SÛRE HAKKINDA ÖZET BİLGİ
Bu sûre, Mekke döneminde 72. sırada nazıl olmuştur... 112 ayettir...
“Nebîler” anlamına gelen “Enbiya” ismi, içinde bir kaç Nebî’nin kıssasının anlatılması dolayısıyladır... İnsan’ın kiymet ve kemalatı, Allah Rasûlü ve HatemüNebî olan Efendimiz Hz.Muhammed Mustafa s.a.v.in alemlere rahmet oluşunun sırrı, Diyn’in gerçek manası ve ümmet olgusu bahsedilen önemli konularıdır...
AYETLERİN MÂNÂSI
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHIYM
1-) İkterabe linNasi hısabuhüm ve hüm fiy ğafletin mu`ridun;
İnsanlara hesabları (vefatları) yaklaşmıştır... Onlar gaflet içinde yüz çeviriciler oldukları halde.
2-) Ma ye`tiyhim min zikrin min Rabbihim muhdesin illestemeuhu ve hüm yel`abun;
Rablerinden kendilerine muhdes (yeni) bir zikir (hatırlatma, öğüt; Rasûl) gelmez ki, (her seferinde) illa onu oyun oynuyor oldukları halde dinlerler (hakikatlerini ciddiye almazlar).
3-) Lahiyeten kulubühüm* ve eserrun necva elleziyne (necvelleziyne) zalemu* hel hazâ illâ beşerun mislüküm* efete`tunes sıhra ve entüm tubsırun;
Kalbleri de (fani hazlarla) eğleniyor (meşgul) halde... O zulmedenler aralarında şu gizli fısıldaşmayı yaptılar: “Bu sizin misliniz bir beşerden başka mı?.. Görüp dururken sihir mi getirirsiniz (Onun getirdiği büyü) ?”.
4-) Kale Rabbiy ya`lemul kavle fiys Semai vel’ Ard* ve HUves Semiy’ul ‘Aliym;
(Hz.Rasûlullah): “Benim Rabbim Sema’da ve Arz’da (olan, söylenen) kavli (sözü) bilir... O, Semi’dir, Aliym’dir” dedi.
5-) Bel kalu adğasü ahlamin belifterahu bel huve şaır* felye`tina Bi ayetin kema ursilel evvelun;
Hatta şöyle de dediler: “Adğasü Ahlam= demet demet hayal halitası, hayalet yığını vizyon’dur... Belki de onu uydurdu... Hayır, O bir şairdir... (Eğer böyle değilse) hadi evvelkilerin irsal olunduğu gibi bize (B sırrınca) bir ayet (mucize) getirsin!”.
6-) Ma amenet kablehüm min karyetin ehleknaha* efehüm yu`minun;
Bunlardan önce helak ettiğimiz hiç bir karye (şehir halkı) iman etmedi... Onlar mı iman edecekler?.
7-) Ve ma erselna kableke illâ ricalen nuhiy ileyhim fes`elu ehlez zikri in küntüm la ta`lemun;
Senden önce, kendilerine vahyettiğimiz rical’den başkasını (Nebî/Rasûl) irsal etmedik (Hz.Muhammed’den sonraki velayet sistemi, O’ndan önce yoktu)... Eğer bilmiyorsanız Zikr (Hazire-i Kuds, Zat) Ehli’ne sorun.
8-) Ve ma cealnahüm ceseden la ye`külunet taame ve ma kânu halidiyn;
Onları (Nebî/Rasûl’leri) yemek yemez bir cesed kılmadık... (Onlar) ebedi kalıcılar da değillerdi.
9-) Sümme sadaknahümül va`de feenceynahüm ve men neşau ve ehleknel müsrifiyn;
Sonra onlara (olan) va’dimizi doğruladık da onları ve dilediğimiz kimseleri kurtarıp müsrifleri helak ettik.
10-) Lekad enzelna ileyküm Kitaben fiyhi zikruküm* efela ta`kılun;
Andolsun ki size, içinde zikriniz olan (ikiziniz) bir Kitab inzal ettik... Akletmiyor musunuz?.
11-) Ve kem kasamna min karyetin kânet zalimeten ve enşe`na ba`deha kavmen aharin;
Zalim olan nice karye (ülke)’yi kırıp geçirdik ve onlardan sonra başka kavimler inşa ettik.
12-) Felemma ehassu be`sena iza hüm minha yerküdun;
Be’simizi (azabımızı, şiddetimizi, kuvvetimizi) hissettiklerinde, bir de bakarsın ki oradan kaçıyorlar!.
13-) La terküdu verciu ila ma ütriftüm fiyhi ve mesakiniküm lealleküm tüs`elune;
“Kaçmayın ve içinde ni’met-imkan bolluğundan şımardığınız (yer) a, meskenlerinize rücu’ edin ki sual edilesiniz”.
14-) Kalu ya veylena inna künna zalimiyn;
Dediler ki: “Veyl bize!.. Doğrusu biz zalimlermişiz”.
15-) Fema zalet tilke da`vahüm hatta cealnahüm hasıyden hamidiyn;
Onların bu da’vaları (çağrıları) sürüp gitti... Ta ki biz onları hasıyd (biçilmiş ekin) ve hamidler (sönmüş ateş, ölüler) kıldık.
16-) Ve ma halaknes Semae vel Arda ve ma beynehüma laıbiyn;
Sema’yı, Arz’ı ve aralarındakileri oynayalım diye halketmedik (ihmal edilemez olgulardır).
17-) Lev eradna en nettehıze lehven lettehaznahu min ledünna* in künna faıliyn;
Eğer bir eğlence edinmek dileseydik, elbette onu kendi ledünnümüzden edinirdik... Biz (böyle) failler değiliz (yapsaydık öyle yapardık).
18-) Bel nakzifü Bil Hakkı alel batıli feyedmeğuhu feiza huve zahikun, ve lekümül veylü mimma tasıfun;
Bilakis biz, Hakkı (gerçeği; vahyi, keşfi delilleri) batılın (gerçek olmayan, vehmi düşünce ve inanışların) üzerine indiririz de onun dimağını (beynini) parçalar... Bir de bakarsın ki o can çekişerek ölür/yok olup gider... Vasıflamalarınız dolayısıyla veyl olsun size (kendinizi tanısanıza?) !.
19-) Ve leHU men fiys Semavati vel Ard* ve men ındeHU la yestekbirune an ıbadetiHİ ve la yestahsirun;
Semalarda ve Arz’da kim varsa O’nundur... O’nun indinde olanlar O’nun ibadetinden ne kibirlenirler ne de yorulurlar (melektirler).
20-) Yüsebbihunelleyle vennehare la yeftürun;
Gece ve gündüz tesbih ederler... Boşluk-ara vermezler (futursuzca, gevşetmeden, bıkmadan tesbih ibadetlerini yaparlar).
21-) Emittehazu aliheten minel Ardı hüm yünşirun;
Yoksa onlar Arz’dan, neşreden (kabirdeki ölüleri dirilten) ilahlar mı edindiler?.
22-) Lev kâne fiyhima alihetün ilellahu lefesedeta* fesubhanAllahi Rabbil Arşi amma yesıfun;
Eğer o ikisinde (Arz-Semavat) Allah’dan başka ilahlar (mevcud, müessir) olsaydı, elbette o ikisi de fesada uğrardı... Arş’ın Rabbi olan Allah onların vasıflamalarından münezzehdir.
23-) La yüs`elu amma yef`alu ve hüm yüs`elun;
(O) yaptığından sual edilmez... Onlar sual edilirler.
24-) Emittehazu min duniHİ aliheten, kul hatu burhaneküm hazâ zikru men meıye ve zikru men kabliy* bel ekseruhüm la ya`lemunelHakka fehüm mu`ridun;
Yoksa O’ndan başka ilahlar mı edindiler?... De ki: “Burhanınızı (apaçık kanıtınızı) getirin hadi!.. Bu (la ilahe illallah; vahdet), benimle beraber olan kimsenin de zikridir, benden önce olan kimsenin de zikridir”... Hayır, onların ekseriyeti Hakkı bilmiyorlar... Bundan ötürü yüz çeviricilerdir.
25-) Ve ma erselna min kablike min Rasûlin illâ nuhıy ileyhi ennehu la ilahe illâ ENE fa`budun;
Senden önce bir Rasûl irsal etmedik ki Ona: “İlah yok, ancak Ben (= Ben’den başka vücud yok);o halde bana kulluk edin” diye vahyetmiş olmayalım.
26-) Ve kalüttehazer Rahmanu veleden subhaneHU, bel ıbadun mükramun;
“Rahman çocuk edindi” dediler... Subhan’dır O!... Bilakis (o melekler) ikrama nail olmuş (şerefli) kullardır.
27-) La yesbikuneHU Bil kavli ve hüm Bi emriHİ ya`melun;
(Bi-) kavl ile (kavl olarak, söz söylemede) O’nu sebketmezler (önüne geçmezler)... Onlar, O’nun emri ile amel ederler.
28-) Ya`lemu ma beyne eydiyhim ve ma halfehüm ve la yeşfeune illâ limenirteda ve hüm min haşyetiHİ müşfikun;
(O), onların önlerindekini de, arkalarındakini bilir... Onlar (Rahman’ın) razı olduğu/seçtiği (murteza olan) kimseden başkasına şefaat etmezler... Onlar O’nun haşyetinden titrerler.
29-) Ve men yekul minhüm inniy ilahun min duniHİ fezâlike necziyhi cehennem* kezâlike necziz zalimiyn;
Onlardan kim: “Muhakkak ki (yani laf olsun bir söz değil) ben, O’nun gayrından bir ilahım” der ise, biz onu cehennem ile cezalandırırız (“ben” cehennem içindir)... İşte zalimleri böyle cezalandırırız.
30-) Evelem yeralleziyne keferu ennes Semavati vel Arda kâneta retkan fefetaknahüma* ve cealna minelMai külle şey`in hayy* efela yu`minun;
O kafir olanlar görmediler mi ki (zigot’ta) Semavat ve Arz bitişik/birleşik idi de biz onları (kromozom verilerinin karşılıklığı ile) yarıp ayırdık... Her diri şeyi sudan oluşturduk... Hala iman etmiyorlar mı?.
31-) Ve cealna fiyl’Ardı ravasiye en temiyde Bihim ve cealna fiyha ficacen sübülen leallehüm yehtedun;
Arz’da, kendilerini (B sırrınca) sallayıp sarsmasın diye sabit dağlar oluşturduk... Orada ficac olarak (dağlar arasındaki geniş yollar halinde) yollar oluşturduk ki doğru yolu bulsunlar.
32-) Ve cealnesSemae sakfen mahfuza* ve hüm an ayatiha mu`ridun;
Sema’yı (üst bilinci) da korunmuş bir tavan kıldık... Onlar onun (Sema’nın) ayetlerinden yüz çeviricilerdir.
33-) Ve HUvelleziy halekalleyle vennehare veşŞemse velKamer* küllün fiy felekin yesbehun;
O (Allah) ki, Gece’yi, Gündüz’ü, Güneş’i ve Ay’ı yaratmıştır... Her biri bir felek (yörünge) de yüzmektedir.
34-) Ve ma cealna li beşerin min kablikel huld* efein mitte fehümül halidun;
Senden önce hiç bir beşer için ebedilik kılmadık... Şayet sen ölürsen, onlar ebediler (ölümsüzler) midir?.
35-) Küllü nefsin zâikatülmevt* ve nebluküm Bişşerri velhayri fitneten, ve ileyNA turceun;
Her nefs ölümü tadıcıdır/tadacaktır... Biz bir imtihan sistemi olarak (nötürleşesiniz, kuvvelerinizi keşfedesiniz diye) sizi (B sırrınca) şerr ve hayır ile deneriz... Ve bize rücu’ ettiriliyorsunuz.
36-) Ve iza reakelleziyne keferu in yettehızuneke illâ hüzüva* ehazelleziy yezküru aliheteküm* ve hüm Bi zikrirRahmani hüm kafirun;
Kafir olanlar seni gördüklerinde, “Bu mu sizin ilahlarınızı zikrediyor (ağzına alıyor) ?” diyerek seni alaya almaktan başka bir şey edinmezler (mesela: düşünmezler)... Halbuki onlar Bi-zikriRahman (Rahman’ın zikrine; B sırrınca Rahman’ın zikri olarak) kafirlerdir.
37-) Hulikal İnsanu min acel* seüriyküm ayatiy fela testa`cilun;
İnsan (nefsin/bilincin doğası/değişkenliği gereği) acel (acele etmek, daha önce yapmak, acelecilik)’den yaratılmıştır... Ayetlerimi size yakında göstereceğim... (Onların zuhurunu) acele etmeyin!.
38-) Ve yekulune meta hazel va`dü in küntüm sadikıyn;
“Eğer doğru söyleyenler iseniz şu va’d ne zamandır?” derler.
39-) Lev ya`lemülleziyne keferu hıyne la yeküffune an vucuhihimünnare ve la an zuhurihim ve la hüm yünsarun;
Kafir olanlar, ne vech (yüz) lerinden (önlerinden, bilinçlerinden) ne de sırtlarından (arkalarından, bedenlerinden) ateşi önleyemeyecekleri ve kendilerine yardım da olunmayacağı zamanı bir bilselerdi (böyle acele istemezlerdi).
40-) Bel te`tiyhim bağteten fetebhetühüm fela yestetıy`une raddeha ve la hüm yünzarun;
Bilakis (va’dolunan, azab) onlara ansızın (birden) gelir de kendilerini şaşırtır/şaşkına çevirir... Artık onu ne reddetmeye (geri çevirmeye) muktedir olurlar ve ne de kendilerine bakılır (mühlet verilir).
41-) Ve lekadistühzie Bi Rusulin min kablike fehaka Billeziyne sehıru minhüm ma kânu Bihi yestehziun;
Andolsun ki senden önceki (Bi-) Rasûller ile de istihza edildi de onlarla alay edenleri istihza ediyor oldukları şey (B gerçeğince) çepeçevre kuşattı.
42-) Kul men yekleüküm Bil leyli ven nehari miner Rahman* bel hüm an zikri Rabbihim mu`ridun;
De ki: “(Bi-) Gece ve Gündüz (B sırrınca) Rahman’dan (özündeki Rahmani hakikatın gereklerini yaşayamamanın sonucu olan azab hali) sizi kim korur?”... Hayır, onlar Rablerinin zikrinden yüz çeviricilerdir.
43-) Em lehüm alihetün temneuhüm min duniNA* la yestetıy`une nasre enfüsihim ve la hüm minna yushabun;
Yoksa onların, kendilerini bizden mani olup koruyacak ilahları mı var?... (Oysa) onlar (ilahları) ne kendi kendilerine yardıma muktedir olurlar ve ne de onlar bizim tarafımızdan dostluk/destek görürler.
44-) Bel metta`na haülai ve abaehüm hatta tale aleyhimül ‘umür* efela yeravne enna ne`til Arda nenkusuha min atrafiha* efehümül ğalibun;
Hayır, biz bunları ve babalarını faydalandırdık (yaşattık, ni’metlendirdik)... Hatta onlara ömür uzun geldi (bitmeyecekmiş gibi; o kadar nimet içinde yaşattık)... Görmüyorlar mı ki biz Arz’a (fiziksel bedene) geliyoruz, onun etrafından onu noksanlaştırıyoruz (ta ki yaşlanır ve ölür... Hadis-i Şerif: Yaşlanma ve ölüme çare yoktur.)... Galipler onlar mı?.
45-) Kul innema ünziruküm Bil vahyi, ve la yesmeussummüdduae iza ma yünzerun;
De ki: “Ben sizi ancak Bil-vahy (vahy olarak, vahiy ile) uyarıyorum”... (Halbuki) sağırlar uyarıldıkları vakit duayı (çağrıyı) işitmezler.
46-) Ve lein messethüm nefhatün min azâbi Rabbike le yekulünne ya veylena inna künna zalimiyn;
Yemin olsun, eğer onlara Rabbinin azabından bir nefha (esinti) dokunsun, elbette: “Veyl bize!... Doğrusu biz zalimlermişiz” derler.
47-) Ve nedaulmevaziynelkısta liyevmil kıyameti fela tuzlemu nefsün şey`a* ve in kâne miskale habbetin min hardelin eteyna Biha* ve kefa Bina hasibiyn;
Kıyamet günü için kıst (uluhiyyet hükümlerine göre, sistem realitesi ile tartan adalet) terazileri koyarız (ölçü Hakk’tır)... Hiç bir nefs en küçük bir zulme uğramaz... Bir hardal tanesi ağırlığınca olsa dahi (B sırrınca) onu da getiririz... Hesab görücüler olarak (B sırrınca) biz kafiyiz.
48-) Ve lekad ateyna Musa ve HarunelFurkane ve Dıyâen ve Zikran lil müttekıyn;
Andolsun ki biz Musa ve Harun’a Furkan’ı (Hak ile batılı temyiz eden aklı), müttekıyler için bir zıya (ışık) ve bir zikir (öğüt) olarak verdik.
49-) Elleziyne yahşevne Rabbehüm Bil ğaybi ve hüm minessaati müşfikun;
Onlar ki Bil-gayb (ğaybleri olarak) Rablerinden haşyet ederler... Ve onlar o saat (kıyamet)’ten de titrerler.
50-) Ve hazâ zikrun mübarekün enzelnaHU, efeentüm lehu münkirun;
Bu, O’nu inzal ettiğimiz mübarek bir zikir’dir... Siz O’nu inkar edenler misiniz?.
51-) Ve lekad ateyna İbrahiyme rüşdehu min kablü ve künna Bihi Alimiyn;
Andolsun ki biz İbrahim’e daha önceden (tefekkür ve akletmesinden önce) rüşdünü (haniflik, hüllet) verdik... Biz Onu (B sırrınca) Alimler idik.
52-) İz kale liebiyhi ve kavmihi ma hazihit temasiylülletiy entüm leha akifun;
Hani (İbrahim) babasına ve kavmine dedi ki: “Kendilerine ibadete kapandığınız bu heykeller de nedir?”.
53-) Kalu vecedna abaena leha abidiyn;
Dediler ki: “Babalarımızı bunlara abidler (ibadet edenler, tapanlar) bulduk”.
54-) Kale lekad küntüm entüm ve abaüküm fiy dalalin mübiyn;
(İbrahim) dedi ki: “Andolsun ki siz de babalarınız da apaçık bir delalet içerisindesiniz”.
55-) Kalu eci`tena Bil Hakkı em ente minel laıbiyn;
Dediler ki: “Sen bize Bil-Hakk (Hakk olarak) mı geldin (gerçeği mi söylüyorsun) yoksa sen oyun oynayanlardan mısın?”.
56-) Kale bel Rabbuküm Rabbüs Semavati vel Ardılleziy fetarehünne, ve ene alâ zâliküm mineş şahidiyn;
(İbrahim) dedi ki: “Hayır!.. Sizin Rabbiniz Semavat’ın ve Arz’ın Rabbidir ki, onları (belli bir proğram ve sistemle) O (Fatır olan Rabbiniz) yaratmıştır... Ve ben buna şahidlerdenim”.
57-) Ve tAllahi le ekiydenne asnameküm ba`de en tüvellu müdbiriyn;
“Tallahi (risalet kemalatına yemin?), siz arkanızı dönüp gittikten sonra, sizin putlarınıza mutlaka bir tuzak kuracağım”.
58-) Fecealehüm cüzazen illâ kebiyren lehüm leallehüm ileyhi yerciun;
(Nihayet İbrahim), belki O’na (?) rücu’ ederler diye, en büyükleri (?) dışında onları (putları) paramparça etti.
59-) Kalu men feale hazâ Bi alihetina innehu le minez zalimiyn;
Dediler ki: “Bunu (Bi-) ilahlarımıza kim yaptı ise, muhakkak ki o zalimlerdendir”.
60-) Kalu semi`na feten yezküruhüm yukalu lehu İbrahiym;
Dediler ki: “Bunları (putları) zikreden (ağzına alan; onların asla mevcud olmadıklarını, kudret ve kuvvetlerinin sözkonusu olamayacağını söyleyen), kendisine İbrahim denilen bir feta (genç, yiğit; fütüvvet sahibi) işitmiştik”.
61-) Kalu fe`tu Bihi alâ a`yüninNasi leallehüm yeşhedun;
Dediler ki: “Onu (B sırrınca) nas’ın (halkın, insanların) gözleri önüne getirin ki, şahidlik yapsınlar”.
62-) Kalu eente fealte hazâ Bialihetina ya İbrahiym;
Dediler ki: “(Bi-) ilahlarımıza bunu sen mi yaptın, ey İbrahim?”.
63-) Kale bel fealehu, kebiyruhüm hazâ fes`eluhüm in kânu yentıkun;
(İbrahim) dedi ki: “Hayır!.. Onların şu büyükleri yapmıştır onu... Onlara (putlara) sorun, eğer nutkediyorlar (konuşabiliyorlar; kendi kudretleri var) ise!”.
64-) Feraceu ila enfüsihim fekalu inneküm entümüzzalimun;
Bunun üzerine enfüslerine rücu’ ettiler de: “Muhakkak ki siz, evet siz zalimlersiniz” dediler (kendilerine).
65-) Sümme nükisu alâ ruusihim* lekad alimte ma haülai yentıkun;
Sonra kafaları üzere baş aşağı oldular (kendi hazır hallerinden alt üst oldular)... “Andolsun sen (özünden gelen bir şekilde) bildin ki bunlar nutketmezler (varlıkları sözkonusu değil)” (dediler).
66-) Kale efeta`budune min dunillahi ma la yenfeuküm şey’en ve la yedurruküm;
(İbrahim) dedi ki: “Allah’ı (hakikatınızı) bırakıp, size hiçbir fayda sağlamayan ve size zarar da veremeyen şeylere mi tapınıp kulluk yapıyorsunuz?”.
67-) Üffin leküm ve lima ta`budune min dunillah* efela ta`kılun;
”Üff size ve sizin Allah’dan gayrı taptıklarınıza!.. Akletmiyormusunuz?”.
68-) Kalu harrikuhu vensuru aliheteküm in küntüm faıliyn;
Dediler ki: “Onu (ibrahim’i) ateşle (aşk ateşiyle) yakın da ilahlarınıza yardım edin... Eğer bir şey yapıcılar iseniz (bunu yapın)”.
69-) Kulna ya naru kûniy berden ve selâmen alâ İbrahiym;
Dedik: “Ey Nar!.. İbrahim’e serin ve selam (selamet) ol!”.
70-) Ve eradu Bihi keyden fecealnahümül ahseriyn;
Ona (B sırrınca) bir tuzak irade ettiler de biz onları en hüsrana uğrayanlar kıldık.
71-) Ve necceynahu ve Lutan ilel Ardılletiy barekna fiyha lil alemiyn;
Biz Onu (İbrahiym’i) da Lut’u da, alemler (istidatlı insanlar) için bereketlendirdiğimiz o Arz’a (kavuşturup) kurtardık.
72-) Ve vehebna lehu İshak* ve Ya`kube nafileten, ve küllen cealna salihıyn;
Ve biz Ona İshak’ı hibe ettik, nafileden de Ya’kub’u verdik... Hepsini salihler kıldık.
73-) Ve cealnahüm eimmeten yehdune Bi emriNA ve evhayna ileyhim fi`lel hayrati ve ikamas Salati ve iytaez Zekati, ve kânu lena abidiyn;
Onları (Bi-) emrimizle hidayet eden imamlar kıldık... Ve onlara hayrat fi’li’ni (hayırlı işler yapmayı; arınıp kendini tanıma eylemini; vahdet deneyimini), namaz ikame etmeyi ve zekat vermeyi vahyettik... (Onlar) bize abidler idiler.
74-) Ve Lutan ateynahu hukmen ve ılmen ve necceynahu minel karyetilletiy kânet ta`melül habais* innehüm kânu kavme sev`in fasikıyn;
Lut’a (gelince), Ona bir hüküm ve bir ilim verdik... O’nu habislik (pislik) leri işleyen o karye (o ülke; beden) den kurtardık... Muhakkak ki onlar fasık, kötü bir kavim idi.
75-) Ve edhalnahu fiy rahmetiNA* innehu mines salihıyn;
O’nu rahmetimizin içine dahil ettik... Muhakkak ki O salihlerden idi.
76-) Ve Nuhan iz nada min kablü festecebna lehu fenecceynahu ve ehlehu minel kerbil azîym;
Ve Nuh (u da an)... Hani (Nuh) daha önce nida etmişti de Ona icabet etmiş; (böylece) Onu ve ehlini o aziym sıkıntıdan kurtarmıştık.
77-) Ve nesarnahu minel kavmilleziyne kezzebu Bi ayatiNA* innehüm kânu kavme sev`in fe ağraknahüm ecmeıy’n;
O’na, (B sırrınca) ayetlerimizi yalanlayan kavminden (gelenlere karşı) yardım etmiştik... Muhakkak ki onlar kötü bir kavim idi... Biz de onların hepsini birden suda (madde boyutunda) ğark edip boğduk.
78-) Ve Davude ve Süleymane iz yahkümani fiyl hars* iz nefeşet fiyhi ğanemül kavm* ve künna li hükmihim şahidiyn;
Davud ile Süleyman’ı da (an)... Hani o ikisi, o hers (ekin; ameller ve hasılaları) hakkında hüküm veriyorlardı... Hani kavmin koyunları (geceleyin) onun (ekinin) içinde (onları yemek, ifsad etmek için) yayılmıştı... Biz onların hükümlerinin şahidleri idik.
79-) Fefehhemnaha Süleyman* ve küllen ateyna hukmen ve ılma* ve sahharna mea Davudel cibale yüsebbıhne vettayr* ve künna faıliyn;
Biz onu Süleyman’a tefhim ettik (kavrattık)... Her birine bir hüküm ve bir ilim verdik... Davud’a da tesbih ediyor halde dağları ve kuş cinsini musahhar kıldık (boyun eğdirdik)... Failler biz idik.
80-) Ve allemnahu san`ate lebusin leküm li tuhsıneküm min be`siküm* fehel entüm şakirun;
O’na (Davud’a), sizin için, be’sinizden (mücahade ve savaş sıkıntılarınızdan) sizi tahsin etsin (korusun) diye, lebus (giyecek, silah elbise, zırh; takva) yapma san’atını ta’lim ettik... İmdi siz şükrediyor musunuz?.
81-) Ve li Süleymaner riyha asıfeten tecriy Bi emriHİ ilel Ardılletiy barekna fiyha* ve künna Bi külli şey`in alimiyn;
Süleyman’a da şiddetli esinti (heva-i nefs) halinde rüzgarı (musahhar kıldık; boyun eğdirdik)... O’nun (Süleyman’ın) (Bi-) emri ile, içinde bereketler kıldığımız Arz’a doğru akıp gider (di)... Biz her şeyin (B sırrınca) alimleriyiz.
82-) Ve mineş şeyatıyni men yeğusune lehu ve ya`melune amelen dune zâlik* ve künna lehüm hafizıyn;
O’nun (Süleyman) için dalgıçlık yapan (denizin dibine dalan) ve ondan başka iş de yapan şeytanlardan da (Süleyman’a musahhar kıldık)... Biz onların hafızları (koruyucuları) yız.
83-) Ve Eyyube iz nada Rabbehu enniy messeniyeddurru ve ente Erhamur Rahımiyn;
Ve Eyyub (u da zikret)... Hani Rabbine: “Muhakak ki durr (hastalık, zayıflık) bana dokundu ve sen ErhamurRahımiynsin (her maniyi ortadan kaldıracak rahmet sahibisin; en merhametlisin)” diye nida etti.
84-) Festecebna lehu fekeşefna ma Bihi min durrin ve ateynahu ehlehu ve mislehüm meahüm rahmeten min ındiNA ve zikra lil abidiyn;
Biz de ona icabet ettik (duasını kabul ettik) ve durr’dan (B sırrınca) ona olanı keşfettik (kaldırdık, açtık)... Ve dahi Ona, indimizden bir rahmet ve abidler (yakiyn gelene kadar gerekli çalışmaları yapanlar) için bir öğüt/hatırlatma olmak üzere, ehlini ve onlarla beraber onların mislini (kuvveler) de verdik.
85-) Ve İsmaıyle ve İdriyse ve Zel kifl* küllün mines sabiriyn;
İsmail, İdris ve Zülkifl (i de zikret)... Hepsi sabredenlerdendi.
86-) Ve edhalnahum fiy rahmetiNA* innehüm mines salihıyn;
Onları rahmetimizin içine dahil ettik... Muhakkak ki onlar salihlerden idiler.
87-) Ve Zennuni iz zehebe muğadıben fezanne en len nakdire aleyhi fenada fiyz zulümati en la ilahe illâ ente subhaneKE inniy küntü minez zalimiyn;
Ve ZünNun (balık sahibi’ni, Yunus’u da zikret)... Hani gadaplanarak gitmiş ve kendisini (imtihan; balık karnı ile) sıkıştırmayacağımızı zannetmişti... Nihayet zulumatlar içinde: “Senden gayrı vücud yok; (ancak) seni tesbih ediyorum (başkaca varlığım yok)... Muhakkak ki ben (nefsine zulmeden) zalimlerden oldum” diye nida etti.
88-) Festecebna lehu, ve necceynahu minel ğamm* ve kezâlike nüncil mu’miniyn;
Biz de ona icabet ettik (duasını kabul ettik)... Kendisini ğamm’dan kurtardık... Mü’minleri (arınma çalışmaları yapanları) işte böyle kurtarırız.
89-) Ve Zekeriyya iz nada Rabbehu Rabbi la tezerniy ferden ve ente hayrul varisiyn;
Ve Zekeriyya (yı da zikret)... Hani: “Rabbim!.. Beni ferd olarak (hayatta tek başıma) bırakma!.. Sen varislerin en hayırlısısın” diye Rabbine nida etti.
90-) Festecebna lehu, ve vehebna lehu Yahya ve aslahna lehu zevceh* innehüm kânu yusariune fiyl hayrati ve yed`unena rağaben ve raheba* ve kânu leNA haşiıyn;
Biz de onun için icabet ettik (duasını kabul ettik), Ona Yahya’yı hibe ettik ve eşi’ni Onun için ıslah ettik (çocuk doğurmak için uygun hale getirdik)... Muhakkak ki onlar (Nebîler) hayrat’ta yarışırlar, rağbet ederek ve korkarak bize dua ederlerdi... Bizim için huşu edenler idiler.
91-) Velletiy ahsanet ferceha fenefahna fiyha min ruhıNA ve cealnaha vebneha ayeten lil alemiyn;
Ve o ferci (avret yeri) ni koruyan dişi kimseyi (Meryem’i de zikret)... Onun içinde/Ona ruhumuzdan nefhettik... Onu ve oğlunu alemler için bir ayet kıldık.
92-) İnne hazihi ümmetüküm ümmeten vahıdeten, ve ene Rabbuküm fa`budun;
Muhakkak ki bu (dua ve kıssaları anlatılan Nebîler ve ümmetler) tek bir ümmet olarak sizin ümmetinizdir... Ben, sizin Rabbinizim!... O halde bana kulluk edin!.
93-) Ve tekattau emrehüm beynehüm* küllün ileyNA raciun;
(Diyn bir iken) onlar aralarında işlerini paramparça ettiler... (Oysa) hepsi bize rücu’ edicilerdir.
94-) Femen ya`mel minas salihati ve huve mu`minun fela küfrane lisa`yih* ve inna lehu kâtibun;
Kim mü’min olarak salihattan amel yaparsa, onun sa’yi için küfran yoktur (sa’yı meşkur’dur; amelinin neticesi hasıl olmuştur)... Biz onun için katibleriz.
95-) Ve haramün alâ karyetin ehleknaha ennehüm la yerciun;
Helak ettiğimiz bir karye üzerine (şu) haramdır; onlar (asıllarına) rücu’ edemezler.
96-) Hatta iza futihat ye`cucü ve me`cucü ve hüm min külli hadebin yensilun;
Nihayet Ye’cuc ve Me’cuc fetholunduğu (açıldığı, dağıldığı) vakit, her hadeb (yüksekçe yer) den hızlıca inerler onlar.
97-) Vakterabel va`dül Hakku feiza hiye şahısatün ebsarulleziyne keferu* ya veylena kad künna fiy ğafletin min hazâ bel künna zalimiyn;
Hakk va’d (ölüm, vefat) yaklaştığında, bir de bakarsın ki kafir olanların basarları bir şahıstır (donup kalmıştır)... “Vay bize!.. Gerçekten biz bundan gaflette imişiz... Hayır, zalimler imişiz” (derler).
98-) İnneküm ve ma ta`budune min dunillahi hasabü cehennem* entüm leha varidun;
Muhakkak ki siz de, Allah’dan gayrı taptıklarınız da cehennem odunusunuz... Siz oraya varidlersiniz (gelicilersiniz, varıcılarsınız).
99-) Lev kâne haülai aliheten ma vereduha* ve küllün fiyha halidun;
Eğer bunlar ilahlar olsalardı, oraya varid olmazlar (gelip girmezler) idi... Hepsi orada ebedi kalıcılardır.
100-) Lehüm fiyha zefiyrun ve hüm fiyha la yesmeun;
Onlar için orada zefiyr (şiddetli-horultulu nefes veriş; çaresizce ah ediş) vardır ve onlar orada (Hakk’ı) işitmezler de.
101-) İnnelleziyne sebekat lehüm minnel hüsna, ülaike anha müb`adun;
Bizden kendilerine hüsna (güzellik, saadet) sebkatmiş (takdir edilmiş) olan kimselere gelince, işte onlar ondan (cehennem’den) uzaklaştırılmışlardır.
102-) La yesmeune hasiyseha* ve hüm fiy meştehet enfüsühüm halidun;
Onun (cehennem’in hareket) sesini işitmezler... Canlarının (nefslerinin) arzu ettiği şeyler içinde ebedilerdir.
103-) La yahzünühümül fezeul ekberu ve tetelakkahümül Melaiketü, hazâ yevmükümülleziy küntüm tuadun;
O en büyük korku (ölüm) onları mahzun etmez ve melekler onları (şöyle diyerek) karşılar: “İşte bu va’dolunduğunuz sizin gününüzdür”.
104-) Yevme natvis Semae ketayyis sicilli lilkütüb* kema bede`na evvele halkın nuıydüh* va`den aleyna* inna künna faıliyn;
O gün, Sema’yı yazılı sayfaları dürer gibi düreriz... İlk yaratmağa başladığımız gibi onu iade ederiz (başka bir yaratış, ba’s)... Üzerimize bir va’ddır (bu)... Doğrusu biz failleriz.
105-) Ve lekad ketebna fiyz Zeburi min ba`diz Zikri ennel’ Arda yerisüha ıbadİYes salihun;
Andolsun ki Zikir’den sonra Zebur’da da yazdık ki: “Arz’a, Benim salih kullarım varis olur” (diye).
106-) İnne fiy hazâ le belağan likavmin abidiyn;
Muhakkak ki bunda, abidler (arınma-tanıma çalışmaları yapanlar) kavmi için elbette belağ (yeterli tebliğ) vardır.
107-) Ve ma erselnake illâ rahmeten lil alemiyn;
Biz seni ancak alemler için bir rahmet olarak irsal ettik (zahiri şirk, toptan helak dönemi bitti; istidadı müsayit olanlar da veliy olacak).
108-) Kul innema yuha ileyye ennema ilahuküm ilahun vahıd* fehel entüm müslimun;
De ki: “Bana ancak şu vahyolunuyor: Sizin ilahınız ancak İlah-un Vahid’dir (Bir Tek Vücud’dur)... Siz müslimler (tam faniler) misiniz peki?”.
109-) Fein tevellev fekul azentüküm alâ seva`* ve in edriy ekariybün em baıydün ma tuadun;
Eğer yüz çevirirler ise de ki: “Eşit olarak size ilan ettim/bildirdim (ilan ettiklerimin geçerliliği hepimize eşittir)... Size va’dolunan (korkutulduğunuz) şey yakın mıdır, uzak mıdır, bilmiyorum”.
110-) İnnehu ya`lemülcehre minel kavli ve ya’lemu ma tektümun;
“Muhakkak ki O, kavl (söz; gen) den açığa vurduğunuzu da bilir, gizlemekte olduğunuzu da bilir”.
111-) Ve in edriy leallehu fitnetün leküm ve metaun ila hıyn;
“Bilmiyorum, belki de o (mühlet verilmesi) sizin için bir fitnedir ve muayyen bir süreye kadar bir meta’ (ni’metlendirme, faydalanma) dır”.
112-) Kale Rabbıhküm Bil hakk* ve RabbunerRahmanul Müsteanu alâ ma tasıfun;
Dedi ki: “Rabbim, Bil-Hakk (Hakk olarak) hükmet!... Rabbimiz Rahman’dır, sizin vasıflamalarınız üzerine Müstean (yardımına, vasıflarına sığınılan) dır”.
