SÛRE HAKKINDA ÖZET BİLGİ
Mücadele Sûresi, Medine-i Münevvere’de nazıl olmuştur... Tüm sûreler itibarıyla 104. veya 107. sırada inmiştir... 22 ayettir... Adını, bir kadının Hz.Rasûlullah ile (o kadının) kocası hakkındaki tartışmasını (Mücadele’sini) bahseden ilk ayeti dolayısıyla almıştır... Bu nedenle bu sûreye, mücadele eden kadın anlamına gelen “Mücadile” ve o boşama yeminini bahsetmesi dolayısıyla da “Zihar” Sûresi de denir...
Bu tartışmanın konusu özetle şudur:
Arap örfünde kadın boşama yeminlerinden/yollarından biri de “Zihar”dır... Zihar ne?.. Bir erkek karısına: “Sen benim için anamın sırtı gibisin” dedi mi, artık o kadın ona haram sayılırdı... Kadının aleyhine olan cahiliyye boşama yollarından biri olan “Zihar” yemini yapana Kur’an, keffaret cezası getirmiş ve bu şekilde boşamayı lağv etmiştir...
Mücadele Sûresinde: Zihar konusu, keffaret ve kolaylık, Allah her çokluğu ve herşeyi ihatadadır (daima vahdet var), necva (fısıldaşma)’nın çeşitleri, yasaklanan fısıldaşmalar, Allah’ın selamlaması ile selamlamayanlar, meclislerde yer açmak, ilim verilenlerin dereceleri, Hz.Rasûlullah ile özel-gizli görüşmek isteyenin vermesi gereken sadaka, yeminleri ile günah işleyenler, şeytan Allah’ı zikretmeyi unutturur, HizbüşŞeytan, Allah ve O’nun Rasûlleri kesinlikle galip gelirler, B-sırrıyla Allah’a ve Ahir Güne iman edenlerin istikameti ve tercihleri, Kalblerine iman yazılanlar ve Allah’dan bir Ruh ile te’yid edilenler, Allah’ın razı oldukları ve Hizbullah,... gibi bir çok önemli konu açıklanmaktadır...
AYETLERİN MÂNÂSI
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHIYM
1-) Kad semi`Allahu kavlelletiy tücadilüke fiy zevciha ve teştekiy ilellah* vAllahu yesme`u tehavureküma* innAllahe Semiy`un Basıyr;
Allah, eşi (kocası) hakkında seninle mücadele eden (tartışan; soru sorup duran) ve (tazarru ve niyaz ile) Allah’a şikayetini arz eden (kadının) sözünü gerçekten işitmiştir... Allah, sizin ikinizin tehavürünü (karşılıklı konuşmanızı, cevaplaşmanızı) işitir... Muhakkak ki Allah, Semi’dir, Basıyr’dir.
2-) Elleziyne yuzahirune minküm min nisaihim ma hünne ümmehatihim* in ümmehatuhüm ilellaiy velednehüm* ve innehüm leyekulune münkeren minelkavli ve zura* ve innAllahe le`Afuvvun Ğafur;
Sizden kadınlarından zihar yapanlar (var ya), onlar (o kadınlar) onların (kocalarının) anaları değildirler... Onların anaları ancak onları doğuranlardır... Muhakkak ki onlar münker ve yalan bir söz söylüyorlar... Muhakkak ki Allah Afüvv’dür (sonsuz affedici), Ğafur’dur.
3-) Velleziyne yuzahirune min nisaihim sümme ye`udune lima kalu fetahriyru rekabetin min kabli en yetemassa* zâliküm tu`azune Bih* vAllahu Bima ta`melune Habiyr;
Kadınlarından zihar yapıp (zihar ile boşamak isteyip) sonra da dediklerine dönenler (zihar ile boşamaktan vazgeçip evliliklerine dönenler), temas etmelerinden (kadınları ile ilişkiye girmeden) önce bir köle azad/hür etmelidirler... İşte size (B sırrınca) öğütlenen budur... Allah yaptıklarınızı (B-sırryla) Habiyr’dir.
4-) Femen lem yecid fesıyamu şehreyni mutetabi`ayni min kabli en yetemassa* femen lem yestetı` feıt`amu sittiyne miskina* zâlike litu`minu Billahi ve RasûliHİ, ve tilke hududullah* ve lilkafiriyne `azâbün eliym;
Kim (azad edilecek bir köle) bulamazsa, o vakit (karısı ile cinsel) temas kurmalarından önce birbirini izleyen (aralıksız) iki (kameri) ay oruç tutmalıdır... Kim (bu keffaret orucuna) muktedir olamazsa, altmış miskiyni (yoksulu) doyurmalıdır... Bu (hükümler), (B sırrıyla) Allah’a ve O’nun Rasûlü’ne iman edesiniz diyedir... Ve bunlar hududullah’tır (Allah’ın koyduğu sınırlardır)... Kafirler için elim bir azab vardır.
5-) İnnelleziyne yuhaddunAllahe ve RasûleHU kübitu kema kübitelleziyne min kablihim ve kad enzelna ayatin beyyinat* ve lilkafiriyne `azâbün mühiyn;
Muhakkak ki Allah ve O’nun Rasûlü ile muhaddeleşenler (sınırlaşanlar, isyan, muhalefet edenler), kendilerinden öncekilerin hor-hakir-rezil edildikleri gibi hor-hakir-rezil edildiler... Halbuki gerçekten apaçık ayetler inzal ettik... Kafirler için mühiyn (hor-hakir-rezil edici) bir azab vardır.
6-) Yevme yeb`asühümullahu cemiy`an feyunebbiuhüm Bima `amilu* ahsahullahu ve nesuHU, vAllahu `alâ külli şey`in Şehiyd;
Gün gelir, Allah onların hepsini (kabirlerinden?) ba’seder de yaptıklarını (B sırrınca) onlara haber verir... Allah, onu (amellerini) ıhsa etmiş (tesbit-zabt-muhafaza etmiş), onlar ise onu (hakikatlarını) unutmuşlardır... Allah herşey üzerine bir Şehiyd’dir.
7-) Elem tera ennAllahe ya`lemu ma fiysSemavati ve ma fiyl`Ardı ma yekûnu min necva selasetin illâ HUve rabi`uhüm ve la hamsetin illâ HUve sadisuhüm ve la edna min zâlike ve la eksere illâ HUve me`ahüm eyne ma kânu* sümme yunebbiuhüm Bima `amilu yevmelkıyameti, innAllahe Bikülli şey`in Aliym;
Görmedin mi ki Allah, Semavat’ta ne var ve Arz’da ne varsa bilir... Üç (kişi aralarında) fısıldaşmaya görsün, onların dörtleyeni O’dur... Beş (kişi fısıldaşacak) olsalar, onların altılıyanları O’dur... Bundan daha az da olsalar, daha çok da olsalar; nerede olursa olsunlar mutlaka O, onlarla beraberdir (daima vahdet var; hep la ilahe illAllah)... Sonra kıyamet gününde (Allah; onlardan ayrılmayan, daim hakikatları olan) yaptıklarını (B sırrınca) kendilerine haber verir (her idrak O’na aittir)... Muhakkak ki Allah Bi-külli şey’in Aliym’dir.
8-) Elem tera ilelleziyne nuhu `aninnecva sümme ye`udune lima nuhu `anhu ve yetenacevne Bil`ismi vel`udvani ve ma`sıyetirRasûl* ve iza cauke hayyevke Bima lem yuhayyike Bihillahu, ve yekulune fiy enfusihim levla yu`azzibunAllahu Bima nekulu, hasbuhüm cehennem* yaslevneha* febi`sel masıyr;
Görmedin mi şol kimseleri ki, fısıldaşmaktan (şirk-nifak halinden) nehyolundular (da) sonra kendisinden nehyolundukları şeye döndüler; (Bi-) ism (günah, şirk, yalan), udvan (düşmanlık; öfke, buğz) ve Rasûl’e ısyan etme (muhalefet, kibir, şeytaniyet) ile ilgili fısıldaşıyorlar... (Yahudiler) sana geldiklerinde, Allah’ın seni (B sırrınca) selamlamadığı şeyle (B sırrınca) selamlıyorlar (seni Allah’ın selamlaması ile selamlamıyorlar) ve kendi nefslerinde (içlerinde) ise: “Dediğimiz dolayısıyla (B gerçeğince) Allah bize azab etmeli değil miydi?” derler... Cehennem yeter onlara?... Ona (cehennem’in narı’na) maruz kalacaklar... Ne kötü dönüş yeridir o!.
Not: Yahudiler, fonetic yakınlık dolayısıyla, ağız-dil çabukluğu da yaparak “esSelam’u aleyke” yerine “esSamu aleyke” derlerdi ki “sana ölüm olsun” demektir... Münafıkların bu tür selamlarına Hz.Rasûlullah sadece “Aleyküm” der, o bedduayı üzerine almadığını ifade için “VE aleyküm” demezdi... Hatta Hz.Rasûlullah’a bu tür selam veren bedbahtlara, bunu farkeden Aişe-i Sıddık’a anamız “aleykümüsSam ve laanekümüllah ve ğadibe aleyküm” yani “ölüm size olsun, Allah size la’net ve gadab etsin” deyince Hz.Rasûlullah: “Ya Aişe!... Allah gereğinden fazla söyleyeni sevmez” buyurarak aşırıdan men’etti...
9-) Ya eyyuhelleziyne amenu iza tenaceytum fela tetenacev Bil`ismi vel`udvani ve ma`sıyetirRasûli ve tenacev BilBirri vetTakva* vettekullahelleziy ileyHİ tuhşerun;
Ey iman edenler!... Birbirinizle fısıldaştığınızda (Bi-) ism (günah, sünnetullah’a uymayan hal), udvan (düşmanlık) ve Rasûl’e ısyan etme ile ilgili fısıldaşmayın... (Bi-) Birr (arınmayı, yakınlığı sağlayıcı fiiller) ve Takva’yı (korunmayı sağlayıcı fiiller) fısıldaşın... Kendisine haşrolunacağınız (hiçbir terkib, logo, benlik, kişilikle mukayyed olmayan) Allah’dan ittika edin!.
10-) İnnemennecva mineşşeytani liyahzunelleziyne amenu ve leyse Bidarrihim şey`en illâ Biiznillah* ve `alellahi felyetevekkelilmu’minun;
Fısıldaşma (kişisel-günah fiskoslar) ancak şeytan (vehim)’dandır... İman edenleri mahzun etmek için... Bi-iznillah (Allah’ın izni) müstesna, (şeytan) onlara hiç (Bi-) zarar veremez... Mü’minler Allah’a tevekkül etsinler.
11-) Ya eyyuhelleziyne amenu iza kıyle lekum tefessehu fiyl mecalisi fefsehu yefsehıllahu leküm* ve iza kıylenşuzu fenşuzu yerfe`ıllahulleziyne amenu minküm, velleziyne utül`ılme derecat* vAllahu Bima ta`melune Habiyr;
Ey iman edenler!... (İlim sohbeti, hayır için toplanılan) meclislerde size: “Tefessuh edin= Yer açın, yer genişletin/genişleyin, geniş olun (yatay?)” denildiğinde, yer açın/genişletin ki Allah da size genişlik versin... “Kalkın, yükselin (dikey?)” denildiğinde de, kalkın/yükselin ki, Allah, sizden iman edenleri ve kendilerine ilim verilenleri dereceler itibarıyla ref’etsin (yükseltsin)... Allah yaptıklarınızı (B-sırrınca) Habiyr’dir.
12-) Ya eyyuhelleziyne amenu iza naceytümurRasûle fekaddimu beyne yedey necvaküm sadekaten, zâlike hayrun leküm ve ather* fein lem tecidu feinnAllahe Ğafurun Rahıym;
Ey iman edenler!... Rasûl (Rasûlullah) ile gizli-özel (başbaşa) konuştuğunuzda necva’nızdan (gizlice konuşmanızdan) önce (arınma veya şükür için) bir sadaka takdim edin (bu görüşmeden önce bir sadaka verin; infak edilenin yeri daha hayırlısı ile dolar)... Bu sizin için daha hayırlı ve daha temizdir... Eğer bulamazsanız, muhakkak ki Allah Ğafur’dur, Rahıym’dir.
13-) Eeşfaktüm en tukaddimu beyne yedey necvaküm sadekat* feiz lem tef`alu ve tabAllahu `aleyküm feekıymusSalate ve atuzZekate ve etıy’ullahe ve RasûleHU, vAllahu Habiyrun Bima ta`melun;
(Rasûlullah ile) necva’nızdan önce sadakalar takdim etmekten korkup ürperdiniz mi?.. Zira (cimrilikten) yapmadınız - (ama) Allah sizin tevbenizi kabul etti (sizi rücu’ ettirdi?) - ise (artık) namazı ikame edin, zekatı verin ve Allah’a ve O’nun Rasûlü’ne itaat edin... Allah yaptıklarınızı (B-sırrınca) Habiyr’dir.
Not: Hz.Rasûlullah s.a.v. ile özel bir diyaloğa ve bir paylaşıma girmeden önce gereken sadakanın takdimini sahabeden yalnız Hz.Ali r.a. yapmıştır?... Sıddıkıyyet yakınlığı dolayısıyla Hz.Ebu Bekr r.a. için gerekmemiştir... 12.ayette getirilen bu hüküm, 13.ayet ile nesholunmamış; Rahmet-i İlahi, Ğafur ve Rahıym’den tecelli ile başka bir çözüm getirmiştir...
14-) Elem tera ilelleziyne tevellev kavmen ğadıbAllahu `aleyhim ma hüm minküm ve la minhüm ve yahlifune `alelkezibi ve hüm ya`lemun;
Allah’ın kendilerine gadap ettiği bir kavmi veli/dost edinen şol kimseleri görmedin mi?... Onlar ne sizdendirler ve ne de onlardandırlar... Biliyor oldukları halde yalan üzerine yemin ederler.
15-) E`addAllahu lehüm `azâben şediyda* innehüm sae ma kânu ya`melun;
Allah, onlar için şediyd (Rahıym’in zıddı; şiddetli) bir azab hazırlamıştır... Yapmakta oldukları gerçekten ne kötüdür!.
16-) İttehazu eymanehüm cünneten fesaddu `an sebiylillâhi felehüm `azâbun mühiyn;
Yeminlerini bir kalkan edindiler de Allah yolundan alakoydular... Onlar için muhiyn (hor-hakir edici) bir azab vardır.
17-) Len tuğniye `anhüm emvaluhüm ve la evladuhüm minAllahi şey`a* ülaike ashabunnar* hüm fiyha halidun;
Onların ne malları ne de evladları onlara Allah’dan olacak bir şeye karşı herhangi bir fayda sağlamayacaktır... Onlar Nar ashabıdır... Onlar onun içinde ebedi kalıcılardır.
18-) Yevme yeb`asühümullahu cemiy`an feyahlifune lehu kema yahlifune leküm ve yahsebune ennehüm `alâ şey`* ela innehüm hümülkazibun;
Gün gelir, Allah onların hepsini (kabirlerinden?) ba’seder de (dünyada?) size yemin ettikleri gibi O’na da yemin ederler ve (doğru, geçerli) bir şey üzere olduklarını sanırlar... Dikkat edin, onlar yalancıların ta kendileridir.
19-) İstahveze `aleyhimüşşeytanu feensahüm zikrAllah* ülaike hızbuşşeytan* ela inne hızbeşşeytani hümülhasirun;
Şeytan (vehim) onlar üzerine istila edip galip geldi de onlara Allah’ın zikri’ni unutturdu... İşte onlar HizbüşŞeytan (şeytan’ın partisi/taraftarı)’dır... Dikkat edin, muhakkak ki HizbüşŞeytan (vehim ahalisi; izafiyet, fitne halkı) hüsrana uğrayanların ta kendileridir.
20-) İnnelleziyne yuhaddunAllahe ve RasûleHU ülaike fiyl`ezelliyn;
Muhakkak ki Allah ve O’nun Rasûlü ile muhaddeleşenler (sınırlaşanlar, isyan, muhalefet edenler), işte onlar en zeliller (münafıklar) içindedirler.
21-) KetabAllahu leağlibenne ENE ve RusulİY* innAllahe Kaviyyun Aziyz;
Allah: “Ben ve Rasûllerim mutlaka galip geleceğim” diye yazmıştır... Muhakkak ki Allah Kaviyy’dir, Aziyz’dir.
22-) La tecidu kavmen yu`minune Billahi velyevmil`ahıri yüvaddune men haddAllahe ve RasûleHU ve lev kânu abaehüm ev ebnaehüm ev ıhvanehüm ev `aşiyretehüm* ülaike ketebe fiy kulubihimül`iymane ve eyyedehüm Biruhın minHU, ve yudhıluhüm cennatin tecriy min tahtihel`enharu halidiyne fiyha* radıyAllahu `anhüm ve radu `anHU, ülaike hızbullah* ela inne hızballahi hümülmüflihun;
(B sırrıyla) Allah’a ve O’nun Rasûlü’ne iman eden bir kavmi, Allah ve O’nun Rasûlü ile muhaddeleşenler (hadleşenler, isyan, muhalefet edenler) le sevişiyorlar bulamazsın (yaratılış amaçlarının benzemeyişi ve ruhani farklılık dolayısıyla tabii olarak birbirlerini çekmezler)... Velev ki bunlar, onların babaları, yahut oğulları, yahut kardeşleri veya aşiretleri olsalar bile... İşte bunlar (Allah’ın) kalblerinin içine imanı yazdığı ve kendinden (kudsi) bir ruh ile onları (B sırrınca) te’yid ettikleridir... Ve onları, içinde ebedi kalıcılar olmak üzere, altlarından nehirler akan cennetlere dahil eder... Allah onlardan razı olmuş, onlar da Allah’dan razı olmuş halde... İşte bunlar Hizbullah’dır (Allah’ın Hizbi)... Dikkat edin, muhakkak ki Hizbullah (vahdet ehli) iflah edenlerin (kurtuluşa erenlerin) ta kendileridir.
