SÛRE HAKKINDA ÖZET BİLGİ
Mekke döneminde 53. sırada nazıl olmuştur... 111 ayettir...
Üçüncü ayetinde “ahsenel kasasi”, yani Hz.Rasûlullah’a vahyedilen “KISSALARIN en güzeli” olan, güzelliği ile de tanınan Yusuf a.s.ın kıssası bu sûre’nin konusudur... Kur’an’da kıssaları anlatılan Nebîler’in zuhur ve muameleleri birden çok sûrede, muhtelif yerlerde anlatılır iken, Yusuf a.s.ın kıssasının tamamı bu sûrede ilk 101 ayette kıssa ediliyor... Bu kıssada anlatılanlar batını-sembolik manaları yanında zahiren de bilfiil gerçekleşmiş müstesna bir mev’ıze kıssadır...
AYETLERİN MÂNÂSI
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHIYM
1-) Elif Lâââm Ra* tilke ayatul Kitabil mübiyn;
Eliyf, Lâm, Ra... Bunlar Kitab-ı Mubiyn’in ayetleridir.
2-) İnna enzelnahu Kur’anen arabiyyen lealleküm ta`kılun;
Doğrusu biz O’nu, akledesiniz diye Arapça Kur’an olarak inzal ettik.
3-) Nahnu nekussu aleyke ahsenel kasası Bima evhayna ileyke hazel Kur’an* ve in künte min kablihi leminel ğafiliyn;
Şu Kur’an’ı sana (B sırrıyla) vahyetmekle biz, kıssaların en güzelini sana kıssa ediyoruz (uygun ard ardalıkla, ibret verici şekilde anlatıyoruz)... Bundan önce şüphesiz (sen bunlardan) gafillerden idin.
4-) İz kale Yusufu li ebiyhi ya ebeti inniy raeytü ehade aşere Kevkeben veşŞemse vel Kamere raeytühüm li sacidiyn;
Hani Yusuf babasına: “Babacığım!.. Muhakkak ki ben onbir kevkeb’i (gezegenler, kardeşleri), Güneş’i (Baba, Ruh) ve Kamer’i (Ay, ana, kalb) rü’yet ettim (gördüm)... Onları, bana secde ediyorlar gördüm (hilafet, nübüvvet)”, dedi.
5-) Kale ya büneyye la taksus rü`yake alâ ıhvetike feyekiydu leke keyda* inneş şeytane lil İnsani adüvvün mübiyn;
(Babası) dedi ki: “Oğulcuğum!.. Rüyanı kardeşlerine kıssa etme, sonra sana bir tuzak kurarlar... Muhakkak ki şeytan (vehim) insan için apaçık bir düşmandır”.
6-) Ve kezâlike yectebiyke Rabbüke ve yuallimüke min te`viylil ehadiysi ve yütimmu nı`meteHU aleyke ve alâ ali Ya`kube kema etemmeha alâ ebeveyke min kablü İbrahîyme ve İshak* inne Rabbeke Aliymun Hakiym;
“İşte böylece Rabbin seni ictiba eder (seçer; çalışma-imtihan yollu tanıma?), hadiselerin te’vili’nden (rüya analizini) sana öğretir, daha önce iki atan İbrahim ve İshak’a tamamladığı gibi ni’metini senin ve Al-i Ya’kub’un üzerine de tamamlar... Muhakkak ki senin Rabbin Aliym’dir, Hakiym’dir”.
7-) Lekad kâne fiy Yusufe ve ıhvetihi ayatün lissailiyn;
Andolsun ki Yusuf ve kardeşleri hakkında, sual edip isteyenler için ayetler vardır.
8-) İz kalu le Yusufü ve ehuhü ehabbu ila ebiyna minna ve nahnü usbetün, inne ebana lefiy dalalin mübiyn;
Hani (kardeşleri) dediler ki: “Biz usba (kalabalık-sargın-mutaassıb bir topluluk) olduğumuz halde, Yusuf ve kardeşi (Bünyamin) babamıza bizden daha sevgili... Muhakkak ki babamız apaçık bir dalalet içindedir”.
9-) Uktülu Yusufe evitrahuhu Ardan yahlü leküm vechü ebiyküm ve tekûnu min ba`dihi kavmen salihıyn;
“Öldürün Yusuf’u, yahut Onu (başka) bir Arz’a tarh edin (dışlayıp atın) ki babanızın vechi (bilinci) size dönsün/yalnız size kalsın... Ondan sonra salih bir kavim olursunuz”.
10-) Kale kailün minhüm la taktülu Yusufe ve elkuhu fiy ğayabetil cübbi yeltekıthu ba`düs seyyareti in küntüm faıliyn;
Onlardan bir diyici dedi ki: “Öldürmeyin Yusuf’u!... Onu (duvarları örülmemiş) kuyu’nun dibi’ne (bedensel yaşantıya) atın da seyyare’den bazısı (gezici bir yolcu kafilesi) Onu alsın... Eğer yapacaksanız”.
11-) Kalu ya ebana ma leke la te`menna alâ Yusufe inna lehu lenasihun;
Dediler ki: “Ey babamız, sana ne oluyor da Yusuf hakkında bize güvenmiyorsun!.. Doğrusu biz Ona nasihatcılarız (halis kılıcılarız)”.
12-) Ersilhu meana ğaden yerta` ve yel`ab ve inna lehu lehafizun;
“Yarın Onu bizimle beraber irsal et de (tabiattan) serbestçe yesin ve oynasın... Doğrusu biz Onu koruyucularız”.
13-) Kale inniy le yahzununiy en tezhebu Bihi ve ehafü en ye`külehüzzi`bü ve entüm anhu ğafilun;
(Ya’kub) dedi ki: “Onu (B sırrınca) götürmeniz beni muhakkak mahzun eder... Siz ondan gafiller iken kurt’un Onu yemesinden korkarım”.
14-) Kalu lein ekelehüzzi`bü ve nahnu usbetün inna izen lehasirun;
Dediler ki: “Andolsun ki biz usba (kuvvetli bir topluluk) iken eğer Onu kurt yer ise, o takdirde doğrusu biz hüsrana uğrayanlar olururz”.
15-) Fe lemma zehebu Bihi ve ecmeu en yec`aluhu fiy ğayabetil cübbi, ve evhayna ileyhi le tünebbiennehüm Bi emrihim hazâ ve hüm la yeş`urun;
Nihayet Onu (B sırrınca) götürdüler ve Onu kuyu’nun dibi’nde bırakmağa cem’ oldular... Biz de Ona: “Andolsun ki onların şu işlerini (B sırrınca) kendilerine haber vereceksin, onlar farkına varmadıkları halde iken” diye vahyettik.
16-) Ve cau ebahum ışaen yebkûn;
Işaen (akşamleyin, yatsı vakti), ağlayarak babalarına geldiler.
17-) Kalu ya ebana inna zehebna nestebiku ve terekna Yusufe ınde metaına fe ekelehüzzi`bü, ve ma ente Bi mu`minin lena velev künna sadikıyn;
Dediler ki: “Ey babamız!... Doğrusu biz gittik, yarışıyorduk... Yusuf’u da meta’mızın (eşya, azık) yanına bırakmıştık... Onu o kurt yemiş... Biz doğru söyleyenler olsak bile, sen bize (Bi-) inanmazsın”.
18-) Ve cau alâ kamıysıhi Bidemin kezib* kale bel sevvelet leküm enfüsüküm emra* fesabrun cemiyl* vallAhulMüsteanu alâ ma tasıfun;
Onun gömleğinin üstünde (Bi-) yalan kan/yalancıktan kan/taze kan ile geldiler... (Babaları) dedi ki: “Hayır... Nefisleriniz sizi bir emr’e/iş’e teşvik etmiş/sevdirmiştir... Sabr, cemiyl’dir... Allah, sizin vasıflamalarınız üzerine Müstean (yardımına, vasıflarına sığınılan) dır”.
19-) Ve caet seyyaretün feerselu varidehüm feedla delveh* kale ya büşra hazâ ğulam* ve eserruhu bidaaten, vAllahu Aliymun Bi ma ya`melun;
Seyyare (gezici bir yolcu kafilesi) gelmişti... Varidlerini (inenlerini, gelenlerini) irsal ettiler... (O da) kovasını sarkıttı... Dedi ki: “Hey müjde!... Bu bir oğlan (ĞULAM, İsa’nın Meryem’e müjdelenme ifadesi de)”... Onu bıtaa (ticaret malı, sermaye) olarak sırladılar (sakladılar)... Allah onların yapmakta olduklarını (B sırrınca; onların hakikatı ve meydana getiricisi olarak) Aliym’dir.
20-) Ve şeravhü Bi semenin bahsin derahime ma`dudetin, ve kânu fiyhi minez zahidiyn;
Onu (Mısr’ın Aziyzi’ne?) (B sırrınca) eksik bir bahaya, sayılı (gümüş?) dirhemlere sattılar... Onun hakkında zahidlerden idiler.
21-) Ve kalellezişterahu min mısra limraetihi ekrimiy mesvahu asa en yenfeana ev nettehızehu veleda* ve kezâlike mekkenna li Yusufe fiyl Ard* ve linuallimehu min te`viylil ehadiys* vAllahu ğalibün alâ emrihi ve lâkinne ekseranNasi la ya`lemun;
Onu satın alan Mısır’lı karısına dedi ki: “Onun mesva’sına (konak yerine) ikram et/hürmet et... Umulur ki bize faydası olur, yahut Onu evlad ediniriz”... Böylece Yusuf’u o Arz’da temkin ettik (Nefs-i Mutmainne?) ki, hadiselerin te’vilini Ona ta’lim edelim (Yusuf’a has kemalat ortaya çıksın)... Allah, EMRi üzere gaalib’dir (Hükmü muhakkak yerine gelir, zira Emir’dir)... Fakat insanların ekseriyeti bilmezler.
22-) Ve lemma beleğa eşüddehu ateynahü hükmen ve ılma* ve kezâlike neczil muhsiniyn;
(Yusuf) eşüdde’sine (buluğu’na, fıtrat noktasına) erişince Ona bir hüküm ve bir ilim verdik... Muhsinleri işte böyle mükafatlandırırız.
23-) Ve ravedethülletiy huve fiy beytiha an nefsihi ve ğallekatil ebvabe ve kalet heyte lek* kale meazâllahi inneHU Rabbiy ahsene mesvaye, innehu la yüflihuz zalimun;
Yusuf’un evinde kaldığı dişi kişi, Onun (Yusuf’un) nefsinden murad almak istedi/yumuşak bir şekilde talep etti... Kapıları sımsıkı kapattı/kilitledi... “Çabuk, haydi; seninim, gel” dedi... (Yusuf) dedi ki: “Maazallah= Allah’a sığınırım!... Muhakkak ki O (Allah/Mısır’ın Aziyzi) Rabbim’dir, mesva’mı (kalma yerim, mevkim) ihsan etmiştir... Muhakkak ki zalimler iflah etmezler”.
24-) Ve lekad hemmet Bihi ve hemme Biha* levla en rea burhane Rabbih* kezâlike linasrife anhüssue velfahşa`* innehu min ıbadinel muhlesıyn;
Andolsun ki (o kadın) Onu (Yusuf’u B sırrınca) arzulamıştı/meyletmişti... (Yusuf da) ona (B sırrınca) meyletmişti, eğer Rabbinin burhanını görmeseydi (akıl gücü)... Biz böylece Ondan kötülüğü (benliği, duygusallığı) ve fahşa’yı (şehveti) uzak tutarız... Çünkü O, ihlaslı (kemalatı saf) kullarımızdandır.
25-) Vestebekal babe ve kaddet kamısahu min dübürin ve elfeya seyyideha ledel bab* kalet ma cezaü men erade Bi ehlike suen illâ en yüscene ev azâbün eliym;
(İkisi de) kapıya (yarışırcasına) koştular... (Kadın) Onun gömleğini dübüründen (Yusuf’un nefs-beden tarafından?) boylu boyunca/uzunlamasına yırttı... Kapının (hemen) yanında, kadının efendisi (Aziyz?) ile karşılaştılar... (Kadın) dedi ki: “Ehline (B sırrınca) kötülük irade edenin cezası, zindana atılmaktan veya elim bir azabtan başka nedir?”.
26-) Kale hiye ravedetniy an nefsiy ve şehide şahidün min ehliha* in kâne kamiysuhu kudde min kubulin fesadekat ve huve minel kâzibiyn;
(Yusuf) dedi ki: “Nefsimden murad almak isteyen odur”... Onun (kadının) ehlinden bir şahid şöyle şahidlik etti: “Eğer Onun (Yusuf’un) gömleği ön tarafından yırtılmışsa, (kadın) doğru söylemiştir, O (Yusuf) yalancılardandır”.
27-) Ve in kâne kamiysuhu kudde min dübürin fekezebet ve huve mines sadikıyn;
“Ve eğer Onun gömleği dübürden yırtıldı ise, (kadın) yalan söylemiştir, O (Yusuf) sadıklardandır”.
28-) Felemma rea kamiysahu kudde min dübürin kale innehu min keydikünne, inne keydekünne azîym;
Ne vakit (Aziyz) Onun (Yusuf’un) gömleğini dübürden (yırtılmış) görünce, şöyle dedi: “Şüphesiz bu siz kadınların hilesindendir... Muhakkak ki siz kadınların hilesi azıym’dir”.
29-) Yusufu a`rıd an hazâ vestağfiriy li zenbiki, inneki künti minel hatıiyn;
“Yusuf!... Yüz çevir bundan (bu olanları unut)... (Kadın!) Sen de günahın için mağfiret dile... Muhakkak ki sen (kasten) hata edenlerden (günahkarlardan) oldun”.
30-) Ve kale nisvetün fiyl Medinet imraetül aziyzi türavidü fetaha an nefsih* kad şeğafeha hubba* inna leneraha fiy dalalin mübiyn;
O Medine’de (şehirde) ki kadınlar dediler ki: “Aziyz’in karısı fetası’nın nefsinden murad almak istiyormuş... Hubb (sevgi) itibarıyla, (Yusuf) onun şugaf’ına (Kalbi’nin içine) işlemiş (muhabbetül halk)... Doğrusu biz onu apaçık bir dalalet içinde görüyoruz”.
31-) Felemma semiat Bi mekrihinne erselet ileyhinne ve a`tedet lehünne müttekeen ve atet külle vahıdetin minhünne sikkiynen ve kaletıhruc aleyhinne, felemma raeynehu ekbernehu ve katta`ne eydiyehünne ve kulne haşe Lillahi ma hazâ beşera* in hazâ illâ melekün keriym;
(Aziyz’in karısı) onların (şehirli kadınların) mekrini (B sırrınca) işitince, onlara (haber) irsal etti (da’vette bulundu)... Onlar için müttekeen (yaslanarak rahatça oturacakları yer, ziyafet) hazırladı... Onlardan her birine de bir bıçak verdi ve (Yusuf’a): “Onların üzerine/karşılarına çık (görün)!” dedi... (Şehirli kadınlar) Onu (Yusuf’u) görünce, Onu (Yusuf’u) büyüklediler/büyük gördüler ve kendi ellerini kestiler... Dediler ki: “Haşa!.. Allah için, bu bir beşer değildir... Bu ancak keriym (şerefli) bir melektir”.
32-) Kalet fe zâlikünnelleziy lümtünneniy fiyh* ve lekad ravedtühu an nefsihi festa`sam* ve lein lem yef`al ma amüruhu leyüscenenne ve leyekûnen mines sağıriyn;
(Aziyz’in karısı) dedi ki: “Kendisi hakkında beni levmettiğiniz işte bu... Andolsun ki Onun nefsinden murad almak istedim de O, ismetli (ma’sum, temiz) olmayı istedi (kendini korudu)... Yemin ederim eğer Ona emrettiğimi işlemez ise kesinlikle zindana atılacak ve alçalanlardan olacak”.
33-) Kale Rabbissicnü ehabbu ileyye mimma yed`uneniy ileyh* ve illâ tasrif anniy keydehünne asbü ileyhinne ve ekün minel cahiliyn;
(Yusuf) dedi ki: “Rabbim!.. Zindan, (bu kadınların) beni kendisine da’vet ettikleri şeyden daha sevimlidir bana... Eğer sen onların tuzaklarını benden savmazsan, onlara meyleder ve cahillerden olurum”.
34-) Festecabe lehu Rabbuhu fesarefe anhü keydehünne, inneHU HUves Semiy’ul Alîym;
(Yusuf’un) Rabbi Onun duasına icabet etti de onların tuzaklarını Ondan savdı... Muhakkak ki O, Semi’dir, Aliym’dir.
35-) Sümme beda lehüm min ba`di ma raevül ayati le yescününnehu hatta hıyn;
Sonra, (bunca) ayetleri (delilleri) gördükten sonra (bile) Onu belli bir süreç için zindana (halvet’e; yalnızlığa) atmaları kendilerine zahir oldu.
36-) Ve dehale meahüssicne feteyan* kale ehadühüma inniy eraniy a`sıru hamra* ve kalel aharu inniy eraniy ahmilü fevka ra`siy hubzen te`külüt tayru minh* nebbi`na Bi te`viylih* inna nerake minel muhsiniyn;
Onunla (Yusuf ile) beraber zindana iki de feta (delikanlı) girdi... Onlardan biri dedi ki: “Muhakkak ki ben (rüyamda) görüyorum ki, hamr (şarap, aklı örten; aşk) sıkıyorum”... Öbürü de dedi ki: “Muhakkak ki ben de (rüyamda) görüyorum ki, başımın fevkınde ekmek taşıyorum, kuş (cinsi) de ondan yiyor”... “Onun te’vilini (B sırrınca) bize haber ver... Doğrusu biz seni muhsinlerden görüyoruz”.
37-) Kale la ye`tiyküma taamün türzekanihi illâ nebbe`tüküma Bi te`viylihi kable en ye`tiyeküma* zâliküma mimma alemeniy Rabbiy* inniy terektü millete kavmin la yu`minune Billahi ve hüm Bil ahireti hüm kafirun;
(Yusuf) dedi ki: “Kendisinden rızıklanacağınız bir taam size gelmez ki, o size gelmeden önce onun (Bi-) te’vilini sizin ikinize illa haber veririm... Bu Rabbimin bana ta’lim ettiklerindendir... Muhakkak ki ben, Allah’a (B sırrıyla) iman etmeyen ve kendileri (B sırrınca) ahirete kafirler olan bir kavmin milletini (dinini, yaşamını) terkettim”.
38-) Vetteba`tü millete abaiy İbrahîyme ve İshaka ve Ya`kub* ma kâne lena en nüşrike Billahi min şey`* zâlike min fadlillahi aleyna ve alenNasi ve lâkinne ekseranNasi la yeşkürun;
“Ve atalarım İbrahim, İshak ve Ya’kub’un milletine (tevhid diyni’ne) tabi oldum... Allah’a herhangi bir şeyi (B gerçeğince) ortak koşmamız bizim için olacak şey değildir... Bu hem bizim üzerimize ve hem de insanlar üerine Allah’ın fazlındandır... Fakat insanların ekseriyeti şükretmezler”.
39-) Ya sahıbeyissicni e erbabün müteferrikune hayrun emillahul Vahıdül Kahhar;
“(Yusuf dedi:) Ey zindan arkadaşlarım!.. Müteferrık (çeşitli/başka başka) rab’lar mı daha hayırlı, yoksa Vahid’ül Kahhar olan Allah mı?”.
40-) Ma ta`budune min duniHİ illâ Esmaen semmeytümuha entüm ve abaüküm ma enzelAllahu Biha min sültan* inil hükmü illâ Lillah* emera ella ta`budu illâ iyyaHU, zâlikedDiynül kayyimü ve lâkinne ekseranNasi la ya`lemun;
“Onun yanısıra (?) ibadet/kulluk ettikleriniz, sadece İSİMler (yani o isimlerin müsemması olarak hiçbir varlıkları yoktur; hayal ve zandır) ki, o isimleri de siz ve atalarınız verdiniz; Allah onların varlıkları hakkında (B sırrınca) herhangi bir kanıt indirmemiştir... Hüküm ancak ve yalnız (tek vücud) Allah’ındır; Emretmiştir, ancak O’na (kendisine) ibadet/kulluk etmenizi... İşte dosdoğru/payidar/geçerli Diyn budur... Fakat NASın ekserisi bilmezler”.
41-) Ya sahıbeyissicni emma ehadüküma feyeskıy Rabbehu hamra* ve emmel aharu feyuslebü fete`külüt tayru min ra`sih* kudıyel emrulleziy fiyhi testeftiyan;
“Ey zindan arkadaşlarım!... İkinizden biri (zindandan kurtulup) Rabbine hamr (aşk) sunacak... Diğerine gelince, asılacak da başından kuş (cinsi) yiyecek (ölecek?)... Hakkında fetva istediğiniz emr böyle hükmedilmiş/olup bitmiştir”.
42-) Ve kale lilleziy zanne ennehu nacin minhümezkürniy ınde Rabbik* feensahuş şeytanü zikre Rabbihi felebise fiyssicni bid`a siniyn;
(Yusuf,) bu ikisinden kurtulacağını zannettiği kimseye dedi ki: “Rabbinin indinde beni zikret!”... Şeytan (vehim) Ona (Yusuf’a) Rabbinin zikrini unutturdu da nice yıllar zindanda kaldı.
43-) Ve kalel melîkü inniy era seb`a bekaratin simanin ye`külühünne seb`un ıcafün ve seb`a sünbülatin hudrin ve uhara yabisat* ya eyyühel meleü eftuniy fiy ru`yaye in küntüm lirru`ya ta`bürun;
Melik dedi ki: “Muhakkak ki ben (rüyada) yedi semiz bakara görüyorum ki, onları yedi zayıf bakara yiyor (fena)... Ve bir de yedi yeşil başak ile diğerleri kuru (yedi başak) görüyorum... Ey mele’ (ileri gelenlerim) !.. Eğer rüya ta’birliyorsanız, rüyam hakkında bana fetva verin (hükmünü açıklayın)”.
44-) Kalu adğasü ahlam* ve ma nahnü Bi te`viylil ahlami Bi alimiyn;
Dediler ki: “Adğasü Ahlam= demet demet hayal halitası, hayalet yığını vizyon... Biz, Ahlam’ın (rüyalar’ın) (Bi-) te’vilinin (B sırrınca) alimleri değiliz”.
45-) Ve kalelleziy neca minhüma veddekera ba`de ümmetin ene ünebbiüküm Bi te`viylihi feersilun;
O ikisinden (Yusuf’un zindan arkadaşlarından) kurtulmuş olan, bir ümmet (müddet) sonra hatırladı da dedi ki: “Ben size bunun (Bi-) te’vilini haber vereyim... Hemen beni (zindana, halvete; Yusuf’un yanına) irsal edin!”.
46-) Yusufu eyyühes sıddiyku eftina fiy seb`ı bekaratin simanin ye`külününne seb`un ıcafün ve seb`ı sünbülatin hudrin ve uhara yabisatin, lealliy erciu ilenNasi leallehüm ya`lemun;
“Yusuf!... Ey Sıddık!... Yedi semiz bakara ile onları yiyen yedi zayıf bakara ve bir de yedi yeşil başak ile diğerleri kuru (yedi başak) hakkında bize fetva ver (sembollerinin hükmünü açıkla)... Umarım ki (gerçeğini açıklayan te’vilin ile) insanlara rücu’ ederim... Belki onlar da bilirler”.
47-) Kale tezreune seb`a siniyne deeba* fema hasadtüm fezeruhu fiy sünbülihi illâ kaliylen mimma te`külun;
(Yusuf) dedi ki: “Yedi sene adetiniz üzere/müdavemetle-aralıksız ziraat yaparsınız (ekersiniz)... Hasad ettiklerinizi (biçtiklerinizi) başağında bırakın... Yiyeceğiniz az (bir miktar) hariç”.
48-) Sümme ye`tiy min ba`di zâlike seb`un şidadün ye`külne ma kaddemtüm lehünne illâ kaliylen mimma tuhsınun;
“Sonra bunun ardından yedi şediyd (şiddetli-kurak yedi yıl) gelir... Onlar (o seneler) için takdim ettiklerinizi (önceden biriktirdiklerinizi) yerler... Sakladığınız az (bir miktar) hariç”.
49-) Sümme ye`tiy min ba`di zâlike amün fiyhi yüğasün Nasu ve fiyhi ya`sırun;
“Sonra bunun ardından bir yıl gelir ki, onda (o yılın içinde) insanlar (rahmet olan) bol yağmura kavuşturulur ve onda (o senenin içinde) asr edecekler (süt sağmak, yağ çıkarmak, meyve-üzüm suyu sıkmak)”.
50-) Ve kalel melîkü`tuniy Bih* felemma caehür Rasûlü kalercı` ila Rabbike fes`elhü ma balünnisvetilletiy katta`ne eydiyehünne, inne Rabbi Bi keydihinne Alîym;
Melik dedi ki: “Onu (Yusuf’u) bana (B sırrınca) getirin!”... Ne zaman ki O’na (Yusuf’a) Rasûl geldi, (Yusuf o Rasûl’e): “Rabbine rücu’ et!... O’na, ‘ellerini kesen kadınların hali ne idi?’ diye sor... Muhakkak ki Rabbim, onların tuzaklarını (B sırrınca) Aliym’dir”.
51-) Kale ma hatbükünne iz ravedtünne Yusufe an nefsih* kulne haşe Lillahi ma alimna aleyhi min su`in, kaletimraetül azîyzil’ANe hashasal hakku, ene ravedtühu an nefsihi ve innehu lemines sadikıyn;
(Melik, kadınlara) dedi ki: “Yusuf’un nefsinden murad almak istediğinizde durumunuz/mevzunuz ne idi?”... “Haşa!.. Allah için, Onun aleyhine bir kötülük bilmedik” dediler... Aziyz’in karısı ise: “Şimdi Hak ortaya çıktı... Ben Onun nefsinden murad almak istedim... Muhakkak ki O (Yusuf) sadıklardandır”.
52-) Zâlike li ya`leme enniy lem ehunhü Bil ğaybi ve ennAllahe la yehdiy keydel hainiyn;
“Bu, Bil-gayb (gaybı olarak, gaybında) Ona hıyanet etmediğimi ve Allah’ın hainlerin tuzağını hidayet etmeyeceğini bilsin içindi”.
53-) Ve ma uberriu nefsiy* innen nefse leemmaretun Bissui illâ ma rahıme Rabbiy* inne Rabbiy Ğafurun Rahîym;
“Ben nefsimi temize çıkarmam... Muhakkak ki nefs, var gücüyle kötülüğü (B sırrıyla; kötülük (benlik) olarak) emreder... Rabbimin rahmet ettiği müstesna... Muhakkak ki Rabbim Ğafur’dur, Rahıym’dir”.
54-) Ve kalel melîkü`tuniy Bihi estahlıshu li nefsiy* felemma kellemehu kale innekel yevme ledeyna mekiynün emiyn;
Melik dedi ki: “O’nu (Yusuf’u) bana (B sırrınca) getirin; O’nu nefsim için has/halis kılayım”... Vakta ki O’nunla kelam etti (konuştu), şöyle dedi: “Muhakkak ki sen bugün yanımızda kesinlikle Mekiyn’sin (temkiyn-makam sahibi), Emiyn’ (güvenilir, mutmain) sin”.
55-) Kalec`alniy alâ hazainil Ard* inniy Hafiyzun Aliym;
(Yusuf) dedi ki: “Beni Arz’ın hazinelerinin üzerine koy (yetkili, muktedir kıl)... Muhakkak ki ben Hafiyz’im, Aliym’im”.
56-) Ve kezâlike mekkenna li Yusufe fiyl Ard* yetebevveü minha haysü yeşa`* nusıybu Bi rahmetina men neşau ve la nudıy`u ecrel muhsiniyn;
İşte böylece o Arz’da Yusuf’u temkin ettik... Ondan dilediği yerde konaklardı... Rahmetimizi dilediğimize (B sırrınca) isabet ettiririz... Muhsinlerin ecrini zayi etmeyiz.
57-) Ve leecrul’ahireti hayrun lilleziyne amenu ve kânu yettekun;
Ahiret ecri ise, iman etmiş ve korunuyor olanlar için elbette daha hayırlıdır.
58-) Ve cae ıhvetü Yusufe fedehalu aleyhi fearefehüm ve hüm lehu münkirun;
(Nihayet) Yusuf’un kardeşleri geldi... O’nun üzerine (yanına) girdiler... Onlar O’nu (Yusuf’u) inkar ediyor/tanımıyor oldukları halde (Yusuf), onları tanıdı.
59-) Ve lemma cehhezehüm Bi cehazihim kale`tuniy Bi ehın leküm min ebiyküm* ela teravne enniy ufil keyle ve ene hayrul münziliyn;
(Yusuf) onların cehaz’ları (yükleri) ile onları (B sırrınca) techiz edince/yüklerini hazırlatınca dedi ki: “Bana, sizin baba bir kardeşinizi (B sırrınca) getirin... Görüyorsunuz, ben ölçeği tam ölçüyorum/veriyorum ve ben inzal edenlerin/konuk severlerin en hayırlısıyım”.
60-) Fein lem te`tuniy Bihi fela keyle leküm ındiy ve la takrebun;
“Eğer onu bana (B sırrınca) getirmezseniz, benim indimde sizin için bir keyl (ölçek; cüz-i anlam) yoktur ve (bana) yaklaşmayın (da)”.
61-) Kalu senüravidü anhu ebahu ve inna le faılun;
Dediler ki: “Onu babasından almaya çalışacağız... Ve kesinlikle bunu yapacağız”.
62-) Ve kale liftiyanihic`alu bidaatehüm fiy rihalihim leallehüm ya`rifuneha izenkalebu ila ehlihim leallehüm yerciun;
(Yusuf) feta’larına (genç adamlarına) dedi ki: “Sermayelerini yüklerinin içine koyun... Ehillerine (ailelerine) inkılab ettiklerinde belki bunu tanırlar da umulur ki rücu’ ederler (bize geri dönerler)”.
63-) Felemma raceu ila ebiyhim kalu ya ebana münia minnel keylü feersil meana ehana nektel ve inna lehu lehafizun;
Babalarına rücu’ ettiklerinde (geri döndüklerinde) dediler ki: “Ey babamız!... Bizden keyl (ölçek) men’ edildi... Bu sebeple kardeşimizi (ölçecek akıl, metod) bizimle irsal et ki ölçek alabilelim... Ve biz onu mutlaka koruyacağız”.
64-) Kale hel amenüküm aleyhi illâ kema emintüküm alâ ehıyhi min kabl* fAllahu hayrun hafizan ve HUve Erhamur Rahımiyn;
(Babaları) dedi ki: “Daha önce kardeşi’ni (Yusuf’u) size güvenip emanet ettiğim gibi onu size güvenip emanet edeyim mi (yani) ?... Koruyucu olma itibarıyla Allah en hayırlıdır... Ve O, ErhamurRahimiyn’dir”.
65-) Ve lemma fetehu metaahüm vecedu bidaatehüm ruddet ileyhim* kalu ya ebana ma nebğiy* hazihi bidaatüna ruddet ileyna* ve nemiyru ehlena ve nahfezu ehana ve nezdadü keyle beıyr* zâlike keylün yesiyr;
Meta’larını (eşyalarını, erzak yüklerini) fethettikleri/açtıkları vakit, sermayelerinin kendilerine reddolunduğunu buldular... Dediler ki: “Ey babamız!... Daha ne isteriz?... İşte sermayemiz bize iade olunmuş (verilenler bedelsiz verilmiş)... Ailemiz için erzak alırız, kardeşimizi korururz ve bir deve yükü de artırırız (fazla alırız)... Zaten bu (aldığımız) kolay bir keyl’dir (ölçektir)”.
66-) Kale len ursilehu meaküm hatta tu`tuni mevsikan minAllahi lete`tünneniy Bihi illâ en yühata Biküm* felemma atevhu mevsikahüm kalellahu alâ ma nekulü vekiyl;
(Babaları) dedi ki: “(B sırrınca) ihata edilip çepe çevre kuşatılmanız müstesna, Onu bana (B sırrınca) kesin olarak getireceğinize dair Allah’dan bir sağlam söz (sahih iman) vermediğiniz sürece Onu sizinle beraber asla irsal etmeyeceğim”... Ne vakit ki güvenilir-sağlam sözlerini verdiler, (babaları) dedi ki: “Allah, söylediklerimize Vekiyl’dir (muvaffakiyet var)”.
67-) Ve kale ya beniyye la tedhulu min babin vahıdin vedhulu min ebvabin müteferrikatin, ve ma uğniy anküm minAllahi min şey`in, inil hükmü illâ Lillah* aleyhi tevekkeltü, ve aleyhi fel yetevekkelil mütevekkilun;
Ve dedi ki: “Ey oğullarım!.. Bab-ı vahid’den (tek bir kapı’dan) girmeyin... Ayrı ayrı kapılardan girin (Zatı bir nisbeti ile kayıtlamayın; farklı bilinçli deneyimler ve yaklaştırıcı ameller yapın)... (Gerçi) Allah’dan hiç bir şeyi sizden savamam (dilediğini keşfeder-açar)... Hüküm ancak (dilediğinde dilediği gibi açığa çıkan tek vücud) Allah’ındır... O’na tevekkül ettim... Tevekkül edenler O’na tevekkül etsin”.
68-) Ve lemma dehalu min haysü emerehüm ebuhüm* ma kâne yuğniy anhüm minAllahi min şey`in illâ haceten fiy nefsi Ya`kube kadaha* ve innehu lezu ılmin lima allemnahu ve lâkinne ekseren Nasi la ya`lemun;
Babalarının emrettiği taraflardan (Yusuf’un şehrine?) girdiklerinde, (bu) Allah’dan (hükmolunmuş) bir şeyi (perdeyi) onlardan savmış olacak değildi... Ancak Ya’kub’un nefsindeki bir hacet olup, onu açığa çıkardı... Muhakkak ki O (Ya’kub), (nitekim) kendisine bizim ta’lim etmemiz dolayısıyla ilim sahibiydi (bir çalışmanın hasılası, dışarıdan edinilen bir şey değil)... Fakat insanların ekseriyeti bilmezler.
69-) Ve lemma dehalu alâ Yusufe ava ileyhi ehahü kale inniy ene ehuke fela tebteis Bima kânu ya`melun;
(Kardeşler) Yusuf’un üzerine girdiklerinde, (Yusuf) kardeşini kendine yerleştirdi (yanına çekip aldı ve): “Muhakkak ki ben senin kardeşinim... Onların yaptıkları ile (B sırrınca) üzülme!”, dedi.
70-) Felemma cehhezehüm Bi cehazihim ceales sikayete fiy rahli ehıyhi sümme ezzene müezzinün eyyetühel ıyru inneküm le sarikun;
(Yusuf) onların (Bi-) cehaz’ları (yükleri) ile onları techiz edince sıkaye’yi (su içme kabı’nı) kardeşinin yükü içine koydu... Sonra bir müezzin: “Ey kervan!... Muhakkak ki siz hırsızlık yapanlarsınız (şeytanların mele-i a’la’dan bilgi çalmaları gibi?)!” diye ilan etti.
71-) Kalu ve akbelu aleyhim mazâ tefkıdun;
Onlara ikbal ettiler (döndüler): “Neyi kaybettiniz?”, dediler.
72-) Kalu nefkıdu suvaalmeliki ve limen cae Bihi hımlu beıyrin ve ene Bihi zaıym;
Dediler ki: “Melik’in suvaı’nı (su içme tası’nı) kaybettik... Onu (B sırrınca) getiren için bir deve yükü var... Ben ona (B sırrınca) zaıym (kefil)’im”.
73-) Kalu tAllahi lekad alimtüm ma ci`na li nüfside fiyl Ardı ve ma künna sarikıyn;
(Kardeşler) dediler ki: “Tallahi!.. Gerçekten siz de bilmişsinizdir ki biz Arz’da/şu yer’de fesad yapmak için gelmedik... Hırsızlık yapanlar da değiliz”.
74-) Kalu fema cezauhu in küntüm kâzibiyn;
Dediler ki: “Eğer yalan söyleyenler iseniz onun (hırsızlık yapanın) cezası nedir?”.
75-) Kalu cezauhu men vucide fiy rahlihi fehuve cezauh* kezâlike necziz zalimiyn;
(Kardeşler) dediler ki: “Onun cezası: (Melik’in su tası) kimin yükünde bulundu ise o (yükün sahibi) onun cezasıdır (o tasa karşılık tutulur)... Zalimleri işte böyle cezalandırırız”.
76-) Febedee Bi ev`ıyetihim kable viai ehıyhi sümmestahreceha min viai ehıyh* kezâlike kidna liYusuf* ma kâne liye`huze ehahu fiy diynilmelikı illâ en yeşaAllahu, nerfeu derecâtin men neşa`* ve fevka külli zıy ılmin Aliym;
Bunun üzerine (Yusuf), kardeşinin heybesinden önce onların (anneleri farklı olan diğer kardeşlerinin) heybelerini (B sırrınca aramaya) başladı... Sonra onu (su maşrabasını) kardeşinin heybesinden çıkarttı... Yusuf’un lehine (meseleyi) işte böyle yaptık (ona akıl, hikmet, nübüvvet ve mülk verdik)... Yoksa o (Yusuf), Allah’ın dilemesi hariç, Melik’in diyninde (Melik’in diyni’ne/aklına göre) kardeşini alacak değildi... Dilediğimizi dereceler olarak ref’ederiz... Her ilim sahibinin fevkınde bir bilen/Aliym vardır.
77-) Kalu in yesrık fekad sereka ehun lehu min kabl* feeserreha Yusufu fiy nefsihi ve lem yübdiha lehüm kale entüm şerrün mekâna* vAllahu a`lemü Bima tasıfun;
(Kardeşler) dediler ki: “Eğer o çaldı ise, daha önce onun kardeşi de çalmıştı (Yusuf’a Hz.İbrahim’in kuşağı/gömleği benzer yolla giydirilmişti?)”... Yusuf bunu nefsinde sır etti ve onlara bunu hiç belli etmedi (zira anlayamazlardı): “Mekan itibarıyla siz şersiniz... Vasıflamalarınızı Allah (B sırrınca) daha iyi bilir” dedi.
78-) Kalu ya eyyühel aziyzu inne lehu eben şeyhan kebiyran fehuz ehadena mekaneh* inna nerake minel muhsiniyn;
(Kardeşler) dediler ki: “Ey Aziyz!... Muhakkak ki onun şeyh-i kebiyr (büyük ihtiyar) bir babası var... Onun yerine bizden birini al... Doğrusu senin muhsinlerden olduğunu görüyoruz”.
79-) Kale meazâllahi en ne`huze illâ men vecedna metaana ındehu inna izen lezalimun;
(Yusuf) dedi ki: “MaazAllah, eşyamızı yanında bulduğumuz kimseden başkasını almaktan (Allah’a sığınırız)... Doğrusu o takdirde zalimler oluruz”.
80-) Felemmestey`esu minhu halesu neciyya* kale kebiyruhüm elem ta`lemu enne ebaküm kad ehaze aleyküm mevsikan minAllahi ve min kablü ma ferrattüm fiy Yusuf* felen ebrahal’Arda hatta ye`zene liy ebiy ev yahkümAllahu liy* ve HUve hayrul hakimiyn;
Ne vakit ki Ondan (Yusuf’tan) ümit kestiler, fısıldaşarak halis oldular (çekilip aralarında gizlice konuştular)... Büyükleri dedi ki: “Babanızın sizden Allah’dan bir sağlam söz aldığını ve daha önce Yusuf hakkında da tefrid’de bulunduğunuzu (kusur işlediğinizi) bilmediniz mi?... Babam (Ona dönmem için) bana izin verinceye yahut Allah benim için hükmedinceye kadar şu arz’dan ayrılmayacağım... O, hükmedenlerin en hayırlısıdır”.
81-) İrciu ila ebiyküm fekulu ya ebana innebneke seraka, ve ma şehidna illâ Bima alimna ve ma künna lilğaybi hafizıyn;
“Babanıza rücu’ edin de deyin ki: Ey babamız!... Muhakkak ki senin oğlun hırsızlık yaptı... Biz ancak bildiğimize (B sırrınca) şahidlik yaptık... (Yoksa biz) ğayb’ın hafızları (koruyucuları, bekçileri) değiliz”.
82-) Ves`elil karyetelletiy künna fiyha vel ıyralletiy akbelna fiyha* ve inna lesadikun;
“İçinde olduğumuz karye’ye (şehre, beden) ve içinde ikbal ettiğimiz/döndüğümüz kervan’a sor!.. Biz kesinlikle sadıklarız”.
83-) Kale bel sevvelet leküm enfüsüküm emra* fesabrun cemiyl* asellahu en ye`tiyeniy Bihim cemiy’a* inneHU HUvel Aliymul Hakiym;
(Babaları) dedi ki: “Hayır!... Nefisleriniz sizi bir emr’e/iş’e teşvik etmiş/sevdirmiştir... Sabr, cemiyl’dir... Umulur ki Allah onların hepsini bana (B sırrınca) getirir... Muhakkak ki O, Aliym’dir, Hakiym’dir”.
84-) Ve tevella anhüm ve kale ya esefa alâ Yusufe vebyaddat aynahu minel huzni fehuve kezıym;
Onlardan yüz çevirdi ve hüzünden iki gözü beyazlaşmış olduğu halde: “Ey Yusuf üzerine olan gamım (neredesin, Onu hatırımda tutmaya devam et)!” dedi... Artık O (gam ve kederini) yutkunan (hazmetmiş) idi.
85-) Kalu tAllahi tefteü tezküru Yusufe hatta tekûne haradan ev tekûne minel halikiyn;
Dediler ki: “Tallahi, sen hala Yusuf’u anmaya devam ediyorsun... Nihayet ya hastalanıp eriyeceksin veya helak olanlardan (ölüp gidenlerden) olacaksın”.
86-) Kale innema eşku bessiy ve huzniy ilellahi ve a`lemu minAllahi ma la ta`lemun;
(Ya’kub) dedi ki: “Bessi’mi (saklayamadığım vaziyetimi, şiddetli gamımı, kederimi) ve hüznümü ancak Allah’a şikayet ediyorum... Ve Allah’dan sizin bilmediklerinizi biliyorum (hüsnü zannım tamdır)”.
87-) Ya beniyyezhebu fe tehassesu min Yusufe ve ehıyhi ve la tey`esu min ravhıllah* innehu lâ yey’esu min ravhıllahi illel kavmül kafirun;
“Ey oğullarım!... Gidin, Yusuf’dan ve kardeşinden tahassus edin (haber edinin, araştırın; arınma çalışmalarınızı gevşetmeyin)... Ravhullah’dan (Allah rahmetinden) ye’se düşmeyin... Çünkü kafirler kavminden başkası Allah rahmetinden ümit kesmez”.
88-) Felemma dehalu aleyhi kalu ya eyyühel aziyzü messena ve ehlened durru ve ci`na Bi bidaatin müzcatin feevfi lenel keyle ve tesaddak aleyna* innAllahe yeczil mütesaddikıyn;
Onun (Yusuf’un) üzerine (kardeşler yeniden) girdiklerinde: “Ey Aziyz!... Bize ve ehlimize durr (zorluk, sıkıntı, zayıflık) dokundu... Pek değerli olmayan bir bedel-sermaye ile (B sırrınca) de geldik (kayıtlı, zayıf kuvveler)... Bize tam ölçek ver ve bize tasadduk eyle... Muhakkak ki Allah tasadduk edenleri cezalandırır (karşılığı oluşur)”.
89-) Kale hel alimtüm ma fealtüm Bi Yusufe ve ehıyhi iz entüm cahilun;
(Yusuf) dedi ki: “Hani siz cahiller iken, Yusuf’a ve kardeşine (B sırrınca) ne yaptığınızı (şimdi) bildiniz mi?”.
90-) Kalu einneke leente Yusuf* kale ene Yusufu ve hazâ ehıy* kad mennAllahu aleyna* innehu men yettekı ve yasbir feinnAllahe la yudıy`u ecrel muhsiniyn;
(Kardeşler) dediler ki: “Muhakkak ki sen, evet sen sahidenYusuf (mu) sun?”... (Yusuf) dedi ki: “Ben Yusuf’um ve şu da kardeşimdir... Gerçekten Allah bize lutfu ihsanda bulundu... Çünkü kim korunur ve sabreder ise, muhakkak ki Allah muhsinlerin ecrini zayi etmez”.
91-) Kalu tAllahi lekad aserekâllahu aleyna ve in künna le hatıiyn;
(Kardeşler) dediler ki: “Tallahi!.. Andolsun ki Allah seni bize tercih etmiş/üstün tutmuştur... Ve biz kesinlikle hata edenler idik”.
92-) Kale la tesriybe aleykümül yevm* yağfirullahu leküm, ve HUve Erhamur Rahımiyn;
(Yusuf) dedi ki: “Bugün size tesriyb (başa kakma, kınama, ayıplama) yoktur... Allah sizi mağfiret eder/etsin... O, ErhamurRahımiyn’dir”.
93-) İzhebu Bi kamiysıy hazâ feelkuhu alâ vechi ebiy ye`ti basıyra* ve`tuniy Bi ehliküm ecmeıyn;
“Şu gömleğim ile (babamıza) (B sırrınca) gidin... Onu (gömleğimi) babamın vechinin üzerine ilka edin (yüzüne sürün), Basıyr (gören) olarak gelir... Tüm ehlinizi toptan (B sırrınca) bana getirin!”.
94-) Ve lemma fesaletil ıyru kale ebuhüm inniy le ecidü riyha Yusufe levla en tüfennidun;
Ne vakit ki kervan (Yusuf’un şehrinden) ayrıldı, (babayurtlarında) babaları dedi ki: “Eğer bana bunaklık isnat etmezseniz, muhakkak ki ben Yusuf’un rıyhı’nı (kokusunu) alıyorum”.
95-) Kalu tAllahi inneke lefiy dalalikel kadiym;
Dediler ki: “Tallahi!... Muhakkak ki sen kadiym sapıklığının içindesin”.
96-) Fe lemma en cael beşiyru elkahü alâ vechihi fertedde basıyra* kale elem ekul leküm inniy a`lemu minAllahi ma la ta`lemun;
Ne vakit ki müjdeci geldi, onu (gömleği) Onun (Ya’kub’un) vechinin üzerine ilka etti, (Ya’kub) hemen Basıyr olarak (geri) döndü (Hakk’ın nuru ile görmeye başladı)... (Ya’kub) dedi ki: “Size dememiş miydim, muhakkak ki ben Allah’dan sizin bilmediklerinizi bilirim”.
97-) Kalu ya ebanestağfirlena zünubena inna künna hatıiyn;
(Yusuf’un kardeşleri) dediler ki: “Ey babamız!...Bizim için günahlarımızın mağfiretini dile... Doğrusu biz hata edenler olduk”.
98-) Kale sevfe estağfiru leküm Rabbiy* inneHU HUvel Ğafurur Rahıym;
(Ya’kub) dedi ki: “Sizin için Rabbimden mağfiret dileyeceğim... Muhakkak ki O, Ğafur’dur, Rahıym’dir”.
99-) Felemma dehalu alâ Yusufe ava ileyhi ebeveyhi ve kaledhulu mısra inşaAllahu aminiyn;
Vaktaki Yusuf’un üzerine (nezdine, yanına) girdiler, (Yusuf) ebeveynini (baba-anası’nı) kendine çekti ve dedi ki: “İnşaAllah, aminler olarak (güven içinde) Mısır’a (vahdet şehrine) girin!”.
100-) Ve refea ebeveyhi alel Arşi ve harru lehu sücceda* ve kale ya ebeti hazâ te`viylü ru`yaye min kabl* kad cealeha Rabbiy Hakka* ve kad ahsene Biy iz ahreceniy minessicni ve cae Biküm minel bedvi min ba`di en nezeğaşşeytanu beyniy ve beyne ıhvetiy* inne Rabbiy Latıyfün lima yeşa`* inneHU HUvel Aliymul Hakiym;
(Yusuf) ebeveyni’ni (baba-anası’nı) Arş üzerine ref’etti... O’nun (Yusuf) için (hepsi) secdeye kapandılar... (Yusuf) dedi ki: “Babacığım!.. İşte bu önceden (gördüğüm) rüyanın te’vilidir (hedefine varmasıdır)... Rabbim onu hakk kıldı (gerçekleştirdi)... (Rabbim) bana hakikaten (B sırrınca) ihsanda bulundu... Şeytan benimle kardeşlerim arasına nezğ ettikten (fit soktuktan, ifsad ettikten) sonra, (Rabbim) beni zindandan çıkardı ve sizi de (B sırrınca) bedv’den (badiye, taşra, çöl) getirdi... Muhakkak ki Rabbim dilediğine Latıyf’tir... Çünkü O, Aliym’dir, Hakiym’dir”.
101-) Rabbi kad ateyteniy minel mülki ve allemteniy min te`viylil ehadiys* FatıresSemavati vel Ardı ente veliyyiy fiyd dünya vel ahireti, teveffeniy müslimen ve elhıkniy Bissalihıyn;
“Rabbim!... Gerçekten sen bana Mülk’den verdin ve bana hadiselerin te’vilinden öğrettin... Semavat ve Arz’ın Fatırı!.. Dünya’da ve Ahiret’te Sen’sin Veliym... Müslim olarak beni vefat ettir ve beni salihlere kat!”.
102-) Zâlike min enbail ğaybi nuhıyhi ileyk* ve ma künte ledeyhim iz ecmeu emrehüm ve hüm yemkürun;
İşte bu Ğayb haberlerindendir, ki onu sana vahyediyoruz... Onlar (Yusuf’a tuzak kuran kardeşleri) mekr yaparak işlerine cem’olduklarında onların yanında değildin.
103-) Ve ma ekserunNasi velev haraste Bi mu’miniyn;
Sen hırs göstersen de insanların ekseriyeti (Bi-) mü’min olmazlar.
104-) Ve ma tes`eluhüm aleyhi min ecr* in huve illâ zikrun lil alemiyn;
(Halbuki) onun (tebliğin) üzerine onlardan bir ecir istemiyorsun... O, ancak alemler için bir hatırlatma/öğüttür.
105-) Ve keeyyin min ayetin fiys Semavati vel Ardı yemürrune aleyha ve hüm anha mu`ridun;
Semavat’ta ve Arz’da nice ayet var ki, onlar bunlardan (bu ayetlerden) yüz çevirerek onlara uğrarlar/üzerlerinden geçip giderler.
106-) Ve ma yu`minu ekseruhüm Billahi illâ ve hüm müşrikûn;
Onların ekseriyeti ancak müşrikler olarak (B sırrından gafil, vehmi varlıkları ile) Allah’a (B sırrınca) iman ederler.
107-) Efeeminu en te`tiyehüm ğaşiyetün min azâbillahi ev te`tiyehümüssaatü bağteten ve hüm la yeş`urun;
(Yoksa) onlar Allah azabından bir ğaşiye’nin (hepsini sarıp sarmalayacak bir şeyin; perdenin) kendilerine gelmesinden veya onlar farkında değillerken o saat’in (kıyamet’in, vefatın) ansızın kendilerine gelmesinden emin mi oldular?.
108-) Kul hazihi sebiyliy ed`u ilellahi alâ basıyretin ene ve menittebe’aniy* ve subhanAllahi ve ma ene minel müşrikiyn;
De ki: “İşte bu benim yolumdur; basiyret üzre Allah’a da’vet ederim... Ben ve bana tabi olanlar (bu yoldayız... Hz.Rasûlullah’ın geçmiş ve geleceklere üstünlüğü ve tasavvuf’un hakiki yeri)... SubhanAllah (hiç var olamıyorum) !.. Ben müşriklerden değilim”.
109-) Ve ma erselna min kablike illâ ricalen nuhiy ileyhim min ehlil kura* efelem yesiru fiyl Ardı feyenzuru keyfe kâne akıbetülleziyne min kablihim* ve ledarul ahireti hayrun lilleziynettekav* efela ta`kılun;
Senden önce, karyeler (şehirler) halkından kendilerine vahyettiğimiz rical’den başkasını (Rasûl/Nebî) irsal etmedik (Ümmet-i Muhammed dönemindeki velayet sistemi yoktu)... Arz’da (beden’de) seyir etmediler (yürüyüp ilerlemediler) mi ki kendilerinden öncekilerin akibetinin nasıl olduğunu görsünler... Bilfiil korunanlar için Ahiret yurdu elbette daha hayırlıdır... Akletmeyecekmisiniz?.
110-) Hatta izestey`eser Rusulü ve zannu ennehüm kad küzibu caehüm nasruna, fenücciye men neşa`u, ve la yuraddu be`süna anil kavmil mücrimiyn;
Ta ki Rasûller (onlardan yana) ümitlerini kestiler ve zannettiler ki kendileri yalanlandılar (va’d olunan zaferi beklediler), (işte o vakit) nusretimiz onlara (Rasûllere) geldi (Veliy oldular)... Dilediğimiz kimseler kurtarıldı... Mücrimler kavminden be’simiz (azab, zorluk) geri çevrilmez.
111-) Lekad kâne fiy kasasıhim ıbretün li ülil elbab* ma kâne hadiysen yüftera ve lâkin tasdiykalleziy beyne yedeyhi ve tafsıyle külli şey’in ve hüden ve rahmeten li kavmin yu`minun;
Andolsun ki onların kıssalarında ulul’elbab (üst akıl-öz sahipleri) için bir ibret vardır... O (Kur’an) uydurulan bir söz değildir... Fakat önünde (Levh-i Mahfuz’da) olanı tasdik eden, herşeyi tafsil eden ve iman eden bir kavim için de huda (rehber) ve rahmettir (hakiki kendini bilmekdir).
