SÛRE HAKKINDA ÖZET BİLGİ
Necm Sûresi, Mekke döneminde 23. sırada nazıl olmuştur... İbni Abbas r.a. 32.ayeti hariç diye rivayet eder...
İbni Mes’ud r.a.: “Necm, Rasûlullah’ın Mekke’de ilan ettiği ilk sûredir” der...
Gene Abdullah İ. Mes’ud r.a.dan şöyle rivayet edilir: “Muhakkak ki enNebî s.a.v. Necm Sûresi’ni kıraat etti de (hemen-akabinden) secde etti (son ayetindeki kıraat secdesi dolayısıyla)... O topluluktan bir kişi bile geri kalmaksızın secde etti... Ancak bir adam yerden bir avuç çakıl taşı veya toprak alıp onu yüzüne götürdü ve dedi ki: <Bu bana yeter>... Sonra onu kafir olarak öldürüldü gördüm”.
Necm Sûresi içinde secde (tilavet/kıraat secdesi) inen ilk sûredir...
Nitekim İbni Abbas’dan şöyle rivayet edilir: “Muhakkak ki enNebî s.a.v. Necm ile secde etti... Onunla beraber müslimler, müşrikler, cinn ve ins de secde ettiler”.
Adını, “Yıldız” manasına gelen ilk ayetinin ilk kelimesi olan “Necm”den alan Necm Sûresi 62 ayettir...
Necm Sûresinde: Mi’rac mucizesi, batan yıldızın sırrı, O hevasından konuşmaz, kuvveleri şiddetli olan üst akıl sahibidir de, ufuk-u a’la, tedelli nuru, kabe kavseyn-ev Edna, sidre-i münteha, cennet-i me’va, isimlendirerek varettikleriniz sadece bir zandır, insan temenni eder de eder, meleklerin şefaatı ne, zan ilim değildir, iyilik-kötülük karşılığına erme düzeninin bir adlanışıdır, kebair günah ve diğerleri, Vasi’ül Mağfiret sırrı, kendinizi temize çıkarmayın, Musa’nın sayfaları, Çok Vefalı İbrahiym, insan için ancak çalıştığı vardır, güldüren-ağlatan-öldüren-dirilten-yaratan hep Allah’dır, Şi’ra yıldızı, Kur’an-Hadis ilişkisi... v.b. bir çok önemli konu açıklanmaktadır...
AYETLERİN MÂNÂSI
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHIYM
1-) Ven necmi iza heva;
Andolsun battığı vakit O Yıldız’a,
2-) Ma dalle sahıbuküm ve ma ğava;
Ki sahibiniz (arkadaşınız) ne (Zat’tan) saptı ne de şaştı/azdı (nefse düştü).
3-) Ve ma yentıku anil heva;
(O), hevasından (nefsinden, beşeriyyetinden) nutketmez (konuşmaz; Hakkani hitabtır; O’nun sünneti, sünnetullah’tır).
4-) İn huve illâ vahyun yuha;
O vahyolunan bir vahiyden başka değil.
5-) Allemehu şediydulkuva;
Ona kuvveleri şiddetli olan (Cibriyl) ta’lim etti (Onu).
6-) Zu mirretin, festeva;
(Cibriyl) Üst Akıl (Akl-ı küll) /sağlam güç sahibidir... Bu yüzden istiva etti (aynileşti).
7-) Ve huve Bil ufukıl a`la;
O, (Bi-) Ufuk’u A’la (da) olduğu halde.
8-) Sümme dena fetedella;
Sonra (Rabbine) yaklaştı (yükseldi), (akabinden) tedelli etti (aşağı indi; uruc’u sağlayan nüzül nurlarının inişi).
9-) Fekâne kabe kavseyni ev edna;
De böylece iki yay kadar veya Edna (daha da yakın) oldu (vahdet; rü’yet).
10-) Feevha ila abdiHİ ma evha;
Böylece kuluna vahyettiğini (vasıtasız) vahyetti.
11-) Ma kezebel fuadu ma rea;
Rü’yet ettiği şeyi fuad (kalb) yalanlamadı (HAKKın kendisi).
12-) Efe tumarunehu alâ ma yera;
Rü’yet ettiği şey üzerine Onunla tartışıyor musunuz?.
13-) Ve lekad reahu nezleten uhra;
Andolsun ki Onu (Cibriyl’i) diğer bir inişte (inişinde, ikinci bir kere) daha gördü.
14-) Inde SidretilMünteha;
Sidre-i Münteha (Nebîyi mürsel ve Melek-i Mukarrebun’un nihayet bulduğu yer) indinde.
15-) Indeha Cennetül Me`va;
Cennet’ül Me’va (şehidlerin ruhlarının sığınağı) da Onun (Sidre-i Münteha’nın) yanındadır.
16-) İz yağşes sidrete ma yağşa;
O vakit Sidre’yi bürüyen/kaplayan (Nur) bürüyordu.
17-) Ma zağal basaru ve ma tağa;
Basar (göz?) ne (gayrına) kaydı ve ne de tuğyan etti (haddi aştı).
18-) Lekad rea min ayati Rabbihil kübra;
Andolsun ki Rabbinin en büyük ayetlerinden ba’zını gördü.
19-) Efe raeytümüllate vel uzza;
Gördünüz mü (bir düşünün) Lat’ı, Uzza’yı?.
20-) Ve menates salisetel uhra;
Ve diğer üçüncüleri Menat’ı (bunların bir gücü, bir tesiri var mı; böyle bir mi’rac yaşatabilirler mi?) ?.
21-) Elekümüzzekeru ve lehül ünsa;
Erkek sizin, dişi O’nun mu (bu putlar, müşriklerce Allah’ın kızları kabul edilen meleklerin birer sembolüdür ve her put bir kabilenin özel ilahıdır) ?.
22-) Tilke izen kısmetun dıyza;
O takdirde bu insafsız/zalimce bir kismettir (pay, taksimdir).
23-) İn hiye illâ esmaun semmeytumuha entum ve abaukum ma enzelAllahu Biha min sultan* in yettebiune illazzane ve ma tehvel enfüs* ve lekad caehüm min Rabbihimül hüda;
Onlar ancak sizin ve babalarınızın/atalarınızın isimlendirdiği, Allah’ın (B sırrınca) hiçbir sultan (varolduklarına dair hüccet, inkar edilemez delil) inzal etmediği (boş) isimlerden başka bir şey değildir... Onlar ancak zanna (yakiyn yok) ve nefislerin hoşlandığı şeye/hevalarına uyarlar... Andolsun ki kendilerine Rablerinden huda (hidayet, ilim) gelmiştir.
24-) Em lil’ İnsani ma temenna;
Yoksa insana (nefsinin) temenni ettiği şey mi var (putları şefaatçı olsa, kurtaran bir tanrısı olsa) ?.
25-) FeLillahil ahıretu vel’ ula;
Son da ilk de/Ahiret te dünya da (sevap, şefaat ve keramet te; hidayet, inayet ve ma’rifet te) Allah’ındır (Allah’a ait özelliğin, Allah ahlakının açığa çıkması içindir) !.
26-) Ve kem min melekin fiys Semavati la tuğniy şefaatuhüm şey`en illâ min ba`di en ye`zenAllahu li men yeşau ve yerda;
Semavat’ta (putları-kuvveleri nisbet ettiğiniz, Allah’a yaklaştırması için şefaatını zannettiğiniz) nice melek vardır ki, onların şefaatı hiçbir şey savmaz/hiçbir fayda vermez... Ancak Allah’ın dilediği ve razı olduğu (rıza makamındaki) kimse için izin vermesinden sonra olan hariç (Ta-Ha: 109?).
27-) İnnelleziyne la yu`minune Bil ahıreti leyusemmunel Melaikete tesmiyetel ünsa;
Muhakkak ki Ahiret’e (kudret-bilinç boyutuna, evrenin gerçek yapısına B sırrıyla) iman etmeyenler, melekleri elbette dişi tesmiye eder/isimlendirir.
28-) Ve ma lehüm Bihi min ‘ılm* in yettebiune illezzann* ve innezzanne la yuğniy minel Hakkı şey`a;
Oysa bu hususta onların (B sırrınca) bir ilmi (delilleri) yoktur... Onlar ancak zanna uyuyorlar... Muhakkak ki zann Hakk’dan bir şey ifade etmez/Hakk olan bir şeyin yerini tutmaz.
29-) Fea`rıd an men tevella an zikriNA ve lem yurid illel hayated dünya;
Bizim zikrimizden vazgeçen (sırtını dönen) ve dünya hayatından başka birşey dilemeyenden yüz çevir.
30-) Zâlike mebleğuhüm minel ‘ılm* inne Rabbeke HUve a`lemu Bi men dalle an sebiliHİ ve HUve a`lemu Bi menihteda;
İlim’den onların ulaşacağı yer (son nokta) işte budur (ki evrensellik, melaike hakkındaki itikatları böyle)... Muhakkak ki Rabbin, (B sırrınca) O daha iyi bilir yolundan sapanı... Ve (B sırrınca) O daha iyi bilir doğru yola ereni/hidayet üzere yürüyeni.
31-) Ve Lillahi ma fiys Semavati ve ma fiyl Ardı liyecziyelleziyne esau Bima amilu ve yecziyelleziyne ahsenu Bil hüsna;
Semavat’ta ne var ve Arz’da ne varsa (mutlak Melik) Allah’ındır... (Bu) kötülük (şirk, nefsani amel) edenleri yaptıkları ile (B gerçeğince) cezalandırması, ihsan üzere amel edenleri de (B sırrınca) en güzeli ile cezalandırması içindir.
32-) Elleziyne yectenibune kebairel’ ismi velfevahışe illel lemem* inne Rabbeke Vasiul Mağfireti, HUve a`lemu Bi küm iz enşeeküm minel Ardı ve iz entum ecinnetun fiy butuni ümmehatiküm* fela tüzekkû enfüseküm* HUve a`lemu Bi menitteka;
Onlar (o muhsinler) ki, günahın kebair’inden (şirk, yalan-iftira,.. gibi) ve fevahiş’ten (zina,.. gibi) kaçınıp uzak dururlar... Lemem (küçük günah, sürçme) hariç... (Eğer bunlardan tevbe eden olursa) muhakkak ki Rabbin Vasi’ül Mağfiret’tir (mağfireti geniştir)... O (B sırrınca) sizi daha iyi bilir: Arz’dan sizi inşa ettiğinde ve siz analarınızın karınlarında ceninler iken... O halde nefislerinizi tezkiye etmeyin (tezkiyeden hali görmeyin?)... O, korunanın (muttekıy’nin) kim olduğunu (B sırrınca) daha iyi bilir.
33-) Eferaeytelleziy tevella;
Yüz çevirip geri (arkasına) döneni gördün mü?.
34-) Ve a`ta kaliylen ve ekda;
Az (bir şey) verip (sonra vermeyi-infakı kesip) sımsıkı tutanı?.
35-) E’ındehu ılmul ğaybi fehuve yera;
Gayb’ın ilmi (Levh-i Mahfuz) onun indinde de o mu görüyor?.
36-) Em lem yünebbe` Bima fiy suhufi Musa;
Yoksa Musa’nın sayfalarında olanlar (B sırrınca ona) haber verilmedi mi?.
37-) Ve İbrahiymelleziy veffa;
Ve O çok Vefalı (ahdine sadık) İbrahim (in sayfalarında olanlar:) ?.
38-) Ella teziru vaziretün vizre uhra;
Hiçbir vazire (yük taşıyan, günahkar, nefs) bir başkasının yükünü/günahını yüklenmez?.
39-) Ve en leyse lil İnsani illâ ma sea;
İnsan için ancak sa’yettiği (yaptığı, amel olarak işlediği; kuvveden fiile çıkardığı, gerçekleştirdiği) vardır.
40-) Ve enne sa`yehu sevfe yura;
Ve onun sa’yi yakında görülecektir.
41-) Sümme yüczahul cezael evfa;
Sonra ona tastamam karşılığı verilecektir.
42-) Ve enne ila Rabbikel münteha;
Ve muhakkak ki münteha (nihayet, en son varış) Rabbine’dir.
43-) Ve ennehu HUve adhake ve ebkâ;
Ve muhakkak ki O’dur, güldüren de ağlatan da.
44-) Ve ennehu HUve emate ve ahya;
Ve muhakkak ki O’dur öldüren (ölümü tattıran) de (hakiki hayat ile) dirilten (ba’seden) de.
45-) Ve ennehu halekaz zevceyniz zekere vel ünsa;
Ve muhakkak ki O’dur iki eş/çift’i, (yani) erkek ve dişi’yi yaratan.
46-) Min nutfetin iza tümna;
Meni olarak atıldığında bir nutfe’den.
47-) Ve enne aleyhin neş`etel uhra;
Ve muhakkak ki neş’e-i uhra (ikinci oluş; rücu’) O’nun üzerinedir.
48-) Ve ennehu HUve ağna ve akna;
Ve muhakkak ki O’dur ğani eden de fakir/razı kılan da.
49-) Ve ennehu HUve Rabbuş şı`ra;
Ve muhakkak ki O’dur RabbüşŞi’ra (Sirius yıldızının Rabbi).
50-) Ve enneHU ehleke ‘Adenil ula;
Ve muhakkak ki O’dur, önceki Ad (Hud’un kavmi)’ı helak eden.
51-) Ve Semude fema ebka;
Ve Semud’u (Salih’in kavmi’ni) da... (Öyleki) geriye (onlardan) bırakmadı.
52-) Ve kavme Nuhın min kabl* innehüm kânu hüm azleme ve etğa;
Ve daha önce de Nuh kavmini (helak etti)... Muhakkak ki onlar, evet onlar daha zalim (küfürde daha şiddetli) ve daha tuğyan edici (maddi-nefsani yaşamda daha beter) idiler.
53-) Vel mü`tefikete ehva;
Mu’tefikat’ı (Lut kavmi’ni; altı üstüne gelmiş, helak olmuş şehirleri; ruhani-bilinç boyutundan beden boyutuna düşmüşleri) aşağı düşürdü (yere-esfele safiline batırdı).
54-) Feğaşşaha ma ğaşşa;
De böylece sardırdı onlara, sardırdığını (taşları).
55-) Fe Bi eyyi alai Rabbike tetemara;
Şimdi Rabbinin ni’metlerinin (Bi-) hangisini şekk ile karşılarsın/bile bile inkar edersin?.
56-) Hazâ neziyrun minen nüzüril ula;
İşte bu ilk (saftaki) uyarıcılardan bir uyarıcıdır.
57-) Ezifetil azifetü;
O yaklaşan (kıyamet) yaklaştı.
58-) Leyse leha min dunillahi kaşifetün;
Onu Allah’ın gayrından keşfedecek (açacak) yoktur.
59-) Efemin hazel hadiysi ta`cebun;
Şimdi siz bundan (bu Kur’an’dan), (yani) bu hadis (???)’den dolayı mı hayret ediyorsunuz?.
60-) Ve tadhakûne ve la tebkûn;
Ve gülüyorsunuz, ağlamıyorsunuz?.
61-) Ve entum samidun;
Ve siz (hiç etkilenmiyor) oyalanıp duruyorsunuz?.
62-) Fescudu Lillahi va`budu;
Secde edin (hakikatınız olan) Allah’a (tam fani olun) ve (O’na) kulluk edin (hakiki ibadet).
