (B sırrınca) saldırıp çullanacaklar... De ki: “Size ondan daha şerri (B sırrınca) haber vereyim mi?... Nar (dır o) !... Allah, onu kafir olanlara va’detmiştir... O ne kötü dönüş yeridir!”.
73-) Ya eyyühen Nasu duribe meselün festemiu leh* innelleziyne ted`une min dunillahi len yahluku zübâben ve levictemu leh* ve in yeslübhümüzzübâbü şey`en la yestenkızuhu minh* daufet talibu velmatlub;
Ey insanlar!... Bir mesel (ibretlik örnek, misal, temsil) verildi; onu dinleyin... Allah’dan başka çağırdıklarınız, onun için ictima’ etseler (bir araya toplansalar) bile, bir sinek dahi yaratamazlar (çünkü kendilerine ait bir varlıkları ve kudretleri yoktur)... Sinek onlardan bir şey kapsa, onu ondan kurtaramazlar... Talib (talep eden) de matlub (talep edilen) da zaif (aciz) dir.
74-) Ma kaderullahe hakka kadriHİ, innAllahe leKaviyyün Aziyz;
O’nun kadrinin hakkınca Allah’ın hakkını vermediler (Allah’ı hakkıyla tanımadılar)... Muhakkak ki Allah Kaviyy’dir, Aziyz’dir.
75-) Allahu yestafiy minel Melaiketi Rusulen ve minen Nas* innAllahe Semiy’un Basıyr;
Allah, melaike’den ve insanlardan Rasûller seçer... Muhakkak ki Allah Semi’dir, Basıyr’dir.
76-) Ya`lemu ma beyne eydiyhim ve ma halfehüm* ve ilellahi turceul’ ümur;
Bilir onların önlerindekini de, arkalarındakini de... İşler Allah’a rücu’ ettirilir.
77-) Ya eyyühelleziyne amenurkeu vescüdu va`budu Rabbeküm vef`alül hayre lealleküm tüflihun;
Ey iman edenler!... Rüku’ edin, secde edin (fena), Rabbinize kulluk (kemalatını ızhar) edin ve hayır (Hakkani fiil) işleyin ki iflah edesiniz (varlık bağından kurtulasınız).
78-) Ve cahidu fillahi hakka cihadiHİ, HUvectebaküm ve ma ceale aleyküm fiyd diyni min harec* millete ebiyküm İbrahiym* HUve semmakümül müslimiyne min kablü ve fiy hazâ liyekûner Rasûlü şehiyden aleyküm ve tekûnu şühedae alenNas* feekıymusSalate ve atüz Zekate va`tesımu Billah* HUve Mevlaküm* fenı`mel Mevla ve nı`men Nesıyr;
Allah’da, O’nun cihadının (Zatının) hakkıyla mücahade edin... O, sizi seçti ve Diyn’de size bir zorluk/meşakkat kılmadı (arınma çalışmaları ve disiplinleri amaç değil, geçicidir)... Babanız İbrahim’in milleti (diynidir bu)... Daha önce de bunda da (önce de şimdi de) O (Allah, İbrahim), sizi “müslimler= teslim olmuşlar” diye isimlendirdi ki, O (Sistem’i OKUyan, vahdeti açıklayan) Rasûl (Hz.Muhammed s.a.v.) sizin üzerinize bir şahid olsun, siz (vahdet ehli müslimler) de insanlar üzerine şahidler olasınız... İmdi namazı ikame edin, zekatı verin ve (B sırrıyla) Allah’a ı’tisam edin (tam sarılın, artanınız olmasın)... O, Mevla’nızdır (sahibiniz, her işinizi göreniniz)... Ne güzel Mevla’dır ve ne güzel Nasıyr’dir (O).
