SÛRE HAKKINDA ÖZET BİLGİ
Mekke döneminde 48.sırada nazıl olan sûre 93 ayettir... Hz.Süleyman a.s.ın karıncalarla ilgili bir algılamasını anlatan ayetlerinden dolayı adı “karınca” demek olan “Neml” sûresi diye meşhur olmuştur... Sûrede Hz.Süleyman ve Hz.Davud’un örnekliğinde insan’ın nasıl kerametli bir varlık olduğu, halifeliği, kuş dili, yani insan’ın hakikatı olan Allah’la ve evrensellikle iletişim ve ilişkisi çok çarpıcı anlatılır... Ve daha bir çok farkında olmadığımız, ama içinde olduğumuz gerçekler...
AYETLERİN MÂNÂSI
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHIYM
1-) Taa Siiiyn* tilke ayatul Kur’âni ve Kitabin mübiyn;
Ta, Siyn... İşte bunlar Kur’an’ın ve Kitab-ı Mübiyn’in ayetleridir.
2-) Hüden ve büşra lil mu’miniyn;
Mü’minler için huda (hidayet, rehber) ve büşra (müjde) olarak.
3-) Elleziyne yukıymunes Salate ve yü`tunez Zekate ve hüm Bil ahireti hüm yukınun;
Onlar (o mü’minler) ki, salat (namaz)’ı ikame ederler, zekat’ı verirler ve onlar ahirete de (B manasınca) ikan ederler.
4-) İnnelleziyne la yu`minune Bil ahireti zeyyenna lehüm a`malehüm fehüm ya`mehun;
Ahirete (B sırrıyla) iman etmeyenlere gelince, onların amellerini kendilerine süsledik; artık onlar kör ve şaşkın bocalar dururlar.
5-) Ülaikelleziyne lehüm suül azâbi ve hüm fiyl ahireti hümül ahserun;
İşte bunlar var ya, azabın kötüsü onlaradır... Ahirette en hüsrana uğrayacak olanlar da onlardır.
6-) Ve inneke letülakkal Kur’âne min ledün Hakiymin Aliym;
Muhakkak ki sen Kurân’a, Hakiym ve Aliym’in ledünnünden (vasıtasız) telakkı ediliyorsun (nail olunuyorsun).
7-) İz kale Musa li ehlihi inniy anestü nara* seatiyküm minha Bi haberin ev atiyküm Bi şihabin kabesin lealleküm tastalun;
Hani Musa kendi ehline: “Doğrusu ben bir ateş üns ettim (hissettim, algıladım, gördüm)... Ondan (o ateşten) size bir (Bi-) haber getireceğim yahut bir (Bi-) şıhab (parlak ateş), (yani) kabes (ateş koru, şu’le) getiririm, belki ısınırsınız” dedi.
8-) Felemma caeha nudiye en burike men fiynnari ve men havleha* ve subhanAllahi Rabbil alemiyn;
(Musa) ona (ateşe) geldiğinde: “O Nar’ın (ateş’in) içindeki kimse de onun havlinde (havalesinde) olan kimse de mübarek kılınmıştır... Rabb’ül Alemiyn olan Allah Subhan’dır!” diye nida olundu.
9-) Ya Musa inneHU ENAllahul Aziyzül Hakiym;
“Ya Musa!... Muhakkak ki O, (yani;) Ben, Aziyz, Hakiym olan Allah’ım!”.
10-) Ve elkı asak* felemma reaha tehtezzü keenneha cannün vella müdbiren ve lem yuakkıb* ya Musa la tehaf inniy la yehafü ledeyYEl murselun;
“Asa’nı at!”... (Musa) onu, sanki cann (ince küçük yılan) gibi titreyip hareket ediyor gördüğünde, geri dönüp (Allah’a) kaçtı ve arkasına bakmadı... (Allah buyurdu): “Ya Musa (artık) korkma!... Muhakkak ki benim katımda/huzurumda mürseliyn korkmaz!”.
11-) İlla men zaleme sümme beddele hüsnen ba`de suin feinnİY Ğafurun Rahıym;
“Ancak zulmeden müstesna... (Zulmeden) sonra kötülükten sonra iyiliğe tebdil etti ise, muhakkak ki ben Ğafur’um, Rahıym’im”.
12-) Ve edhıl yedeke fiy ceybike tahruc beydae min ğayri suin fiy tis`ı ayatin ila fir`avne ve kavmih* innehüm kânu kavmen fasikıyn;
“Elini de ceyb’ine (yakana, koynuna; sadrına) dahil et/girdir!... (Eğer elini sinene sokarsan) kötülüksüz, bembeyaz (nur) çıkar... (Ki bu ikisi: asa-el mucizeleri?) fravun ve onun kavmine (onlarla irsal olunduğun) dokuz ayet içindedir!... Muhakkak ki onlar fasık bir kavim oldular”.
13-) Felemma caethüm ayatüna mübsıreten kalu hazâ sıhrun mübiyn;
Ayetlerimiz mubsıra (aydınlatan, ayan eden; idraka getiren) olarak onlara geldiğinde: “Bu apaçık bir sihirdir” dediler.
14-) Ve cehadu Biha vesteykanetha enfüsühüm zulmen ve ulüvva* fenzur keyfe kâne akıbetül müfsidiyn;
Enfüsleri onlara (o ayetlere, o sıfatlara) yakin duyduğu halde zulm ve ulüvv (kibirlilik, büyüklük) ile bile bile (ilmen ve aklen öylece inanmalarına rağmen, birimselliklerine atfederek) onları (B gerçeğince) inkar ettiler... Bir bak, o ifsad edicilerin akibeti nasıl oldu!.
15-) Ve lekad ateyna Davude ve Süleymane ılma* ve kalel Hamdü Lillahilleziy faddalena alâ kesiyrin min ıbadiHİl mu’miniyn;
Andolsun ki Davud’a ve Süleyman’a bir ilim verdik... (O ikisi): “Hamd, (hakikatımız olarak bizden bu ilmi açığa çıkararak) mü’min kullarından pek çoğuna bizi üstün yapan Allah’a aittir” dediler (şükrettiler!).
16-) Ve verise Süleymanü Davude ve kale ya eyyühenNasu ullimna mentıkattayri ve utina min külli şey`* inne hazâ le hüvel fadlül mübiyn;
Süleyman, Davud’a varis oldu ve dedi ki: “Ey insanlar!... Bize MantıkatTayr (kuş dili; melekut lisanı; evrensel öze ait kuvveler) ta’lim edildi ve (böylece) bize herşey’den (nasip) verildi... Muhakkak ki bu, elbette apaçık fazldır (lutuf, üstünlük)”.
17-) Ve huşire li Süleymane cünudühu minel cinni vel insi vettayri fehüm yuzeun;
Süleyman için cinn’den, ins’den ve tayr (kuş)’dan orduları haşrolundu (toplanıldı, bir araya getirildi, cem’oldu)... Onlar hep beraber-disiplinli-düzenli-mu’tedil bir şekilde (Süleyman tarafından) sevk ve idare olunuyorlardı.
18-) Hatta iza etev alâ vadin nemli, kalet nemletün ya eyyühen nemlüdhulu mesakineküm* la yahtımenneküm Süleymanü ve cünudühu ve hüm la yeş`urun;
Nihayet karınca vadisi’ne geldikleri vakit, bir karınca: “Ey karıncalar!... Meskenlerinize girin... Süleyman ve Onun orduları farkında olmadıkları halde sizi ezip yok etmesinler” dedi.
19-) Fetebesseme dahıken min kavliha ve kale Rabbi evzı`niy en eşküre nı`metekelletiy en`amte aleyye ve alâ valideyye ve en a`mele salihan terdahu ve edhılniy Bi rahmetiKE fiy ıbadiKEssalihıyn;
Bunun üzerine (Süleyman,) onun (karınca’nın) sözünden dolayı gülerek tebessüm etti ve şöyle dedi: “Rabbim!... Bana ve ana-babama in’am ettiğin nimete şükretmeme, razı olacağın salih amel yapmama (sevk ve idarem elinde olarak) beni muvaffak kıl ve (Bi-) rahmetinle beni salih kullarının içine dahil et”.
20-) Ve tefekkadet tayre fekale maliye le eral hüdhüd* em kâne minel ğaibiyn;
(Süleyman) tayr’ı (kuşları) inceleyip (gözden geçirip) araştırdı da: “Bana ne oluyor ki Hüdhüd’ü göremiyorum... Yoksa ğaiblerden (algılanan hazırın dışında, yok) mi oldu?” dedi.
21-) Le üazzibennehu azâben şediyden ev le ezbehannehu ev leye`tiyenniy Bi sultanin mübiyn;
“(Ya) ona şiddetli bir azab edeceğim yahut onu boğazlayacağım (öldüreceğim);ya da bana sultan-ı mubiyn (apaçık bir kanıt, B sırrınca) getirecek”.
22-) Femekese ğayre baıydin fekale ehattü Bi ma lem tuhıt Bihi ve ci`tüke min Sebein Bi nebein yakıyn;
Çok kalmadan (Hüdhüd) geldi ve dedi ki: “Senin ihata etmediğin bir şeyi (B sırrınca) ihata ettim ve sana Sebe’den yakiyn bir (Bi-) haber ile geldim”.
23-) İnniy vecedtümraeten temlikühüm ve utiyet min külli şey’in ve leha arşun azıym;
“Doğrusu ben, onlara (Sebe’lilere) hükümdarlık eden, kendisine herşeyden verilmiş ve aziym bir arşı (saltanat tahtı) olan bir kadın (EMF?) buldum”.
24-) Vecedtüha ve kavmeha yescüdune liş Şemsi min dunillahi ve zeyyene lehümüşşeytanu a`malehüm fesaddehüm anissebiyli fehüm la yehtedun;
“Onu ve kavmini, Allah’ı bırakıp Güneş’e secde ediyorlar buldum... Şeytan kendilerine amellerini zinetlendirmiş (süslü göstermiş) de onları (doğru) yoldan alakoymuş... Bu yüzden onlar doğru yolu bulamazlar”.
25-) Ella yescüdu Lillahilleziy yuhricül hab`e fiys Semavati vel Ardı ve ya`lemü ma tuhfune ve ma tu`linun;
(25. Ayet secde ayetidir.) “Semavat’ta ve Arz’da hab’ı (gizlenmiş, örtülmüşü), (ortaya) çıkaran (somutları yapan), gizlediğinizi ve aleni ettiğinizi bilen (fıtraten mutlak teslim halinde olduğumuz) Allah’a secde etmemeleri için”.
26-) Allahu la ilahe illâ HUve Rabbul Arşil Azıym;
“Kendinden gayrı vücud olmayan Allah, (o tek) Aziym Arş’ın Rabbidir”.
27-) Kale senenzuru esadakte em künte minel kazibiyn;
(Süleyman) dedi ki: “Bakacağız, doğru mu söyledin yoksa yalancılardan mısın?”.
28-) İzheb Bi kitabiy hazâ feelkıh ileyhim sümme tevelle anhüm fenzur ma zâ yerciun;
“Şu (Bi-) kitabımı götür de onlara ilka et (bırak,at)... Sonra onlardan geri çekil de bak bakalım, ne rücu’ ediyorlar (neye dönüyorlar) ?”.
29-) Kalet ya eyyühel meleü inniy ulkıye ileyye kitabün keriym;
(Sebe’ melikesi) dedi ki: “Ey mele’ (ileri gelenler) !.. Muhakkak ki bana keriym bir kitab ilka edildi (atıldı, konuldu)”.
30-) İnnehu min Süleymane ve innehu BismillahirRahmanirRahıym;
“Muhakkak ki o, Süleyman’dandır ve muhakkak ki o BismillahirRahmanirRahıym (ile) dir”.
31-) Ella ta`lu aleyye ve`tuniy müslimiyn;
“(Kitab’ta söylenen şu:) Bana karşı büyüklük taslamayın-üstünlüğe yeltenmeyin ve müslimler (teslim olmuşlar) olarak bana gelin”.
32-) Kalet ya eyyühel meleü eftuniy fiy emriy* ma küntü katıaten emren hatta teşhedun;
(Sebe’ melikesi) dedi ki: “Ey mele’ (ileri gelenler) !... Şu işimde bana fetva verin (görüş/hüküm bildirin)... Siz tanık/hazır olmadıkça bir işi kestirip atmadım”.
33-) Kalu nahnu ülu kuvvetin ve ülu be`sin şediydin vel emru ileyki fenzuriy mazâ te`muriyn;
Dediler ki: “Biz hem kuvvet sahipleri ve hem de şiddetli harb sahibleriyiz... Emir sana aittir... Artık ne emr (hükm) edeceğine sen bak?”.
34-) Kalet innel müluke iza dehalu karyeten efseduha ve cealu eızzete ehliha ezilleten, ve kezâlike yefalun;
(Sebe’ melikesi) dedi ki: “Muhakkak ki melikler bir karye’ye (şehre, ülkeye) girdikleri vakit, onu ifsad ederler ve onun ehlinin azizlerini zeliller kılarlar... Böylece yaparlar (sünnetleri budur)”.
35-) Ve inniy mursiletün ileyhim Bi hediyyetin fenazıretün Bime yarciul murselun;
“Doğrusu ben onlara bir (Bi-) hediyye irsal edeceğim de bakacağım (hediyeyi götüren) elçiler ne ile geri dönecekler (kabul mü, red mi görecekler) ?”.
36-) Felemma cae Süleymane kale etümidduneni Bi mal* fema ataniyAllahu hayrun mimma ataküm* bel entüm Bi hediyyetiküm tefrehun;
(Hediye getiren elçiler) Süleyman’a geldiğinde (Süleyman) dedi ki: “Bana mı (Bi-) mal ile imdad ediyorsunuz?... Allah’ın bana verdiği size verdiğinden daha hayırlıdır... Bilakis (Bi-) hediyyeniz ile siz ferahlar sevinirsiniz”.
37-) İrcı’ `ileyhim felene`tiyennehüm Bi cünudin la kıbele lehüm Biha ve le nuhricennehüm minha ezilleten ve hüm sağırun;
“Geri dön onlara!... Andolsun ki onlara karşı çıkamayacakları (Bi-) ordularla gelirim ve onları oradan zeliller ve küçülmüşler olarak çıkarırım”.
38-) Kale ya eyyühel meleü eyyüküm ye`tiyniy Bi arşiha kable en ye`tuniy müslimiyn;
(Süleyman ileri gelenlerine) dedi ki: “Ey mele’!... Onlar müslimler olarak bana gelmeden önce onun (o kadının) (Bi-) arş (taht) ını hanginiz bana getirir?”.
39-) Kale ıfriytün minel cinni ene atiyke Bihi kable en tekume min mekamik* ve inniy aleyhi le kaviyyün emiyn;
Cinn’den bir ifrit dedi ki: “Sen makamından ayağa kalkmadan önce onu (B sırrınca) ben sana getiririm... Muhakkak ki ben onun üzerine (bu iş için) elbette Kaviyy’im (buna gücü yetenim), Emiyn’im (güvenilirim)”.
40-) Kalelleziy ındehu ılmün minel Kitabi ene atiyke Bihi kable en yertedde ileyke tarfük* felemma reahu müstekırren ındehu kale hazâ min fadli Rabbiy liyeblüveniy eeşküru em ekfür* ve men şekere feinnema yeşküru linefsih* ve men kefere feinne Rabbiy Ğaniyyün Keriym;
İndinde Kitab’tan bir ilim olan kimse de dedi ki: “Gözünü açıp yummadan/ gözünü kırpmadan önce (?) onu (B sırrınca) sana getiririm”... (Süleyman) onu (tahtı) müstekırr (sabit, yerleşmiş) olarak (kendi) indinde görünce dedi ki: “Bu Rabbimin fazlındandır... Şükür mü edeceğim yoksa küfr (nankörlük) mü edeceğim diye beni denemesi içindir... Kim şükreder ise ancak kendi nefsine şükretmiştir... Kim küfr (nankörlük) eder ise, muhakkak ki Rabbim Ğaniyy’dir, Keriym’dir”.
41-) Kale nekkiru leha arşeha nenzur etehtediy em tekûnü minelleziyne la yehtedun;
(Süleyman) dedi ki: “Onun arş (taht) ını ona tanınmaz hale getirin; bakalım doğru yolu bulacak mı yoksa doğru yolu bulamayanlardan mı olacak?”.
42-) Felemma caet kıyle ehakeza arşük* kalet keennehu hu* ve utınel ılme min kabliha ve künna müslimiyn;
(Sebe’ melikesi kadın oraya?) geldiğinde şöyle denildi: “Senin arş (taht) ın işte böyle midir?”... (Melike de) dedi ki: “Sanki o!... Bundan önce (zaten) bize ilim verilmişti ve müslimler olmuştuk”.
43-) Ve saddeha ma kânet ta`büdü min dunillah* inneha kânet min kavmin kafiriyn;
(Daha önce) Allah’dan gayrı kulluk yaptığı şeyler onu (o kadını bu idraktan) alakoymuştu... Muhakkak ki o kafir bir kavimden idi.
44-) Kıyle lehedhulis sarh* felemma raethü hasibethü lücceten ve keşefet an sakayha* kale innehu sarhun mümerredün min kavariyr* kalet Rabbi inniy zalemtü nefsiy ve eslemtü mea Süleymane Lillahi Rabbil alemiyn;
Ona (o kadına): “Köşke gir” denildi... (Kadın) onu görünce derin bir su sandı ve bacaklarını açtı... (Süleyman) dedi ki: “Muhakkak ki o iyice düzeltilmiş (cilalı), karure’den (şişe, billur cam, sırça) bir köşktür”... (Kadın da) dedi ki: “Rabbim, doğrusu ben nefsime zulmettim ve (artık) Süleyman ile birlikte Rabb’ül Alemiyn olan Allah’a teslim oldum (O’nu gayrı bir vücudum asla sözkonusu değil)!”.
45-) Ve lekad erselna ila Semude ehahüm Salihan enı`budullahe feizahüm feriykani yahtesımun;
Andolsun ki Semud’a, kardeşleri Salih’i: “Allah’a kulluk edin!” diye irsal ettik... Hemen onlar birbirleriyle hasımlaşan iki fırka oldular.
46-) Kale ya kavmi lime testa`cilune Bisseyyieti kablel haseneti, levla testağfirunAllahe lealleküm turhamun;
(Salih) dedi ki: “Ey kavmim!.. İyilikten önce (Bi-) kötülüğü niye acele istiyorsunuz?... Merhamet görmeniz/Rahmete ermeniz için Allah’dan mağfiret dileseniz olmaz mı?”.
47-) Kalüt tayyerna Bike ve Bi men meak* kale tairuküm ındAllahi bel entüm kavmün tüftenun;
Dediler ki: “Sen ve sana tabi olanlar ile (B gerçeğince, sizin yüzünüzden) uğursuzluğa uğradık”... (Salih) dedi ki: “Sizin uğursuzluk kuşunuz Allah indindedir... Hayır, siz imtihan edilen bir kavimsiniz”.
48-) Ve kâne fiyl mediyneti tis`atü rehtın yüfsidune fiyl Ardı ve la yuslihun;
O medine (şehir)’de, Arz’da ifsad çıkaran ve ıslah yapmayan dokuz raht (kişi, cemaat, kuvvet) vardır.
49-) Kalu tekasemu Billahi le nübeyyitennehu ve ehlehu sümme lenekulenne li veliyyihi ma şehidna mehlike ehlihi ve inna lesadikun;
“Billahi” ile aralarında kasemleşerek dediler ki: “Ona ve onun ehline gece baskını yapalım, sonra da Onun Veliysi’ne: Biz onun ehlinin helakına/helak olduğu yere şahid olmadık ve muhakkak biz doğru söyleyenleriz” deriz.
50-) Ve mekeru mekren ve mekerna mekren ve hüm la yeş`urun;
Onlar bir tuzak kurdular, biz de kendileri farkında olmadıkları halde onlara bir tuzak kurduk (ki?).
51-) Fenzur keyfe kâne akıbetü mekrihim enna demmernahüm ve kavmehüm ecmeıyn;
Onların tuzaklarının akibeti nasıl oldu bir bak!.. Çünkü onları da onların kavimlerini de toptan dumura uğrattık.
52-) Fetilke buyutühüm haviyeten Bima zalemu* inne fiy zâlike leayeten likavmin ya`lemun;
İşte zulümleri sebeyile (B gerçeğince) yıkılıp harab olmuş evleri... Muhakkak ki bunda bilen bir kavim için elbette bir ayet (ibret, sıfat) vardır.
53-) Ve enceynelleziyne amenu ve kânu yettekun;
İman edenleri ve korunmakta olanları kurtardık.
54-) Ve Lutan iz kale li kavmihi ete`tunel fahışete ve entüm tubsırun;
Ve Lut (u da irsal ettik)... Hani kavmine dedi ki: “Siz göre göre mi o fahişe’ye geliyorsunuz (o hayasızlığı, şirki işliyorsunuz) ?”.
55-) Einneküm lete`tuner ricale şehveten min duninnisa`* bel entüm kavmün techelun;
“Siz kadınları bırakıp şehvetle erkeklere mi geliyorsunuz?... Hayır siz cahillik yapan bir kavimsiniz”.
56-) Fema kâne cevabe kavmihi illâ en kalu ahricu ale Lutın min karyetiküm* innehüm ünasün yetetahherun;
(Lut’un) kavminin cevabı: “Al-u Lut’u (Lut hanedanını) karye (şehir, ülke) nizden çıkarın... Muhakkak ki onlar iyice temizlenen insanlardır” demelerinden balka olmadı.
57-) Feenceynahu ve ehlehu illemraeteh* kaddernaha minel ğabiriyn;
Biz de Onu (Lut’u) ve Onun ehlini kurtardık, Onun karısı müstesna... Onu ğabiriyn (geride kalanlar, helak olanlar)’den (olmasını) takdir ettik.
58-) Ve emtarna aleyhim metaren, fesae metarul münzeriyn;
Ve onların üzerine bir yağmur da yağdırdık ki?... Uyarılanların yağmuru ne kötüdür!.
59-) Kulil Hamdü Lillahi ve Selâmün alâ ıbadiHİlleziynestafa* aAllahu hayrun emma yüşrikûn;
De ki: “Hamd, (tüm özellik ve kemalatların sahibi) Allah’a aittir... Selam, kullarından ıstıfa ettiği (ezelden seçtiği, halis kıldığı) kimseler üzerinedir... Allah mı daha hayırlı yoksa ortak koştukları mı?”.
60-) Emmen halekas Semavati vel Arda ve enzele leküm minesSemai maen, feenbetna Bihi hadaika zate behcetin, ma kâne leküm en tünbitu şecereha* eilahun meAllah* bel hüm kavmün ya`dilun;
Yoksa Semaları ve Arz’ı yaratan ve sizin için Sema’dan bir su inzal eden mi (hayırlı) ?... Onunla (o su ile, B sırrınca) güzel görünüş sahibi/göz-gönül açıcı bahçeler inbat ettik (yetiştirdik)... Onun bir ağacını bile inbat etmeniz sizin için olacak şey değildi... Allah ile beraber bir ilah mı?... Hayır, onlar (Allah’a) denk tutan/Hak’dan sapan bir kavimdir.
61-) Emmen cealel Arda kararen ve ceale hılaleha enharen ve ceale leha revasiye ve ceale beynel bahreyni haciza* eilahun meAllah* bel ekseruhüm la ya`lemun;
Yoksa Arz’ı bir karar (gah, oturmaya elverişli yer) kılan, aralarında/aralıklarında nehirler oluşturan, onun için (onda) sabit dağlar meydana getiren ve iki deniz arasında haciz (engel) kılan mı (hayırlı) ?... Allah ile beraber bir ilah mı?... Hayır, onların ekseriyeti bilmiyorlar.
62-) Emmen yüciybül mudtarra iza deahü ve yekşifüssue ve yec`alüküm hulefael’ Ard* eilahun meAllah* kaliylen ma tezekkerun;
Yoksa Muzdar (zarurette kalmış) O’na dua ettiğinde icabet eden, kötülüğü keşfeden (açan, kaldıran) ve sizi Arz’ın halifeleri kılan mı (hayırlı) ?... Allah yanısıra bir ilah mı?... Ne kadar az tezekkür ediyorsunuz!?.
63-) Emmen yehdiyküm fiy zulümatil berri vel bahri ve men yursilürriyaha büşren beyne yedey rahmetiHİ, eilahun meAllah* tealellahu amma yüşrikûn;
Yoksa kara’nın ve deniz’in zulumatları içinde size hidayet eden (doğru yolu hep gösteren) ve Rahmetinin önünde müjdeciler olarak rüzgarları irsal eden mi (hayırlı) ?... Allah yanısıra bir ilah mı?... Allah, onların ortak koştuklarından yücedir-a’li’dir.
64-) Emmen yebdeül halka sümme yuıydühu ve men yerzükuküm minesSemai vel Ard* eilahun meAllah* kul hatu burhaneküm in küntüm sadikıyn;
Yoksa halk’ı ibda (izhar) edip sonra onu iade eden ve sizi Sema’dan ve Arz’dan rızıklandıran mı (hayırlı) ?... Allah yanısıra bir ilah mı?... De ki: “Hadi getirin burhanınızı (reddedilemez kanıtınızı), eğer doğru söyleyenler iseniz?”.
65-) Kul la ya`lemu men fiysSemavati vel Ardıl ğaybe illAllah* ve ma yeş`urune eyyane yüb`asun;
De ki: “Semavat’ta ve Arz’da (tüm) gayb’ı, Allah’dan başka kimse bilmez... Ne zaman ba’solunacaklarını da şuur edemezler/bilmezler”.
66-) Belid dareke ılmuhüm fiyl ahireti, bel hüm fiy şekkin minha* bel hüm minha amun;
Halbuki Ahiret hakkında onların ilimleri tedarük etmiş (ard arda ulaştırılmış, birikmiş) tir (fakat işin önemini-ciddiyetini anlamıyorlar, ulaşan bu ilimleri değerlendirmiyorlar) / veya kudret-bilinç boyutu hakkında onların (şahsi) ilimleri ulaşmamıştır (onların gaybı durumundadır)... Hayır, onlar ondan (ahiretten) şekk içindeler... Hayır onlar ondan (ahiretten) kördürler.
67-) Ve kalelleziyne keferu eiza künna türaben ve abaüna einna lemuhrecun;
Kafir olanlar (Ahiret’ten, sonsuzluktan perdeliler) dediler ki: “Biz ve babalarımız toprak olduğumuz vakit mi, gerçekten biz (o vakit) çıkarılacakmıyız?”.
68-) Lekad vuıdna hazâ nahnu ve abaüna min kablü in hazâ illâ esatıyrul evveliyn;
“Andolsun ki bununla biz de bizden önceki babalarımız da va’dolunduk (tehdit edildik)... Bu evvelkilerin masallarından başka değil”.
69-) Kul siyru fiyl Ardı fenzuru keyfe kâne akıbetül mücrimiyn;
De ki: “Arz’da seyredin (dolaşın) da, mücrimlerin akibeti nasıl oldu, bir bakın”.
70-) Ve la tahzen aleyhim ve la tekün fiy daykın mimma yemkürun;
Onlar üzerine mahzun olma... Kurmakta oldukları tuzak (mekr) larından darlık/sıkıntı’da olma.
71-) Ve yekulune meta hazel va`dü in küntüm sadikıyn;
“Eğer doğru söyleyenler iseniz, bu va’d (tehdidiniz, kıyamet, ba’s, haşr) ne zaman?” derler.
72-) Kul asa en yekûne radife leküm ba`dulleziy testa`cilun;
De ki: “Acele istediğinizin bir kısmı belki de sizin arkanıza-peşinize takılmıştır”.
73-) Ve inne Rabbeke lezu fadlin alenNasi ve lâkinne ekserehüm la yeşkürun;
Muhakkak ki senin Rabbin insanlara fazl sahibidir... Fakat onların ekseriyeti şükretmezler.
74-) Ve inne Rabbeke leya`lemu ma tükinnü suduruhüm ve ma yu`linun;
Ve muhakkak ki senin Rabbin onların sadırlarının iknan ettiğini (sakladığını) da, i’lan ettiklerini (açığa vurduklarını) da bilir.
75-) Ve ma min ğaibetin fiys Semai vel Ardı illâ fiy Kitabin mübiyn;
Sema’da ve Arz’da hiç bir ğayb yoktur ki, mubiyn (apaçık) bir kitab’ta olmasın (o halde nasıl olur da gayb bilinemez, denilir?... Hatta gayb, bilinmek için vardır!).
76-) İnne hazel Kur’âne yekussu alâ beniy israiyle ekserelleziy hüm fiyhi yahtelifun;
Muhakkak ki şu Kur’an, İsrailOğullarına, hakkında ihtilafa düştükleri şeyin (?) ekseriyetini kıssa ediyor (mantıki bir bütünlük içinde anlatıyor).
77-) Ve innehu lehüden ve rahmetün lil mu’miniyn;
Muhakkak ki O (Kur’an), mü’minler için bir huda (rehber, hidayet) ve rahmettir.
78-) İnne Rabbeke yakdıy beynehüm Bi hükmiHİ, ve HUvel Aziyzül Aliym;
Muhakkak ki senin Rabbin onlar arasında kendi hükmü ile (B sırrınca) hükmeder... O, Aziyz’dir, Aliym’dir.
79-) Fetevekkel alellah* inneke alel Hakkıl mübiyn;
O halde Allah’a tevekkül et!... Muhakkak ki sen Mubiyn Hakk (apaçık hakikat) üzeresin.
80-) İnneke la tüsmiul mevta ve la tüsmius summed duae iza vellev müdbiriyn;
Muhakkak ki sen ölülere işittiremezsin, (Hakk’a) arkalarını dönüp gittiklerinde sağırlara da işittiremezsin.
81-) Ve ma ente Bi hadil umyi an dalaletihim* in tüsmiu illâ men yu`minu Bi ayatiNA fehüm müslimun;
Sen körleri, dalaletlerinden (çıkarıp, çevirip) (Bi-) hidayet edemezsin... Sen ancak müslimler (teslim olmuşlar) olmaları dolayısıyla ayetlerimize (B sırrıyla) iman eden kimselere işittirirsin.
82-) Ve iza vekaal kavlü aleyhim ahrecna lehüm dabbeten minel Ardı tükellimühüm ennen Nase kânu Bi ayatiNA la yukınun;
O Kavl (ilahi söz, hüküm) onlara vaki olduğunda, onlar için Arz’dan bir dabbe (Dabbet’ül Arz, Arz canlısı) çıkarırız ki, (o dabbe) onlara, insanların (B sırrınca) ayetlerimize ikan etmiyor olduklarını, konuşur.
83-) Ve yevme nahşüru min külli ümmetin fevcen mimmen yükezzibü Bi ayatiNA fehüm yuzeun;
O Gün ki, her ümmetten ayetlerimizi (B sırrınca) tekzib edenlerden bir fevc (topluluk) haşrederiz... Onlar hep beraber-disiplinli-düzenli-mu’tedil bir şekilde sevk olunurlar.
84-) Hatta iza cau kale ekezzebtüm Bi ayatiy ve lem tuhıytu Biha ilmen emma zâ küntüm ta`melun;
Nihayet geldiklerinde (Allah) dedi ki: “İlmen onları (B sırrınca) ihata etmediğiniz halde benim (Bi-) ayetlerimi tekzib mi ettiniz, yoksa ne yapıyordunuz?”.
85-) Ve vekaal kavlü aleyhim Bima zalemu fehüm la yentıkun;
(Bi-) zulmetmeleri dolayısıyla o kavl (söz, hüküm), onlara (aleyhlerine) vaki oldu... Artık onlar nutkedemezler (rabbani kuvveleri, bilinçlerinin mana hassasiyeti yoktur; konuşamazlar).
86-) Elem yerav enna cealnelleyle liyeskünu fiyhi vennehare mubsıra* inne fiy zâlike leâyâtin likavmin yu`minun;
Görmediler mi ki, biz geceyi onda sükun bulsunlar diye ve gündüzü de mubsır (gören, aydınlatan) kıldık?... Muhakkak ki bunda iman eden bir kavim için elbette ayetler vardır.
87-) Ve yevme yünfehu fiys Suri fefezia men fiys Semavati ve men fiyl Ardı illâ men şaAllah* ve küllün etevhü dahıriyn;
O Gün ki, Sur’da (Sur içinde, Sur’a) nefholunur da, Allah’ın diledikleri müstesna, Semalarda kim var ve Arz’da kim var ise (hepsi) dehşetle korkar... Hepsi dahiriyn (küçülmüş, boyun bükmüş) olarak ona gelirler.
88-) Ve teral cibale tahsebüha camideten ve hiye temürru merres sehab* sun`Allahilleziy etkane külle şey`* inneHU Habiyrun Bima tef’alun;
Dağları görür de, onlar bulutların geçip gittiği gibi geçip gittiği halde, onları camid (yerinde duruyor, donuk, sabit) sanırsın... (Bu nefh-i sur ve o güne mahsus oluşlar) Allah’ın sun’u (sanatı, yapması, işi’dir) ki herşeyi muhkem yapmıştır... Muhakkak ki O, yaptıklarınızı (B sırrınca) Habiyr’dir.
89-) Men cae Bil haseneti felehu hayrun minha* ve hüm min fezeın yevmeizin aminun;
Kim (Bi-) hasene (güzel vasıflar) ile geldi ise, onun için ondan daha hayırlısı vardır... Onlar o gün korkudan aminlerdir.
90-) Ve men cae Bisseyyieti fekübbet vucuhühüm fiynnar* hel tüczevne illâ ma küntüm ta`melun;
Kim de (Bi-) kötülük ile geldi ise, onların vechleri (yüzleri) de Nar’da tersine çevrilmiştir... “Ancak yaptıklarınız ile cezalandırılırsınız” (denilir).
91-) İnnema ümirtü en a`bude Rabbe hazihil beldetilleziy harrameha ve leHU küllü şey’* ve ümirtü en ekûne minel müslimiyn;
“Ben yalnızca şu beldenin Rabbine kulluk yapmakla emrolundum... Ki O (bu belde’nin Rabbi) onu (bu beldeyi) tahrim etmiştir (saygıdeğer kılmıştır) ve herşey O’nundur... Ve ben müslimlerden olmakla emrolundum”.
92-) Ve en etlüvel Kur`ân* femenihteda feinnema yehtediy linefsih* ve men dalle fekul innema ene minel münziriyn;
“Ve Kur’an’ı tilavet etmekle de (emrolundum)”... Artık kim doğru yola gelirse ancak kendi nefsi için doğru yola gelmiş olur... Kim de saptı ise, de ki: “Ben ancak uyarıcılardanım”.
93-) Ve kulil Hamdü Lillahi seyüriyküm ayatiHİ feta`rifuneha* ve ma Rabbüke Bi ğafilin amma ta`melun;
Ve de ki: “El-Hamdu Lillah!.. O size ayetlerini gösterecek, siz de onları (azabını tadarak) tanıyacaksınız... Senin Rabbin yaptıklarınızdan (Bi-) gafil değildir”.
